Veldhospitaal: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robot: Verplaatsing van 1 interwikilinks. Deze staan nu op Wikidata onder d:q1402739 |
artikel uitgebreid met wat geschiedenis, waaronder medische inzet vanuit Nederland 1870-1940 |
||
Regel 3:
[[Bestand:Field surgery Cape Helles.jpg|thumb|Operatie in Brits veldhospitaal, Gallipoli 1915]]
Een '''veldhospitaal''' of '''lazaret''' is een grote mobiele medische [[Krijgsmacht|militaire]]-installatie die tijdelijk de taken van een [[ziekenhuis]] kan overnemen. Tot de [[Tweede Wereldoorlog]] was voor de inzet van mobiele medische teams bij oorlog en rampen ook het woord '''ambulance''' in gebruik.
==Inzet==
Een veldhospitaal wordt ingezet bij een [[Oorlog|gevechts]]- of [[Ramp|rampgebied]]. Indien nodig kan een veldhospitaal ingericht worden met [[operatiekamer]]s, onderzoeksfaciliteiten en [[intensieve zorg]] afdelingen. In zo'n tijdelijk noodziekenhuis krijgen slachtoffers de eerste direct noodzakelijke behandelingen en zorg alvorens ze naar een permanent ziekenhuis worden doorgestuurd. Soms wordt een veldhospitaal ingericht om patiënten gedurende langere tijd te verzorgen indien door een grote [[calamiteit]] de capaciteit van de permanente ziekenhuizen tekortschiet. In dat geval is een veldhospitaal vooral bedoeld voor de opvang van minder zwaargewonden of zieken die geen grote ingrepen meer nodig hebben.
Een veldhospitaal wordt vaak opgezet op veilige afstand van het getroffen gebied, in tenten of in grote gemakkelijk bruikbaar te maken gebouwen zoals een [[schoolgebouw|school]] of [[hotel]].
==Oorsprong==
Jean-Dominique Larrey, een Franse arts in de [[Grande Armée]] van [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]], kreeg de inspiratie voor de ontwikkeling van het veldhospitaal tijdens het [[Beleg van Mainz (1793)|Beleg van Mainz]]. Toen hij de snelheid en wendbaarheid van de Franse mobiele, of ''vliegende'', artillerie zag, bedacht hij dat door snel transport van gewonden van het slagveld en door de inzet van verplaatsbare medische teams achter de frontlinies levens zouden kunnen worden gered. Hij noemde deze teams vliegende ambulances.<ref>{{Citeer web |url=http://www.cheminsdememoire.gouv.fr/fr/dominique-larrey |titel=Dominique Larrey |auteur= |uitgever=Chemins de Mémoire |datum= |bezochtdatum=18 juli 2015 | taal = fr}}</ref> Daarbij werden lichte paard-en-wagens gebruikt voor zowel het vervoer van gewonden, als voor het verplaatsen van het medische team en het nood- of veldhospitaal zelf. Na de [[industriële revolutie]] werden deze ambulances ook gemechaniseerd.
==Verpleging en humanitair oorlogsrecht==
Na een relatief korte periode van bijna 40 jaar zonder oorlog nadat Napoleon was verslagen, bracht de [[Krimoorlog]] het spook van oorlog terug in Europa. [[Florence Nightingale]], die er als verpleegster actief was, vatte in 1859 haar ervaringen samen in ‘Notes on Nursing, What It Is, and What It Is Not’, het eerste moderne handboek voor de verpleging van zieken. In datzelfde jaar bezocht de Zwitserse zakenman [[Henri Dunant]] het [[Slag bij Solferino|slagveld bij Solferino]]. De hopeloze chaos die haar aantrof, waarbij 40.000 soldaten van welke hulp dan ook verstoken op het slagveld lagen te creperen, zette een beweging in gang die in 1863 zou leiden tot de oprichting van het [[Rode Kruis]] en tot een eerste aanzet tot regels van internationaal recht voor de bescherming van de slachtoffers bij gewapend conflict. De [[Eerste Geneefse Conventie]] was een feit. Nederland en België waren medeondertekenaar. De conventie regelt de rechten en plichten, waaronder de neutraliteit – inclusief het gebruik van het Rode Kruissymbool – van militaire ziekenhuizen en ambulances.
