Wassily Kandinsky: verschil tussen versies

[[Bestand:Vassily-Kandinsky.jpeg|200px|rechts|thumb|''Wassily Kandinsky''. Afkomstig uit KandinskyKandinski's ''Rückblicke'', 1913]]

'''WassilyVasili KandinskyKandinski''' ([[Russisch]]: Василий Васильевич Кандинский, ''Vasili Vasiljevitsj Kandinski'') ([[Moskou]], [[16 december]]<ref>Volgens de [[gregoriaanse kalender]], die thans in heel Europa wordt gebruikt. In Rusland gold toentertijd nog de [[juliaanse kalender]], volgens welke KandinskyKandinski's geboortedag op 4 december viel.</ref> [[1866]] – [[Neuilly-sur-Seine]], [[13 december]] [[1944]]) was een [[Rusland|Russisch]]-[[Frankrijk|Franse]] [[kunstschilder]] en [[graficus]]. Zijn schilderstijl behoorde aanvankelijk tot het [[expressionisme]], soms ook wel gerekend tot het [[Russisch symbolisme|symbolisme]]. Kandinsky was een van de schilders die vorm en filosofische ondergrond gaf aan de [[abstracte kunst]] in het eerste kwart van de twintigste eeuw.

Filosoof en psychiater [[Viktor Kandinski]] was een oom van KandinskyKandinski.

KandinskyKandinski was aanvankelijk als jurist verbonden aan de Universiteit van Moskou. In 1896 vertrok hij naar [[München]] in [[Duitsland]]. Daar studeerde hij eerst twee jaar aan de Anton-Azbé-school en daarna aan de Akademie der Bildenden Künste. Kandinsky was één van de grondleggers van de kunstenaarsgroep de [[Phalanx (kunst)|Phalanx]] en richtte na een jaar de Phalanx-Malschule op. Een van de leerlingen, [[Gabriele Münter]], werd zijn levensgezellin.

In 1909 stichtte hij met zijn vriend [[Alexej von Jawlensky]] de [[Neue Künstlervereinigung München]]. Na een jaar verliet hij de groep echter en richtte in 1911 met [[Franz Marc]] de kunstenaarsvereniging [[Der Blaue Reiter]] op, genoemd naar een eerder ruiter-schilderij van KandinskyKandinski en naar de voorliefde voor paarden van Franz Marc; van de kleur blauw hielden ze allebei. Der Blaue Reiter werd ook de naam van de door deze groep uitgegeven [[almanak]]. In 1912 verscheen in twee opeenvolgende edities zijn belangrijke essay ''Über das Geistige in der Kunst''.

In [[Murnau am Staffelsee|Murnau]], waar Gabriele Münter woonde, zou hij in 1910 het abstracte schilderen ontdekt hebben, naar aanleiding van één van zijn omgekeerde figuratieve werken. "...Ik bevond me onverwacht voor een schilderij van een onbeschrijfelijk overweldigende schoonheid. Verbaasd bleef ik staan, gefascineerd door dit werk ... Het schilderij had geen onderwerp, het stelde geen enkel herkenbaar object voor, het was uitsluitend samengesteld uit lichtende kleurvlekken ..." verklaarde hij. In Murnau was de invloed van de [[Fauvisme|Fauvisten]] op zijn werk duidelijk. In 1905 hadden zij voor het eerst als groep tentoongesteld op het [[Salon d'Automne]] in Parijs, waar ook KandinskyKandinski aan deelgenomen had. Een voorbeeld van deze invloed is het schilderij "Murnau Kohlgruberstrasse" uit 1908.

De meningen omtrent het ontstaan van de abstracte kunst lopen wel enigszins uit elkaar. Waren het de "Disques simultanés" van de Franse [[Robert Delaunay]], of de muzikale doeken van de Tsjech [[František Kupka|Kupka]], of de geometrische oefeningen van [[Kasimir Malewitsj]] of het abstracte processus waaraan [[Piet Mondriaan|Mondriaan]] zich waagde, die de revolutionaire stap naar de abstractie zetten? Of was het dan toch [[Michail Larionov]] met zijn "[[Rayonisme]]" van 1907? En verliezen we tenslotte niet uit het oog, dat [[Paul Cézanne|Cézanne]] zijn "[[Mont Sainte-Victoire (Paul Cézanne)|Sainte Victoire]]" al vanaf 1885 en [[Claude Monet|Monet]] zijn "[[Waterlelies (Monet)|Nymphéas]]" vanaf 1890 louter tot kleur aan het abstraheren waren. Zeker is dat de toen 20-jarige student KandinskyKandinski al in 1886 de kleurenoverheersing in de oude Russische iconen had opgemerkt en dat hij, 9 jaar later, op een expositie in [[Moskou]], in bewondering stond voor het schilderij de "Korenschelf" van Claude Monet, waarbij hij zich afvroeg "...Waarom zou de emancipatie van de kleur niet kunnen samengaan met de bevrijding van de vorm?...". Een "Improvisatie"-aquarel van hem, in 1910, luidde wel degelijk de [[abstracte kunst]] in.

KandinskyKandinski liet zich inspireren door [[muziek]] en met name de atonale muziek van [[Arnold Schönberg]]. In ''Über das Geistige in der Kunst'' stelde KandinskyKandinski dat kleur en klank psychologische effecten hebben op de menselijke ziel. Hij stelde een klankkleurtheorie op, die een grote invloed heeft gehad op de ontwikkeling van de twintigste-eeuwse kunst. Volgens KandinskyKandinski spreekt iedere kleur een eigen taal met een eigen expressie en zit in elke kleur een vorm en ziel. Verschillende kleuren samen zullen een innerlijke beleving bij de beschouwer bewerkstelligen. Ook de verschillende klanken in muziek, die samen een harmonieus geheel vormen, zullen een innerlijke beleving bij de luisteraar opwekken. Deze krachtige uitwerking die kleur en klank hebben op de menselijke psyche, noemt hij ‘innerlijke klank’ of ‘seelische Vibration’.

