|
</div>
{{Babel|nl|en-5|fr-3|de-3|it-1|la-2|grc-2|||}}
<font face = "Papyrus" size = "5">Wikipedia — een kritische benadering</font><br><br>
<div style="margin-left: 1em;
margin-bottom: 1.5em; width: 685px; border: #99B3FF solid 1px;
background-color: lightblue; text-align: center; padding: 0 0.2em 0.2em;
padding-top: 3px;"><font size = "5">
Op Wikipedia is respect voor expertise noodzakelijk</font><br><br>
<font size = "4">Dit respect moet zich uiten in woord (verankeren in de [[Wikipedia:Vijf zuilen|Vijf zuilen]]) en daad (aangepaste "spelregels")</font><br><br>
Op deze gebruikerspagina licht ik toe waarom dit van belang is en wat moet veranderen op Wikipedia</div>
Vanaf begin 2004 ben ik actief op Wikipedia en heb geprobeerd er een (in mijn eigen ogen) zinvolle bijdrage aan te leveren. Ik vind Wikipedia een prachtig initiatief om een “vrije” encyclopedie te maken.<ref>“Vrij” is een vertaling van het Engelse “free”. Dit kan zowel “vrij” als “gratis” betekenen. In het [[:en:Wikipedia|Engelstalige artikel “Wikipedia”]] wordt bij de "free encyclopedia" verwezen naar [[:en:Free content|Free content]]. Hierin wordt gesteld dat de “content” (inhoud) van artikelen en kopieën daarvan door “the people” zonder wettelijke beperking kunnen worden gekopieerd en verspreid. Ik zie hierin een combinatie van de Nederlandse vertaling van “free”: het is zowel ''gratis'' (geen juridische kwesties inzake copyright) als ''vrij'' in de zin van “iedereen” (“the people”) mag ermee doen wat men wil.</ref> De afgelopen vier jaar begonnen echter twijfels te knagen aan mijn enthousiasme. In mijn ogen is er iets mis met Wikipedia. Heel erg mis, ''fundamenteel mis''.
Ik gebruik mijn gebruikerspagina daarom om dit probleem aan de orde te stellen en een richting voor de oplossing voor te stellen. Deze poging is dus niet bedoeld om passerende gebruikers te ontmoedigen, maar om bij te dragen aan een verbeterd Wikipedia. Zie deze pagina als een voortdurend "werk in uitvoering".<ref>Mijn kritiek is geschreven met het artikel {{en}}[http://whatisresearch.wordpress.com/2009/02/23/wikipedia-criticism-and-why-it-fails-to-matter/ Wikipedia criticism, and why it fails to matter] van vipulnaik in gedachten</ref> Ik nodig een ieder uit te reageren op [[Overleg gebruiker:Bertrand77/Overleg GP|deze pagina]]. Want hoewel ik niet geloof dat “waarheid” aan democratie onderhevig is, geloof ik wel dat twee (normaal gesproken) meer weten dan één…
== Samenvatting ==
<div style="margin-left: 1em;
margin-bottom: 1.5em; width: 685px; border: #99B3FF solid 1px;
background-color: lightblue; text-align: left; padding: 0 0.2em 0.2em;
padding-top: 3px;"><font size = "4">
De kern van het probleem: '''Op Wikipedia is geen respect voor expertise'''</font><br><br>
<font size = "3"></font>
* Zonder inbreng van experts zal de kwaliteit van artikelen op Wikipedia (op termijn) naar een gemiddelde ontwikkelen (een "zesje")
* Er kan niet van experts verwacht worden dat zij over zaken waarover in de wetenschappelijke wereld consensus is, op Wikipedia gedwongen in discussie moeten treden met niet-experts
* De huidige "spelregels" leiden tot het fenomeen dat meer tijd besteed moet worden aan "de procedure" ("''defending content''") dan aan inhoudelijk bijdragen ("''generating content''")
* Er moet minder geduld worden opgebracht voor personen die Wikipedia willens en wetens verstoren, de missie van Wikipedia niet snappen of onderschrijven en zeker voor "die pretentieuze middelmaten die niet in staat zijn constructief met anderen samen te werken en gaten in hun kennis te (h)erkennen"
* Er moeten nieuwe "spelregels" komen die
