Jurisdictie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Internationaal strafrecht: spelfout gecorrigeerd
Maiella (overleg | bijdragen)
lf, details
Regel 2:
 
== Staatsrecht ==
 
De jurisdictie van de wetgevende ([[parlement]]) en de uitvoerende macht zijn volgens internationaal recht beperkt tot het grondgebied van de [[staat]] waartoe zij behoren. Zo hebben zij geen rechtsmacht over het grondgebied van andere [[soevereiniteit|soevereine]] staten noch over internationale wateren. In concreto betekent dit dat een parlement geen wetten kan maken die van toepassing zijn op het grondgebied van een andere staat en dat de [[politie]] van het ene land geen bevoegdheden heeft (en dus geen zelfstandige handelingen mag verrichten) in het andere land.
 
== Europees recht ==
 
Binnen de [[Europese Unie]] zijn verdragen gesloten die de politie beperkte jurisdictie geven op het grondgebied van andere lidstaten. Zo mag de politie op grond van het [[Verdrag van Schengen]] in geval van observaties en achtervolgingen deze activiteiten onder voorwaarden voortzetten wanneer ze tijdens de uitvoering een grens met een andere lidstaat passeren.
 
== Burgerlijk recht ==
 
De jurisdictie van de rechtsprekende macht (rechtbanken) kan zich wel over staatsgrenzen uitstrekken. In het [[privaatrecht]] is veelal in [[Overeenkomst (contract)|contract]]en vastgelegd aan welke rechtbank eventuele geschillen worden voorgelegd. Zo kan Nederlands recht en een Nederlandse [[kantonrechter]] in een contract bevoegd worden verklaard in een privaatrechtelijk geschil dat zich grotendeels buiten Nederland heeft afgespeeld.
 
== Strafrecht ==
 
In het [[strafrecht]] bestaan diverse beginselen op grond waarvan een staat personele jurisdictie kan claimen.
 
Regel 24 ⟶ 20:
 
== Internationaal strafrecht ==
 
In het internationaal recht doet zich nog een verder probleem voor. Staten en personen zijn namelijk niet zonder meer ondergeschikt aan de rechtsmacht van een internationaal hof. Naast rechtsmacht moet het internationale hof ook competentie bezitten om zijn rechtsmacht uit te oefenen. De competentie van een internationaal hof volgt uit het oprichtingsverdrag of -besluit van het hof. Bij een verdrag geldt daarbij doorgaans de regel dat staten die geen partij zijn bij het verdrag niet gebonden zijn aan de regels die in dat verdrag staan en dus ook niet onderworpen kunnen worden aan diens rechtsmacht.
 
Regel 31 ⟶ 26:
Ook de rechtmacht van Internationale Militaire Tribunaal, dat verantwoordelijk was voor de vervolging van oorlogsmisdadigers aan het einde van de tweede wereldoorlog, is op basis van een verdrag.. Duitsland maakte geen deel uit van het verdrag, maar was op basis van de onvoorwaardelijke capitulatie wel aan gebonden.
 
De competentie van het [[Joegoslavië-Tribunaaltribunaal]] en het [[Rwanda-tribunaal]] zijn daarentegen gebaseerd op een resolutie van de [[VN-Veiligheidsraad]]. Die kan op basis van het [[Handvest van de Verenigde Naties|VN Handvest]] bindende aanbevelingen doen aan alle leden van de [[Verenigde Naties]]. Het voordeel van deze volkenrechtelijke grondslag is dat het tribunaal dus niet afhankelijk is voor het uitoefenen van zijn taak van de bereidheid van staten om toe te treden tot het statuut van het tribunaal. De personele rechtsmacht is uitsluitendend gebaseerd op ''ratione loci'', verder is de rechtsmacht bij beide tribunalen in tijd begrensd en verschilt de ''ratione materiae'' door de aard van het conflict (die in Rwanda volledig intern was).
 
== Christendom ==
 
De [[Rooms-Katholieke Kerk]] en vele andere hiërarchische kerken, waaronder de [[Orthodoxe Kerk]], kennen ook een kerkelijk rechtsgebied, dat men eveneens jurisdictie noemt. Volgens rooms-katholiek begrip komt de jurisdictie van de [[paus]], hoewel er ook theologen zijn, die zeggen, dat de [[bisschop]]swijding zelf jurisdictie verleent. Religieuze jurisdictie overschrijdt qua ruimte veelal staatkundige, politieke en organisatorische jurisdicties van andere aard. De [[paus]] en het [[Vaticaanstad|Vaticaan]] bezitten volgens rooms-katholieke opvatting zelfs wereldwijde jurisdictie.
 
== Zie ook ==
* [[Trias Politicapolitica]]
* [[Absolute en relatieve competentie]] van de rechter