Swainsona formosa: verschil tussen versies

'''''Swainsona formosa''''' ([[Engels]]: Sturt's desert pea) is een [[Australië (land)|Australische]] plant, die bekend staat om zijn opvallende bloedrode, bladachtige [[Bloem (plant)|bloemen]], die elk een bolvormig, zwart centrum of knobbel hebben. Het is een van de bekendste wilde planten van Australië. De plant is [[inheems]] in de droge gebieden van centraal en noordwestelijk Australië. Het verspreidingsgebied strekt zich uit over alle deelstaten van het vaste land van [[Australië (land)|Australië]], behalve [[Victoria (Australië)|Victoria]] .<ref>[http://www.anbg.gov.au/emblems/sa.emblem.html].</ref>

Plantmateriaal van ''S. formosa'' werd voor het eerst verzameld door [[William Dampier]] op 1 september 1699. Dit plantmateriaal wordt tegenwoordig bewaard in het Sherardian [[herbarium]] in de [[Universiteit van Oxford]] .<ref>[http://www.anbg.gov.au/emblems/sa.emblem.html].</ref>

De [[taxonomie]] van ''S. formosa'' is meerdere malen veranderd. In de 17e eeuw werd de soort aanvankelijk opgenomen in het geslacht ''[[Clianthus]]'' als ''Clianthus dampieri'' <ref>[http://www.premcab.sa.gov.au/emblems/sturtpe1.htm]</ref> en werd later bekend als ''Clianthus formosus'' (“formosus is [[Latijn]] voor “mooi”). Later werd de soort echter geclassificeerd in het geslacht ''Swainsona'', de naam waaronder de plant heden ten dage officieel bekend staat.

Een verdere herclassificatie naar ''Willdampia formosa'' werd voorgesteld in de publicatie ''Western Australian Naturalist'' in 1999, dit voorstel werd echter door de wetenschappelijke gemeenschap in 2000 verworpen .<ref>[http://www.anbg.gov.au/cgi-bin/apni?taxon_id=223995].</ref>

''S. formosa'' is een lid van de familie [[Fabaceae]] (Vlinderbloemenfamilie)en de onderfamilie [[Faboideae]]. Zijn [[Bloem (plant)|bloemen]] zijn zo verschillend in vergelijking met zijn naaste verwanten, dat de plant bijna onherkenbaar is als lid van de vlinderbloemenfamilie .<ref>[http://farrer.csu.edu.au/ASGAP/s-formos.html].</ref> De bloemen zijn circa 9 cm lang en groeien in clusters van circa vijf stuks op dikke, verticale bloemstelen, die elke 10 – 15 cm ontspringen vanuit de liggende stengels, die 1 – 1,5 m lang kunnen zijn. De plant bloeit van de lente tot de zomer, met name na een regenperiode. Er bestaat een natuurlijke, puur witte vorm, alsook [[hybride (biologie)|gehybridiseerde]] vormen met gele en rode tot paarse bloemen, met of zonder de centrale knobbel .<ref>[http://www.abc.net.au/gardening/stories/s293911.htm].</ref> Ongeveer vijftien zijdeachtige grijsgroene [[blad]]eren ontspringen van iedere liggende stengel. Zowel de stengels als de bladeren zijn bedekt met zachte, haarachtige filamenten. Zijn [[Vrucht (plant)|vrucht]] is een circa 5 cm lange [[peulvrucht]], die bij volledige rijpheid meerdere [[nier]]vormig, platte [[zaad (planten)|zaden]] bevat.

De meeste vormen van de plant zijn laaggroeiend of liggend, maar in de regio [[Pibara]] in noordwestelijk Australië zijn variëteiten opgemerkt, die tot twee meter hoog worden.<ref> [http://farrer.csu.edu.au/ASGAP/s-formos.html].</ref>

Een kortlevende [[vaste plant]] wordt vaak behandeld als een [[eenjarige plant]] bij cultivatie. Als de wortels echter ongemoeid worden gelaten kan de plant het volgende seizoen weer bloeien.

De plant is goed aangepast aan het leven als een [[woestijnplant]]. De kleine zaden behouden lang hun [[kiemkracht]] en kunnen na vele jaren nog ontkiemen. De harde zaadschil, die het zaad beschermt tegen droge omstandigheden tot de volgende regenperiode, remt ontkieming in normale kweekomgevingen. Kwekers kunnen dit oplossen door de zaadschil van het binnenste van het zaad af te snijden of door het zaad zacht tussen stukken schuwpapier te wrijven. Ook kan een regenstorm in de woestijn worden nagebootst en wordt het zaad in heet (maar niet kokend) water geplaatst om het overnacht te laten weken. Kokend water zou niet moeten worden gebruikt omdat de gunstige [[bacterie]]flora op de zaadschil dan zou worden vernietigd .<ref>[http://www.anbg.gov.au/emblems/sa.emblem.html].</ref>

De plant is op verschillende uitgaves van sets van zes [[postzegel]]s verschenen, waarbij Australische blo9emenemblemen werden afgebeeld. (verschenen in 1968, 1971 en 1975) <ref>[http://www.anbg.gov.au/emblems/sa.emblem.html].</ref>