** de kwaliteit van de artikelen op Wikipedia borgen
** de inbreng van experts voorrang geven boven de inbreng van niet-experts
** de werkomgeving van Wikipedia prettiger maken
</div>
== Kernprobleem ==
Ik ben het volledig met mede-oprichter van Wikipedia [[Larry Sanger]] eens die '''gebrek aan respect voor expertise''' als kernprobleem van Wikipedia heeft aangeduid.<ref>Zie bijvoorbeeld zijn artikel [http://www.kuro5hin.org/story/2004/12/30/142458/25 Why Wikipedia Must Jettison Its Anti-Elitism]</ref> Het resultaat van dat kernprobleem is dat "bijna iedereen met veel expertise maar weinig geduld zal vermijden aan Wikipedia bij te dragen, want zij zullen - tenminste als ze bijdragen aan artikelen over min of meer controversiële onderwerpen - gedwongen worden hun bijdragen te verdedigen tegen aanvallen van niet-experts op overlegpagina's. Op zich is dit misschien niet ''zo'' erg. Maar als de expert de brutaliteit zou hebben om over het probleem te klagen bij de gemeenschap, zal hij (in het slechtste geval) uitgejoeld worden<ref>Sanger wijt dit aan een grondig anti-elitarisme dat ten grondslag ligt aan Wikipedia. Hij stelt dat hij diverse pogingen heeft gedaan de "spelregels" op Wikipedia aan te passen om dit probleem aan te pakken, maar dat dit niet werd geaccepteerd en dat hij zich uiteindelijk hierdoor gedwongen voelde Wikipedia te verlaten.</ref> of (in het beste geval) beleefd worden gevraagd "samen te werken" met personen die hebben bewezen zelf onredelijk te zijn."<ref>Zie een (zwart) humoristisch essay op {{en}}[[:en:Wikipedia:Randy in Boise|Randy in Boise]]</ref>
Ik ken diverse personen uit de academische wereld die op hun vakgebied ''<u>wereldwijd</u>'' worden erkend als autoriteit op een gebied en vaak publicaties in gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften op hun naam hebben staan. Als ik met dergelijke personen spreek over mijn ambitie om bij te dragen aan het verhogen van het niveau van artikelen op Wikipedia op mijn eigen vakgebied (en interessegebieden waarop ik op een professioneel niveau bezig ben), is vrijwel altijd de reactie in de trant van "nou, ik heb ook wel eens wat geschreven, maar binnen een uur was die bijdrage verwijderd of 'verbeterd' tot een onherkenbaar aftreksel". En hier komt het [[Dunning-krugereffect]] nog eens bij. Dit is precies de reden waarom ik de afgelopen twee jaar ben gaan twijfelen aan het nut van bijdragen aan Wikipedia. Ik beschouw mezelf als een redelijk geduldig mens (anders zou ik allang weg zijn geweest), maar heb ook meermaals op het punt gestaan de harp aan de wilgen te hangen. Sanger wijst namelijk op het effect van het gebrek aan respect voor expertise:
"[A]ls de deelnemers aan het project meer respect zouden hebben voor expertise, zou er veel minder geduld opgebracht hoeven worden voor degenen die het project willens en weten verstoren. ... Om deelname van experts aantrekkelijk te maken en houden, zou er weinig geduld moeten worden opgebracht voor degenen die de missie van Wikipedia niet snappen of delen of zelfs voor die pretentieuze middelmaten die niet in staat zijn constructief met anderen samen te werken en gaten in hun kennis te (h)erkennen (tezamen is dit waarschijnlijk de meest verstorende groep van alle). Een minder tolerante houding tegenover deze verstoringen zou het project beschaafder en gastvrijer maken en werkelijk open voor de grote meerderheid van intelligente, welwillende personen op internet. Zoals het er nu voor staat, zijn er veel minder echte experts betrokken bij het project (hoewel die er natuurlijk wel zijn) dan zou kunnen en moeten."