==Nederlandse ambulances in het buitenland==
Tussen 1870 en 1940 werden Nederlandse ambulances ingezet in het buitenland bij oorlogen en epidemieën. De neutraliteitspolitiek van Nederland en de rol die het voor zichzelf zag in op het wereldtoneel hebben daar in belangrijke mate aan bijgedragen. Vaak werd de medische inzet in het buitenland georganiseerd door het Nederlandse Rode Kruis, soms werd deze mede bekostigd door particuliere inzameling.<ref name="nrk145">{{Citeer web |url=http://www.rodekruis.nl/dit-zijn-we/geschiedenis/documents/nrk_145jaar_boekje_totaal.pdf |titel=145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis |auteur=Steeg, M. van der |uitgever=Het Nederlandse Rode Kruis |datum=december 2012 |bezochtdatum=18 juli 2015}}</ref>
Tijdens de [[Balkanoorlogen]] waren er naast de officiële Nederlandse Rode Kruis-ambulances ook volledig particulier gefinancierde Nederlandse ambulances. Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]], wanneer het neutrale Nederland omringd is door oorlogvoerende landen, hield de regering de inzet van officiële Nederlandse Rode Kruis-ambulances tegen en stelde ze een exportverbod in voor genees- en verbandmiddelen.<ref name="nrk145"/> Tijdens de Eerste Wereldoorlog bestond de Nederlandse inzet dus noodgedwongen uit particulier initiatief. De laatste twee Nederlandse Rode Kruis-ambulances werden ingezet in Ethiopië en aan het einde van de Winteroorlog.
De Nederlandse inzet in die 70 jaar was divers en varieerde in grootte, duur en samenstelling. Het minimum was de inzet van een arts en een verpleegster, met hun eigen instrumenten, terwijl aan de andere kant van het spectrum er volledig geoutilleerde ambulances waren van vele tientallen personen, die bestonden uit een medische staf met ondersteunend en huishoudelijk personeel. De uitzendingen konden enkele maanden duren, tot soms vele jaren en de betrokken medici en verpleegkundigen konden militairen of burgers zijn. Hun inzet was niet zonder gevaar, al vielen de meeste Nederlandse slachtoffers als gevolg van besmetting tijdens de bestrijding van infectieziekten en niet ten gevolge van oorlog.
In de begindagen werd, de goede bedoelingen van de Nederlandse inzet ten spijt, de (eerste) Conventie van Genève niet altijd door alle strijdende gerespecteerd. Dit was bijvoorbeeld het geval bij de tweede ambulance die werd ingezet tijdens de [[Tweede Boerenoorlog]] en waarvan de deelnemers tot twee maal toe door de Britten gevangen weden genomen.
===[[Frans-Duitse Oorlog]]===
Kort na de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis volgde tijdens de Frans-Duitse Oorlog de eerste inzet. Het Nederlandse Rode Kruis stuurde tien ambulances: zeven naar Frankrijk en drie naar Duitsland.<ref name="nrk145"/> Na terugkomst kon aan de deelnemers aan deze ambulances de [[Herinneringsmedaille 1870-1871 van de Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog|Herinneringsmedaille 1870-1871]], de eerste [[Onderscheidingen van het Nederlandse Rode Kruis|onderscheiding van het Nederlandse Rode Kruis]], worden verleend.
