Koninkrijk Sardinië: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Geschiedenis na 1720: Franse tijd |
|||
Regel 75:
== Geschiedenis na 1720 ==
Het Koninkrijk Sardinië ontstond in [[1720]] toen de hertogen van [[Savoye (land)|Savoye]] [[Sicilië]] met [[Spanje]] ruilden voor het eiland [[Sardinië]]. De naam Koninkrijk Sardinië is enigszins misleidend daar het grootste deel van het rijk,
[[Bestand:SardiniePiemont.jpg|250px|thumb|left|Het Koninkrijk Sardinië]]
=== Franse tijd ===
In [[1796]] veroverde [[Napoleon Bonaparte]] heel Noord-Italië, waarop koning [[Karel Emanuel IV van Sardinië|Karel Emanuel IV]] naar het eiland Sardinië vluchtte. Het koninkrijk kwam in [[1814]] terug op de kaart en werd uitgebreid met de [[Republiek Genua]] als bufferstaat tegen [[Frankrijk]]. In de jaren die volgden verwerd Sardinië evenals de andere Italiaanse landen tot een politiek instabiele politiestaat met conservatieve monarchen als [[Victor Emanuel I van Sardinië|Victor Emanuel I]] en [[Karel Felix van Sardinië|Karel Felix]] aan het hoofd. In [[1831]] werd Karel Felix echter opgevolgd door de minder conservatieve [[Karel Albert van Sardinië|Karel Albert]]. Hij nam in [[1848]] een grondwet aan en verklaarde de oorlog aan [[Keizerrijk Oostenrijk|Oostenrijk]]. Sardinië verloor en Karel Albert zag zich genoodzaakt af te treden ten gunste van zijn zoon [[Victor Emanuel II van Italië|Victor Emanuel II]].▼
In 1792 sloot Sardinië zich aan bij de [[Eerste Coalitie]] tegen het [[Franse Revolutie|revolutionaire Frankrijk]]. Veel royalistische Fransen (''émigrés'') vluchtten naar Piëmont-Sardinië. Hierop bezetten Franse legers Nice en Savoye in september 1792. In 1794 mislukte een Franse invasie van Piëmont.<ref>Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Victor [Savoye/Sardinië/Italië]. § Victor Amadeus III". Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref> Na vier jaar strijd veroverde het Franse leger onder generaal [[Napoleon Bonaparte]] het Piëmontese leger uiteindelijk in de slagen bij Montenotte (12 april 1796), Millesimo (13–14 april 1796) en Mondovi (21 april 1796, zie [[Italiaanse veldtocht van 1796-1797]]). Op 26 april riepen de Fransen de [[Republiek Alba]] uit in de bezette gebieden. Twee dagen later werd de Republiek bij de Wapenstilstand van Cherasco weer teruggegeven aan Piëmont-Sardinië. Victor Amadeus III moest het [[Verdrag van Parijs (1796)|Verdrag van Parijs]] op 15 mei tekenen, waarbij hij de Eerste Coalitie tegen de [[Eerste Franse Republiek|Franse Republiek]] verliet. Het verdrag bepaalde dat hij Nice en Savoye en de forten Cuneo, Ceva, Alessandria en Tortona aan Frankrijk moest afstaan en vrije doortocht diende te verlenen aan Franse troepen onderweg naar Italië. Zijn opvolger [[Karel Emanuel IV van Sardinië|Karel Emanuel IV]] werd in 1797 geconfronteerd met verschillende republikeinse opstanden. Als reactie liet hij revolutionairen, onder wie veel jakobijnen, executeren, hetgeen hem ongeliefd maakte. Voor het overige toonde hij weinig slagvaardigheid. Als tegenstander van de Franse Revolutie werden zijn bezittingen op het vasteland eind 1798 door Frankrijk bezet. Op 20 september werd de [[Piëmontese Republiek]] uitgeroepen en een leger onder generaal [[Barthélemy Catherine Joubert|Joubert]] nam op 6 december Turijn in. Van het koninkrijk restte slechts het eiland Sardinië. Oostenrijks-Russische troepen bezetten Piëmont een jaar lang van 20 juni 1799 tot 20 juni 1800 toen ze in de [[Slag bij Marengo]] door Napoleon weer werden verdreven. De Piëmontese Republiek werd vervangen door de [[Subalpijnse Republiek]], die in 1802 goeddeels door Frankrijk werd geannexeerd; alleen [[Novara (provincie)|Novara]] werd ingelijfd door de [[Italiaanse Republiek (1802-1805)|Italiaanse Republiek]].
=== Risorgimento ===
▲
Victor Emanuel II installeerde in [[1850]] een liberale regering onder graaf [[Camillo Benso di Cavour]] en werd de drijvende kracht achter de Italiaanse eenheidsbeweging ([[Risorgimento]]). Sardinië vocht in de [[Krimoorlog]] met [[Turkije]], [[Engeland]] en [[Frankrijk]] tegen [[Rusland]]. In [[1859]] trok Victor Emanuel samen met Frankrijk ten strijde tegen Oostenrijk. Sardinië verkreeg in [[1860]] het door [[Napoleon III]] veroverde [[Lombardisch-Venetiaans Koninkrijk]], waarbij Frankrijk als tegenprestatie [[Savoye (land)|Savoye]] en [[Nice]] (voorheen ''Nizza'') verkreeg. Datzelfde jaar sloten [[Hertogdom Parma en Piacenza|Parma]], [[Groothertogdom Toscane|Toscane]], [[Hertogdom Modena en Reggio|Modena]] en [[Romagna]] zich bij Sardinië aan en begon [[Giuseppe Garibaldi]] met zijn campagne om Zuid-Italië te veroveren. Hij kreeg het [[Koninkrijk der Beide Siciliën]] er snel onder en ontmoette te [[Gaeta (stad)|Gaeta]] - waar koning [[Frans II der Beide Siciliën|Frans II]] van de Beide Siciliën zijn laatste bolwerk had - Victor Emanuel II die vanuit het noorden oprukte.
| |||