Dmitri Prigov: verschil tussen versies

'''Dmitri Aleksandrovitsj Prigov''' ([[Russisch]]: Дмитрий Александрович Пригов) ([[Moskou]], [[5 november]] [[1940]] – [[Moskou]], [[16 juli]] [[2007]]) was een Russisch dichter en beeldend kunstenaar. Hij was één van de pioniers van het Moskouse [[conceptuele kunst|conceptualisme]] en is het meest bekend om zijn poëzie.

Prigov werd geboren in Moskou als zoon van een ingenieur en een pianiste. Zijn tienerjaren beleefde hij tijdens de periode van de Dooi onder [[Chroesjtsjov]]. Na het afmaken van de middelbare school werkte hij enige tijd als slotenmaker in een fabriek. In 1957 begon Prigov met het schrijven van poëzie, die later niet alleen in Rusland, maar ook in het Westen als [[Samizdat|samizdat]] circuleerde. In 1959 begon hij met een opleiding in de beeldhouwkunst aan de Stroganov staatsuniversiteit voor commerciële kunst van Moskou, waar hij van af werd gestuurd ten tijde van Chroesjtsjovs aanval op formalistische en abstracte kunst. Een jaar nadat hij van het instituut verwijderd was, mocht hij weer terugkomen en in 1966 studeerde hij alsnog af.

Van 1966 tot 1974 werkte hij als stadsarchitect van Moskou. Tegelijkertijd hield hij zich ook met multi-media [[Installatie (kunstwerk)|installaties]], beeldhouwkunst, toneel, het schrijven van essays, schilderkunst, design, illustratie, muziek en grafische kunst bezig. Prigovs literaire werk werd voor het eerst gepubliceerd in de tweede helft van de jaren 70 in Slavische tijdschriften die in het Westen gepubliceerd werden - pas na 1986 werd zijn werk ook in de Sovjet-Unie uitgegeven. Vanaf het einde van de jaren 60 tot in de jaren 70 maakte Prigov deel uit van de [[Underground (cultuur)|underground]] beweging in Moskou. Hierin ontwikkelde hij zich tot een leidende figuur in de Moskouse beweging van het [[Conceptuele kunst|conceptualisme]]. In 1975 werd hij lid van de Kunstenaarsbond van de [[USSR]], hoewel het nooit tot een tentoonstelling van zijn werk in de Sovjet-Unie kwam.

In 1986 werd Prigov door de [[KGB (Sovjet-Unie)|KGB]] gearresteerd tijdens een straatperformance en naar een psychiatrisch ziekenhuis gestuurd, maar na felle protesten, onder andere van dichteres en essayiste [[Bella Achmadoelina]], werd hij snel weer vrijgelaten. Na het inzetten van de [[glasnost]] in 1987 werden vele exposities van zijn werk georganiseerd, zoals op de [[Documenta]] te [[Kassel (Duitsland)|Kassel]] en in 1989 in de “Struve Gallery” in [[Chicago]], waarmee hij internationale bekendheid verwierf. Ook in de Sovjet-Unie werden nu exposities van Prigovs werk georganiseerd, zoals in het [[Russisch Museum]] in [[Sint-Petersburg]] en in de Guelman Galerie in Moskou. In 1989 werd Prigov lid van de Moskouse Club der Avantgardisten (KLAVA) en in 1993 ontving hij de Poesjkin-prijs.

Het Russische persbureau [[RIA Novosti]] berichtte in juli 2007 dat Prigov een hartaanval had gehad in de Moskouse metro. Op 16 juli 2007 overleed hij aan de gevolgen hiervan.

Het conceptualistische idee vond bij Prigov uitdrukking in zijn bijna primitieve poëzie. Hij maakte veelvoudig gebruik van tautologie en herhalend rijm en veronachtzaamde de regels van de [[Interpunctie|interpunctie]]. Hierdoor komt de nadruk te liggen op de compositie van het gedicht.

Opvallend is Prigovs enorme productiviteit: hij zag het als een project om in een tijdsbestek van dertig jaar 25.000 gedichten te maken, die hij overal opschreef: op vazen, decors, kladjes, veelal in een bijzondere grafische vormgeving ([[concrete poëzie]]). In 2005 had hij bijna 36.000 gedichten geschreven in verschillende genres, zoals [[Epiek|epiek]] en [[Lyriek|lyriek]].

Als vertegenwoordiger van het Moskouse conceptualisme droeg Prigov ook bij aan de [[Postmodernisme|postmodernistische]] stroming [[Sots art]], die in de jaren 70 als tegenbeweging van het door de staatsideologie geïnspireerde [[Socialistisch realisme|socialistisch realisme]] opkwam. Prigov was gefascineerd door het taalgebruik van de Sovjet-ideologie en die fascinatie was dan ook kenmerkend voor de gedichten die hij in de jaren 70 schreef. Een voorbeeld van een Sots art-werk is de verhalencyclus ''Twintig verhalen over Stalin''. Daarin wordt in twintig zeer korte verhalen, die qua opzet aan moppen doen denken, een beeld geschetst van Stalin, op een wijze die in eerste instantie doet denken aan een socialistisch realistisch werk. Bij nadere beschouwing blijkt echter dat dit werk door kleine afwijkingen of onregelmatigheden geen product van het socialistisch realisme kan zijn. Zo wordt in een van de verhaaltjes beschreven hoe Stalin zijn zoon doodschiet nadat blijkt dat deze de portemonnee van een arme vrouw heeft gestolen, iets wat in een socialistisch realistisch werk niet snel voor zal komen. Daarnaast doet de periode waarin de verhalencyclus geschreven is (1975 tot 1989, een aantal decennia nadat de Sovjet-Unie het Stalinisme van de hand had gedaan), vermoeden dat het hier om iets anders gaat dan een socialistisch realistisch werk. Door zich de kenmerken van de socialistisch realistische stroming eigen te maken, verschaft Prigov zich een bepaalde vrijheid, die een resultaat is van de mogelijkheid om de stroming naar zijn eigen hand te zetten.

*Nicholas, Mary A.: Dmitrij Prigov and the Russian Avant-Garde, then and now. In: Russian Literature, 1996, Vol.39(1). Pppp.13-33 13–33.