Operatie Anthropoid: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k -nazi-kopstuk e.a.
Regel 1:
'''Operatie Anthropoid''' (''Operation Anthropoid'', naar het [[Engels]]e woord voor [[mensaap]] of mensachtige) was een [[Tsjechisch]]-[[Britse]] actie uit 1942 met als doel het vermoorden van de [[nazi]]-leider [[Reinhard Heydrich]].
 
== Achtergrond ==
Regel 5:
Sedert [[1939]] was Heydrich de chef van het [[Reichssicherheitshauptamt|RSHA]], een organisatie die de [[Gestapo]], de [[Sicherheitsdienst]] (veiligheidsdienst) en de recherche overkoepelde. Hij was diegene die [[Adolf Hitler|Hitlers]] tegenstanders liet verwijderen, en was later één van de spilfiguren in de planning van de [[genocide]] op de Joden. Hij was betrokken bij de meeste van Hitlers samenzweringen, en was een waardevolle adviseur van de dictator.
 
Vanwege zijn macht werd hij door vrijwel alle nazi-generaalsnazigeneraals gevreesd. In september 1941 werd hij tot ''Reichsprotektor'' van [[Protectoraat Bohemen en Moravië|Bohemen en Moravië]] benoemd, als opvolger van [[Konstantin von Neurath]], die door Hitler ondoeltreffend was bevonden. Gedurende zijn ''de facto'' dictatorschap van de regio liet Heydrich zich dikwijls in open wagen rondrijden, als teken van zelfvertrouwen en de efficiëntie van zijn repressieve maatregelen tegen de lokale bevolking. Vanwege zijn wreedheid had Heydrich ook de bijnamen ''de Slager van Praag'', ''het blonde beest'' en ''de beul''.
 
=== Strategische context ===
Tegen het einde van 1941 beheersten Hitlers legers vrijwel geheel continentaal Europa, en naderden ze [[Moskou]]. De westelijke geallieerden verwachtten de capitulatie van de [[Sovjet-Unie]]. De [[Tsjecho-Slowaakse regering in ballingschap]] van president [[Edvard Beneš]] stond onder grote druk van de Britse inlichtingendiensten vanwege het geringe zichtbare verzet in [[Tsjechië]] sinds het begin van de Duitse bezetting in 1939. Het Tsjechische verzet was met geweld vernietigd door Reinhard Heydrich. Ook produceerde Tsjechië veel militair materiaal voor de nazi's. De Tsjecho-Slowaakse regering in ballingschap wilde iets doen dat de bevolking inspiratie en moed zou geven en wilde de wereld tonen dat de Tsjecho-Slowaken bondgenoten waren.
 
De speciale operaties-cel ([[SOE]]) van het [[Verenigd Koninkrijk]] trainde het personeel en deed de planning. Als Hitlers gedoodverfde opvolger was Heydrich een van de belangrijkste nazi-kopstukkennazikopstukken. Zijn dood zou een enorm verlies en een gedegen psychologische opdoffer zijn.
 
== Operatie ==
Regel 36:
Hitler beval de SS en de Gestapo "in bloed door Bohemen te waden" om de moordenaars te vinden. Aanvankelijk wilde Hitler op grote schaal willekeurige Tsjechen laten vermoorden, maar vervolgens besloot hij de moordpartij te beperken tot enkele duizenden personen. Het Tsjechische verzet moest volledig worden uitgeroeid. Tsjechië was van groot belang voor de Duitse militaire oorlogsmachine, en door moordacties op grote schaal zou een gebrek aan arbeidskrachten kunnen ontstaan. De bekendste wraakacties zijn de complete vernietiging van de dorpen [[Lidice]] en [[Ležáky]]. Ook werden meer dan 13.000 mensen gearresteerd.
 
De Britse premier [[Winston Churchill]] was zo woedend om de vernietiging van Lidice en Ležáky dat hij voorstelde om voor elk Tsjechisch dorp dat door de nazi's vernietigd was drie Duitse dorpen plat te bombarderen. Uiteindelijk stopten de geallieerden met het plannen van moordmissies uit angst voor soortgelijke wraakacties. Twee jaar later was er nog wel een mislukte missie, [[Operatie Foxley]], om Hitler zelf te vermoorden. Operatie Anthropoid bleef de enige geslaagde moord op een nazi-kopstuknazikopstuk.
 
=== Opsporing van de moordenaars ===
Regel 46:
Het succes van de operatie deed de Britten en de Fransen afzien van het [[Verdrag van München]]. Ze kwamen overeen dat na de oorlog [[Sudetenland]] weer een deel van Tsjecho-Slowakije zou worden. De Duitse bevolking zou worden uitgezet.
 
Aangezien Heydrich een van de belangrijkste nazi-kopstukkennazikopstukken was werden er twee grote begrafenisplechtigheden gehouden. De eerste was in Praag, de weg naar het kasteel afgelijnd met duizenden SS'ers met toortsen. De tweede, in Berlijn, werd bijgewoond door alle nazi-leidersnazileiders, inbegrepen Hitler zelf. Heydrich ontving uit handen van de Führer postuum twee decoraties: één van de [[Duitse orde]] en één van de [[Bloedorde]].
 
Een Tsjechische [[stadslegende]] vertelt dat Heydrich minder dan 12 maanden voor zijn dood de schatkamer van het kasteel van Praag zou zijn binnengedrongen, waar de kroonjuwelen van Bohemen bewaard werden. Aldaar zou hij de kroon op zijn hoofd gezet hebben. Een legende beweert dat ieder die de kroon onrechtmatig draagt binnen het jaar sterft.