Celmembraan: verschil tussen versies

De '''celmembraan''', '''plasmamembraan''', '''plasmalemma''' of '''membrana cellularis'''<ref name="Friedbichler2009">Friedbichler, M., Friedbichler, I. & Eerenbeemt, A.M.M. van den (2009). ''Pinkhof Medisch Engels.'' Houten: Bohn Stafleu van Loghum.</ref> is een biologische structuur die de binnenkant van een [[cel (biologie)|cel]] scheidt van de buitenkant. Celmembranen zijn opgebouwd uit een dubbele [[fosfolipide]]nlaag en bevatten daarnaast [[proteïne|eiwitten]] en [[sterol]]en. Ze zijn [[semipermeabiliteit|semipermeabel]], ofwel selectief doorlatend, voor [[ionen]] en sommige [[organische verbinding|organische moleculen]]. Celmembranen spelen een rol in verschillende cellulaire processen, zoals transport, signalering en [[adhesie]]. Daarnaast bevatten ze ankerpunten voor zowel de [[extracellulaire matrix]] als het intracellulaire [[cytoskelet]].

 

De celmembraan bestaat in de eenvoudigste vorm uit een dubbele laag [[fosfolipide]]n. Dit zijn langwerpige, sterk polaire moleculen bestaande uit een sterk hydrofiele kop en een of meerdere lange, hydrofobe staart. De staarten steken naar elkaar toe terwijl de koppen aan weerszijden van de membraan naar de waterige celinhoud, respectievelijk naar de waterige omgeving van de cel gekeerd zijn. Vetoplosbare stoffen hebben de neiging in de binnenlaag te gaan zitten en kunnen zich daar gemakkelijk bewegen in het vlak van de membraan (het vloeibaar-mozaïekmodel). Naast fosfolipiden bevatten celmembranen ook relatief grote hoeveelheden [[sfingolipide]]n zoals [[ceramide]] en [[cholesterol]].