Bij het uitbreken van de [[Eerste Wereldoorlog]] keerde KandinskyKandinski terug naar Moskou. Hij werd er leraar en trouwde er in 1917 met Nina de Andrejevski. Zijn bruid was 16, hij was 50. Zijn vriendin Gabriele was in Murnau gebleven. Ze zou er sterven in 1962. Ze had nog één schilderij van KandinskyKandinski overgehouden, een portret van haar, in een mauve jurkje, toen ze 27 jaar was. Het was hun geliefkoosde kleur geweest.

Na de oorlog keerde hij terug naar Duitsland en in 1922 werd hij professor aan het [[Bauhaus]] van [[Weimar (Thüringen)|Weimar]], waaraan [[Paul Klee]] al verbonden was. Hier begon de meest productieve periode uit KandinskyKandinski's leven. Hij noemde het zelf "de tijd, gekarakteriseerd door een lyrisch geometrisme". Toen het Bauhaus in 1925 verhuisde naar [[Dessau]], oefende hij er dezelfde functie uit. Nog in 1922 realiseerde hij voor de Jurifreie Kunstausstellung van Berlijn een monumentaal decor over de 4 muren van het Salon. Dit kunstwerk werd gereconstrueerd in het Nationaal Museum voor Moderne Kunst (M.N.A.M.) van Parijs, in 1977.

In 1928 verkreeg KandinskyKandinski de Duitse nationaliteit, maar in 1933 moest hij Duitsland verlaten, net als Paul Klee. Het Bauhaus, dat het jaar ervoor overgeplaatst was naar Berlijn, werd datzelfde jaar door de [[Gestapo]] gesloten. Hij kwam naar [[Parijs]], waar hij de Franse nationaliteit aannam en met Nina in [[Neuilly-sur-Seine]] ging wonen. Hij schilderde er in 1944 zijn laatste stuk "Getemperd élan" en stierf er op 13 december 1944. Hij stierf aan de gevolgen van atherosclerose, een vaatziekte.

De schilderijen van WassilyVasili KandinskyKandinski bevinden zich onder meer in:

* [[Peggy Guggenheim Collection]] in [[Venetië (stad)|Venetië]] <ref>[http://www.guggenheim-venice.it/inglese/collections/artisti/kandinsky_bioKandinsky_bio.html Peggy Guggenheim Collection]</ref>

* [[Centre Georges Pompidou]] in [[Parijs]] <ref>[http://www.centrepompidou.fr/education/ressources/ENS-kandinskyKandinsky-mono-EN/ENS-kandinskyKandinsky-monographie-EN.html Centre Georges Pompidou]</ref>

* [[Boijmans van Beuningen]] in [[Rotterdam (hoofdbetekenis)|Rotterdam]] <ref>[http://www.boijmans.nl/en/56/wassily-kandinskyKandinsky| Boijmans van Beuningen]</ref>

* [[Van Abbemuseum]] in [[Eindhoven]] <ref>[http://www.vanabbe.nl/collectie/kandinskyKandinsky.htm Van Abbemuseum]</ref>

De werken van Wassily KandinskyKandinski zijn onder andere te zien in het [[Städtische Galerie im Lenbachhaus|Lenbachhaus]] in [[München]] en het [[Ca' Pesaro]] in [[Venetië (stad)|Venetië]].

* ''[[Zicht op Murnau met kerk]]''. 1910. Olieverf op doek. 110,6 × 120 cm, [[Eindhoven]], [[Van Abbemuseum]]. <small>Zie [http://www.vanabbemuseum.nl/chroot/htdocs/archief/k/kandinsky03Kandinsky03.html vanabbemuseum]</small>

* ''[[Lyrisches]]'' 1911. Olieverf op doek. 94 × 130 cm, [[Rotterdam (hoofdbetekenis)|Rotterdam]], [[Museum Boijmans Van Beuningen]]. <small>Zie [http://www.boijmans.nl/nl/56/wassily-kandinskyKandinsky Lyrisches]</small>

* ''Opwaarts''. Oktober 1929. Olieverf op karton. 70 × 49 cm, [[Venetië (stad)|Venetië]], [[Peggy Guggenheim Collection]]. <small>Zie [http://www.guggenheim-venice.it/inglese/collections/artisti/dettagli/kandinsky_verso_altoKandinsky_verso_alto.html Peggy Guggenheim Collection].</small>

* ''Van Kirchner tot Kandinsky'', 25 maart t/m 18 september [[2005]] in het [[Groninger Museum]] in [[Groningen (stad)|Groningen]] <ref>[http://www.groningermuseum.nl/tentoonstelling/van-kirchner-tot-kandinskyKandinsky Van Kirchner tot Kandinsky, Groninger Museum]</ref>

* [http://www.artcyclopedia.com/artists/kandinsky_wassilyKandinsky_wassily.html WassilyVasili KandinskyKandinski op artcyclopedia met veel links]

* [http://www.boijmans.nl/nl/56/wassily-kandinskyKandinsky WassilyVasili KandinskyKandinski in het Boijmans]

* [http://www.wassilykandinsky.net/ WassilyVasili KandinskyKandinski]

{{DEFAULTSORT:KandinskyKandinski, WassilyVasili}}