Staatsen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Label: Misbruikfilter: Schuttingtaal |
k Wijzigingen door 95.97.186.240 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Dustles |
||
Regel 5:
De staatsen ontwikkelden zich na verloop van tijd en organiseerden zichzelf steeds beter. Men kan de staatsen hoofdzakelijk op de volgende manier chronologisch indelen:
* Tot [[1566]]: [[protestanten]] en de steden in de Habsburgse Nederlanden. Zij verzetten zich tegen de [[ketter]][[plakkaat|plakkaten]] en [[centralisatie|centralisering]] die uitgingen van de regering in Madrid. Door het [[Smeekschrift der Edelen|smeekschrift]] hoopten de Nederlandse edelen de vervolging van protestanten te verminderen, hoewel ze daarmee hun leer niet goedkeurden
* Tot [[1576]]: een groep [[Geuzen (Tachtigjarige Oorlog)|Geuzen]] onder aanvoering van veelal bezitloos geworden edelen als [[Willem van Oranje]] en zijn broers, [[Hendrik van Brederode (1531-1568)|Hendrik van Brederode]], [[Willem Bloys van Treslong]], [[Willem II van der Mark Lumey]] en hun huursoldaten, naast lokaal georganiseerd protestants verzet. Sommigen van hen hadden in de gewestelijke besturen of de Staten-Generaal gezeten, maar door hun sympathie voor de Opstand waren zij hieruit geweerd. Vanaf 1572 verklaarden de Staten van Holland en Zeeland zich openlijk opstandig, de andere gewestelijke Staten (met uitzondering van Luxemburg) volgden pas bij de [[Pacificatie van Gent]] (8 november 1576). Vanaf dat ogenblik staan de Staten-Generaal formeel achter de Opstand tegen de regeringslegers, hoewel de koning nog steeds erkend wordt. Men zou vanaf nu alle opstandelingen (zowel protestanten als katholieken) 'staatsen' kunnen noemen: het [[Staatse leger]] en de [[Staatse vloot]] werden opgericht.
Regel 13:
* Tot [[1587]]: de gewesten en steden die aangesloten waren bij de [[Unie van Utrecht (1579)|Unie van Utrecht]], de Nadere Unie die gesloten werd door hen die de Opstand wilden voortzetten. In 1581 vaardigden de staatsen het [[Plakkaat van Verlatinghe]] uit, waarmee men de troon van de koning voor 'verlaten' verklaarde. De Staten-Generaal gingen een opvolger zoeken om aan te nemen als nieuwe vorst. De oorlog liep in deze jaren slecht voor de Opstand, en er waren steeds minder gewesten vertegenwoordigd in deze 'opstandige' Staten-Generaal, en steeds meer in de 'regeringsgezinde' Staten-Generaal; de partijen stelden stadhouders aan over dezelfde gewesten.
* Tot het einde van de oorlog ([[1648]]): de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Republiek der Verenigde Nederlanden]]. In 1588 ontstond de Republiek bij het ontbreken van een koninklijke of adellijke opvolger van Filips II. De macht werd gedeeld door de Staten-Generaal (de regenten) en de stadhouders (die steeds vaker en tenslotte uitsluitend uit het [[Huis Oranje-Nassau]] kwamen). Gezamenlijk leidden zij het Staatse leger en de vloot
Het merendeel van de Staatse legers bestond uit [[huursoldaat|huursoldaten]] ([[waardgelder]]s), die het niet om de opstand maar om het geld te doen was.
| |||