Christoffel Plantijn: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
k Wijzigingen door 109.135.10.250 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Vysotsky
Regel 1:
[[Bestand:Chrisophe Plantin (Rubens).jpg|thumb|PlantinPlantijn door [[Pieter Paul Rubens|P.P. Rubens]]]]
[[Bestand:Christophle Plantin - Le Bonheur De Ce Monde - Hooigracht 106A, Leiden.JPG|thumb|Het Franse gedicht ''Le bonheur de ce monde'' van PlantinPlantijn op een muur in [[Leiden]]]]
[[Bestand:Leiden365.JPG|thumb|Plaquette in Leiden]]
'''Christoffel PlantinPlantijn''' ([[Saint-Avertin]] bij [[Tours (Indre-et-Loire)|Tours]], ca. [[1520]] – [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], [[1 juli]] [[1589]]) was een [[boekdruk]]ker en uitgever van [[Frankrijk|Franse]] afkomst, die zich in [[1549]] vestigde in Antwerpen. Zijn bemoeienis met het boekenvak stamt uit zijn achtergrond als leerbewerker/boekbinder. In 1555 opende hij een eigen drukkerij [[Plantijn]], die op haar hoogtepunt 16 persen telde en meer dan 80 werknemers had. Uit angst voor de [[Spaanse Furie (Antwerpen)|Spaanse Furie]] ([[1576]]) verhuisde hij naar [[Leiden]], waar hij drukker aan de [[Universiteit Leiden|universiteit]] werd. Tevens werd hij benoemd tot drukker van de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal]]. Hij woonde in Leiden aan de Vrouwensteeg, waar nu de studentenvereniging [[LSV Minerva|Sociëteit Minerva]] is gevestigd; een plaquette in de muur herinnert aan zijn verblijf.
<br />Hij keerde in [[1585]] naar Antwerpen terug en stierf in 1589. Zijn belangrijkste werk is de ''[[Biblia Polyglotta|Biblia Regia]]'', die hij uitgaf tussen 1568 en 1572. Deze meertalige uitgave van de [[Bijbel (christendom)|Bijbel]] kwam tot stand met steun van de Spaanse koning [[Filips II van Spanje|Filips II]]. Een andere benamingen voor deze uitgave is de ''Biblia Polyglotta''. Na zijn dood nam zijn schoonzoon, [[Jan Moretus]] (Jean Moerentorf), het bedrijf over. Tegenwoordig is het als [[werelderfgoed]] erkende [[Museum Plantin-Moretus|Plantin-Moretusmuseum]] in het gebouw gevestigd, evenals het naar hem genoemde [[Plantin Genootschap]].
 
== Enkele taalkundig belangrijke uitgaven van PlantinPlantijn ==
; 1562 - Dictionarium Tetraglotton (Latijn - Grieks - Frans - Nederlands): Met onder meer uitvoerige Franse en Nederlandse synoniemen en omschrijvingen. De uitgave kwam tot stand, dankzij de deskundigheid van PlantinsPlantijns werknemer [[Cornelius Kiliaan]].
 
; 1567 - Nomenclator omnium rerum propria nomina variis linguis... :De medicus [[Hadrianus Junius]] (1551-1575) geeft hierin uitleg over de vele termen in het Nederlands en meerdere andere talen.
Regel 12:
; 1573 - Thesaurus Theutonicae linguae. Schat der Neder-duytscher spraken.:Dit [[woordenboek]] bevat 40.000 trefwoorden, met vertaling van het Nederduits in het Latijn en het Frans.
 
; 1574 - Dictionarium Teutonico Latinum van PlantinsPlantijns medewerker [[Kiliaan]] (1528-1607).:De geheel herziene derde uitgave van het Dictionarium (1599) kreeg een nieuwe titel: ''Etymologicum Teutonicae linguae sive Dictionarium Teutonico - Latinum''. Cornelis Kiliaans taal was het Brabants, maar hij nam ook woorden uit Vlaanderen, Friesland en Holland op. Door vergelijking met Engelse, Hoogduitse, Franse en Spaanse woorden trachtte hij de oorspronkelijke [[etymologie|betekenis]] van de Nederlandse woorden te achterhalen. Kiliaan neemt een ereplaats in op de overgang van het Middelnederlands naar het Nederduits, de toenmalige benaming van het [[Nederlands]]. Zijn dictionarium is de basis van alle latere woordenboeken in het Nederlands
 
== Literatuur ==