Joan Voûte: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Flink ingekort, info over derden en niet relevante personen verwijderd.
k Directe link
Regel 4:
Joan Voûte werd geboren in Madioen op [[Java (eiland)|Java]], waar zijn vader administrateur was van de cultuurmaatschappij Panggoongsari. De voorouders van Voûte waren [[hugenoten]]. Het geslacht Voûte is opgenomen in [[Nederland's Patriciaat]].<ref>Nederland's Patriciaat 67 (1983: 420-482; 453-454 voor Joan George Erardus Gijsbertus).</ref> Voûte studeerde [[civiele techniek]] in [[Technische Universiteit Delft|Delft]], maar kreeg al tijdens zijn studie belangstelling voor de [[astronomie]], met name voor het bestuderen van [[veranderlijke ster]]ren. Na zijn afstuderen kwam hij in dienst van de [[Leidse Sterrenwacht]] en werkte daar aan de studie van [[dubbelster]]ren. In 1913 kreeg hij een aanstelling bij het [[Cape Observatory]] in [[Kaapstad]]. Hier verrichtte hij [[parallax]]metingen en deed hij opnieuw onderzoek aan dubbelsterren. Hij werd in 1917 lid van de [[Royal Society]]. Zijn voorlopige studie over de parallax van [[Proxima Centauri]] verscheen in 1917. In deze studie toonde Voûte aan dat Proxima Centauri op dezelfde afstand staat als het [[Alpha Centauri (ster)|Alpha Centauri]]-systeem.
 
In 1919 keerde Voûte terug naar Java. In [[Nederlands-Indië]] stond het astronomisch onderzoek toen nog in zijn kinderschoenen. Door het [[Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut|KNMI]] was in 1866 het Koninklijk Magnetisch en Meteorologisch Observatorium (KMMO) in [[Weltevreden (Batavia)|Weltevreden]] opgericht, waar voornamelijk [[Aardwetenschappen|aardwetenschappelijk]] en [[Seismologie|seismologisch]] onderzoek werd verricht. Regelmatig werden er echter ook onderzoekers naar het KMMO gestuurd om bepaalde verschijnselen aan de sterrenhemel te bestuderen. Ook Voûte had hier een aanstelling gekregen – met de toezegging van directeur [[Willem de Sitter (wetenschapper)|De Sitter]] van de Leidse Sterrenwacht dat hij een telescoop zou krijgen, die in Leiden niet meer gebruikt werd. Toen dit laatste ter ore kwam van de vermogende theeplanter [[RuKarel Albert Rudolf Bosscha]] zocht deze contact met Voûte om met hem te spreken over de bevordering van de astronomie in Indië.<ref>Zie K. van Berkel, ''In het voetspoor van Stevin: Geschiedenis van de natuurwetenschap in Nederland 1580-1940'', Boom, Meppel/Amsterdam 1985, blz. 216-219 (online: [http://www.dbnl.org/tekst/berk003voet01_01/berk003voet01_01_0008.php DBNL]).</ref> Dit contact leidde in 1920 tot de oprichting van de Nederlandsch-Indische Sterrenkundige Vereeniging. Een van de doelstellingen van de vereniging was de bouw van een permanente sterrenwacht. Bosscha stelde zich daarbij garant voor de financiering van een grote dubbele Zeiss-[[Refractor (telescoop)|refractor]].<ref>Zie de artikelen [http://kranten.kb.nl/view/paper/id/ddd%3A010367187%3Ampeg21%3Ap005%3Aa0001 Extract uit het jaarverslag der Nederlandsch-Indische Sterrenkundige vereniging] in ''De Sumatra Post'' van 30-5-1922 (dageditie, p. 5, kolom 2-4) en [http://kranten.kb.nl/view/paper/id/ddd%3A010655334%3Ampeg21%3Ap009%3Aa0001 N.I. Sterrekundige Vereeniging – Eclipsexpeditie] in het ''Algemeen Handelsblad'' van 15-6-1922 (avondeditie, p. 9, kolom 4-5).</ref> Het naar de vader van Bosscha vernoemde [[Bosscha Observatorium]] werd op 1300 meter hoogte gebouwd bij [[Lembang (plaats)|Lembang]] op West-Java.<ref>Het is niet helemaal duidelijk naar wie de sterrenwacht precies vernoemd is. Veel bronnen verwijzen naar Bosscha zelf, maar Van Berkel (1985: 218) noemt Bosscha's vader als de naamgever.</ref> De opening vond plaats in 1923. De refractor van 60&nbsp;cm werd in 1928 officieel in gebruik genomen.<ref>Zie onder andere de artikelen [http://kranten.kb.nl/view/paper/id/ddd%3A010659014%3Ampeg21%3Ap009%3Aa0001 Bosscha-Sterrenwacht. Een 600 mm dubbel-refractor] in het ''Algemeen Handelsblad'' van 3-11-1927 (avondeditie, p. 9, kolom 4, rubriek Wetenschap), [http://kranten.kb.nl/view/paper/id/ddd%3A010278596%3Ampeg21%3Ap009%3Aa0001 Een plechtigheid. Aanbieding van sterrenkijkers] in ''De Indische Courant'' van 9-6-1928 (dageditie, p. 9, kolom 3) en [http://kranten.kb.nl/view/paper/id/ddd%3A010011655%3Ampeg21%3Ap003%3Aa0001 De Bosscha-sterrenwacht] in ''Het Vaderland'' van 11-7-1928 (avondeditie, p. 3, kolom 1, rubriek Wetenschappen).</ref> Voûte was er van 1923-1940 de eerste directeur. Het werk van het observatorium was onder meer gericht op de bestudering van dubbelsterren, parallaxmetingen en de [[fotometrie]] van veranderlijke sterren en [[cluster (astronomie)|clusters]]. De resultaten werden gepubliceerd in de ''Lembang Observatory Annals''.
 
Ter bestudering van de zonsverduistering van 21 september 1922 vond er onder leiding van Voûte – die toen nog werkte bij het KMMO in Weltevreden – van eind juli tot begin oktober 1922 een Duits-Nederlandse expeditie plaats naar het zuidelijk van Java gelegen [[Christmaseiland]]. De opnames die men van de zonsverduistering maakte, werden gebruikt om de [[Algemene relativiteitstheorie|relativiteitstheorie]] van [[Albert Einstein]] te toetsen. Vanwege het wetenschappelijke belang van deze expeditie werd aan Voûte in 1923 een [[eredoctoraat]] verleend door de faculteit filosofie van de [[Humboldtuniversiteit|Friedrich-Wilhelms-Universiteit]] in Berlijn.<ref>Zie de artikelen [http://kranten.kb.nl/view/paper/id/ddd%3A010530199%3Ampeg21%3Ap002%3Aa0001 neclips-expeditie naar Christmas] in ''De Tijd'' van 19-7-1922 (dageditie, p. 2, kolom 4, rubriek Wetenschappen) en [http://kranten.kb.nl/view/paper/id/ddd%3A010277411%3Ampeg21%3Ap009%3Aa0001 Het Eeredoctoraat verleend aan dr. Voûte] in de ''De Indische Courant'' van 11-10-1923 (dageditie, p. 9, kolom 1).</ref>