== Stellingen ==
;Stelling 1 — Feiten zijn niet aan consensus onderhevig
:1.1 — Wikipedia beoogt geen fundamenteel onderzoek te publiceren, maar toch:
:1.2 — Er gaat een onevenredige hoeveelheid tijd verloren aan het verdedigen van wat in de wetenschappelijke wereld als consensus wordt beschouwd
;Stelling 2 — De wetenschappelijke consensus wordt ondergesneeuwd
:Robert McHenry beschreef de onderliggende mechanismen die (helaas) voor een gemiddelde kwaliteit van artikelen zorgen<ref>Uit: {{en}}[http://www.ideasinactiontv.com/tcs_daily/2005/12/the-faith-based-encyclopedia-blinks.html The Faith-Based Encyclopedia Blinks] door Robert McHenry: "The flaw is this: Many revisions, corrections, and updates are badly done or false. There is a simple reason for this: Not everyone who believes he knows something about Topic X actually does; and not everyone who believes he can explain Topic X clearly, can. People who believe things that are not the case are no less confident in their beliefs than those who happen to believe true things. ... Consequently, it is far more reasonable to expect that, while initially poor articles may indeed improve over time, initially superior ones will degrade, with all tending to middling quality and subject to random fluctuations in quality. Note that this has nothing to do with the vandalism or the ideological "revert wars" that are also features of Wikipedia's insistence on openness and that apparently occupy much of the volunteer editors' time and effort."</ref>:
:2.1 — Niet iedereen die denkt verstand te hebben over een onderwerp, heeft dat ook
:2.2 — Niet iedereen die denkt helder te kunnen schrijven, kan dat ook
:2.3 — Degenen die overtuigd zijn van onjuiste feiten, zijn net zo overtuigd als degenen die overtuigd zijn van juiste feiten
:2.4 — De artikelen op Wikipedia zullen zich hierdoor in de loop van de tijd ontwikkelen tot artikelen van een gemiddelde kwaliteit (artikelen met een slechte start zullen beter worden, maar artikelen met een superieure start slechter)
:Mijn eigen stellingen die ik hieraan wil toevoegen:
:2.5 — Smaken verschillen, maar het aantal artikelen over vluchtige trends of simpelweg banaliteiten is bedroevend
:2.6 — Er is geen enkele verhouding tussen het belang van het onderwerp en de lengte van het artikel<ref>Vergelijk [[Tractatus Logico-Philosophicus]] met [[Harry Potter en de Relieken van de Dood (boek)]]</ref>
;Stelling 3 — Afwijkingen van de wetenschappelijke consensus krijgen in verhouding te veel aandacht
:3.1 — "Één dwaas kan meer vragen dan tien wijzen kunnen beantwoorden"
:3.2 — Op Wikipedia kan een dwaas niet alleen vragen, maar zijn/haar dwaasheid ook incorporeren in de artikelen
;Stelling 4 — Het is onacceptabel dat er inhoudelijk grote verschillen zijn tussen artikelen over hetzelfde onderwerp in verschillende talen op Wikipedia
;Stelling 5 — Het is onduidelijk wie uiteindelijk verantwoordelijk is voor de inhoud van Wikipedia
:5.1 — Anoniem kunnen bijdragen heeft voordelen, maar kan "conflict of interest" in de hand werken<ref>Zie de [[Gebruiker:Andries Van den Abeele|gebruikerspagina van Andries Van den Abeele]] voor een doorwrocht pleidooi tegen het anoniem kunnen bijdragen</ref>
:5.2 — Uren hard werk, studie, het verzamelen van bronnen en pogingen een leesbaar overzicht van feiten te maken, kunnen met één druk op de knop van een toevallig passerende bezoeker ongedaan worden gemaakt<ref>Uiteraard kan "ongedaan maken" ook weer ongedaan worden gemaakt, maar het gaat erom dat elke bijdrage, ongeacht de kwaliteit ervan, onderhevig is aan de grillen van onbekenden</ref>
:5.3 — De meeste tijd op Wikipedia wordt besteed aan het verdedigen van feiten en/of het herstellen van pogingen feiten te verdoezelen of juist niet-feiten (bijvoorbeeld meningen) in artikelen te krijgen<ref>"You are no longer in the role of '''content generator''' soon after your works are exposed to the '''wonks and twiddlers''' and '''procedural whackjobs'''. You are a '''content defender''' and that means that time you could be spending finding new and interesting facts or finding original sources or otherwise making the world a better place (or at least an entry or two) is being spent explaining for the hundredth time that no, ''this'' really happened and yes, I got clearance for that photograph, and yes, I believe this shows a neutral point of view, and so on." (Jason Scott in "The Great Failure of Wikipedia, zie link onder)</ref>
:5.4 — Het aantal Wikipedianen dat daadwerkelijk bijdraagt, is een fractie van degenen die commentaar levert op bijdragen, ze ter discussie stellen, "verbeteren" (zie volgend punt inzake neutraliteit), etc.
;Stelling 6 — "[[Wikipedia:Neutraal standpunt|Neutraliteit]]" (NPOV) is het grootste dogma van Wikipedia
:6.1 — Onder het mom van neutraliteit en objectiviteit worden feiten afgezwakt of termen die beledigend zouden kunnen zijn (onterecht) vermeden
:6.2 — Feiten zijn soms onaangenaam voor betrokkenen, maar blijven feiten
;Stelling 7 — "Vertrouwen komt te voet en gaat te paard"
:7.1 — [[Wikipedia:Ga uit van goede wil|Ga uit van goede wil]] is en blijft het vertrekpunt, maar:
:7.2 — Wikipedia is geen speelplaats of een virtueel trefpunt om "opgevoed" te worden
:7.3 — Zie 2.1 t/m 2.3
== Mogelijkheden tot verbetering ==
# Respect voor expertise verankeren:
## In (of in aanvulling op) de [[Wikipedia:Vijf zuilen|Vijf zuilen]] moet respect voor expertise worden verankerd
## Oprichten van een toezichthoudend orgaan, bestaande uit erkende experts op elk wetenschappelijk gebied
## Het ontwikkelen van "spelregels" dat de kwaliteit van artikelen borgt (in feite het nader uitwerken van wat hierna volgt)
# De Engelstalige Wikipedia is leidend
## Alle inspanningen moeten erop worden gericht de inhoud van de artikelen op de Engelstalige Wikipedia op het benodigde niveau te krijgen (NB: dit is nu zeker niet het geval!)
## Artikelen op anderstalige Wikipedia's zijn vertalingen van het Engelstalige artikel
## Inhoudelijke discussie op de Engelstalige overlegpagina
## Alleen onderwerpen die "eigen" zijn aan een land c.q. taalgebied zouden ontwikkeld kunnen/ mogen worden in een andere taal en vertaald moeten kunnen worden naar het Engels
# Veilig stellen zinvolle bijdragen:
## Iedere gebruiker start met een B-status
## Na een vastgesteld aantal zinvolle bijdragen (bijvoorbeeld 10) krijgt een gebruiker de A-status
## Vandalisme of ander verstorend gedrag tot terugplaatsen naar een B-status
## Bijdragen door niet-ingelogde gebruikers (IP-adres) of gebruikers met de B-status pas zichtbaar maken nadat deze door A-status gebruikers zijn gecontroleerd (dit geldt ook voor de overlegpagina's)
## Strenge en heldere richtlijnen om "trivia" te voorkomen
# Veilig stellen controversiële artikelen:
## Er dienen spelregels te worden opgesteld om te kunnen vaststellen wat controversiële artikelen zijn<ref>Misschien is dit overbodig en zijn dit over het algemeen de artikelen die op dit moment beveiligd zijn</ref>
## Controversiële artikelen worden bewaakt door moderators (ieder controversieel artikel wordt aan één moderator toegwezen; bij afwezigheid zorgt de moderator voor vervanging)
## Wijzigingen in controversiële artikelen worden pas zichtbaar na controle door een moderator
# Veilig stellen prettige werkomgeving:
## Strenger optreden tegen verstorend gedrag
## Verstorend gedrag omvat ook het niet onderschrijven of begrijpen van de missie van Wikipedia
## Afschaffen van coaching op de inhoud, alleen coaching op de "techniek"
== Artikelen met kritiek op Wikipedia ==
Onderstaande artikelen of blogs geven (in mijn ogen) fundamentele kritiek op Wikipedia, waarvan een deel is verwerkt in bovenstaande stellingen. In elk geval kan dit niet worden genegeerd en zal er iets mee moeten worden gedaan.
* {{en}}[http://www.kuro5hin.org/story/2004/12/30/142458/25 Why Wikipedia Must Jettison Its Anti-Elitism] door Larry Sanger (mede-oprichter van Wikipedia)
* {{en}}[http://ascii.textfiles.com/archives/808 The Great Failure of Wikipedia] door Jason Scott
* {{en}}[http://www.theregister.co.uk/2007/12/18/the_wikipedia_paradox/ Truth, anonymity and the Wikipedia Way] door Cade Metz
* {{en}}[http://www.theregister.co.uk/2005/12/12/wikipedia_no_responsibility/ There's no Wikipedia entry for 'moral responsibility'] door Andrew Orlowski
* {{en}}[http://www.roughtype.com/archives/2009/01/all_hail_the_in.php All hail the information triumvirate!] door Nicholas Carr
* {{en}}[http://www.ideasinactiontv.com/tcs_daily/2005/12/the-faith-based-encyclopedia-blinks.html The Faith-Based Encyclopedia Blinks] door Robert McHenry
* {{en}}[http://knol.google.com/k/wikipedia-criticism-of# Six cardinal (and, in the long-term, deadly) sins plague the Wikipedia] door Sam Vaknin
* {{en}}[http://www.wired.com/software/webservices/commentary/alttext/2006/04/70670 The Wikipedia FAQK] door Lore Sjöberg
* {{en}}[http://www.edge.org/3rd_culture/lanier06/lanier06_index.html Digital Maoism: The Hazards of the New Online Collectivism] door Jaron Lanier (niet specifiek over Wikipedia, maar wel zeer relevant)
== Blijken van waardering van mede-Wikipedianen ==
Bestand:Original_Barnstar.png|Voor het leveren van vele goede bijdragen voor artikelen op met name religieus gebied, waarbij je met zorg de kwaliteit probeert te verbeteren. Ga zo voort! :-) {{Gebruiker:Romaine/Handtekening}} 10 mei 2011 03:25 (CEST)
</gallery>
{{Appendix}}
[[de:Benutzer:Bertrand77]]
| 