===[[Russisch-Turkse Oorlog (1877-1878)|Russisch-Turkse Oorlog]]===
Tijdens de Russisch-Turkse Oorlog was de inzet aanzienlijk beperkter, in 1877 werd dr. Arif Bey in [[Istanboel|Constantinopel]] ondersteund vanuit Nederland en bevond er zich aan de grens tussen Rusland en Turkije in [[Tbilisi|Tiflis]] en [[Gjoemri|Alexandropol]] een ambulance onder leiding van dr. Tiling.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Gemengd Nieuws| datum = 7 augustus 1877| titel = Het nieuws van den dag : kleine courant | uitgever = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 2| taal = | URL = http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010061187:mpeg21:a0007}}</ref><ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Het Roode Kruis| datum = 3 december 1877| titel = De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad | uitgever = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 3-4| taal = | URL = http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010265182:mpeg21:a0045}}</ref>
===Tweede Boerenoorlog===
Rond de eeuwwisseling, tijdens de Tweede Boerenoorlog, stuurde het Nederlandse Rode Kruis twee ambulances naar de oorlogsgebieden in [[Oranje Vrijstaat]] en [[Zuid-Afrikaansche Republiek|Transvaal]]. Een derde ambulance, in [[Kroonstad (Zuid-Afrika)|Kroonstad]], was een gezamenlijk Russisch-Nederlands initiatief.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = Lingbeek| voornaam = G.W.S. | auteurlink = | werk = Onze ambulance| datum = 17 mei 1900| titel = De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad | uitgever = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 5-6| taal = | URL = http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010407362:mpeg21:a0075}}</ref><ref name="Everts">{{Citeer boek| achternaam = Everts| voornaam = Philip| auteurlink = Philip Everts| medeauteurs = | datum = 2015| titel = Een rusteloze geest : Leven en werk van de arts Goswijn Willem Sanne Lingbeek (1860-1939) | uitgever = Erasmus Publishing| plaats = Rotterdam| ISBN = 978-90-523-5224-4| bladzijdes = | bezochtdatum = | taal = | URL = | URLdatum = }}</ref>
===Balkanoorlogen===
Na enige aarzeling, maar op weg geholpen door een anonieme gift van 40.000 gulden, besloot het Nederlandse Rode Kruis alsnog om tijdens de Eerste Balkanoorlog in actie te komen.<ref name="nrk145"/> Er werden drie Nederlandse Rode Kruis-ambulances gevormd: één naar [[Turkije]] (dr. Lingbeek, Constantinopel)<ref name="Everts"/>, één naar Griekenland (dr. Bierens de Haan, [[Thessaloniki (stad)|Saloniki]] en [[Preveza (stad)|Preveza]])<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Van de balkan-ambulance : Dr. Offerhaus geïnterviewd| datum = 8 april 1913| titel = Haarlem's Dagblad | uitgever = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 5| taal = | URL = http://nha.courant.nu/issue/HD/1913-04-08/edition/0/page/5}}</ref><ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Van de balkan-ambulance : Dr. Offerhaus geïnterviewd| datum = 11 april 1913| titel = Haarlem's Dagblad | uitgever = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 1| taal = | URL = http://nha.courant.nu/issue/HD/1913-04-11/edition/0/page/1}}</ref> en één naar [[Bulgarije]] (dr. Sikemeier, [[Çorlu (stad)|Tsjorloe]])<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Ned. Ambulance in Bulgarije| datum = 25 oktober 1913| titel = Algemeen Handelsblad | uitgever = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 5| taal = | URL = http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010651366:mpeg21:a0025}}</ref> . Bij de inzet van deze derde ambulance kwam de 28-jarige sergeant-ziekenverpleger W.P. Braam om als gevolg van een combinatie van tyfus, longontsteking en pleuritis.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = De overleden verpleger Braam| datum = 8 april 1913| titel = Haarlem's Dagblad | uitgever = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 5| taal = | URL = http://nha.courant.nu/issue/HD/1913-04-08/edition/0/page/5}}</ref>
Door particuliere inzameling werden nog twee Nederlandse ambulances buiten het Rode Kruis om bekostigd: één naar [[Koninkrijk Montenegro|Montenegro]] ([[Herman Koppeschaar|dr. Koppeschaar]], [[Cetinje]])<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Plaatselijk Nieuws| datum = 7 januari 1914| titel = De Gooi- en Eemlander : nieuws- en advertentieblad = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 1| taal = | URL = http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011163383:mpeg21:a0001}}</ref><ref>{{Citeer boek| achternaam = Koppeschaar| voornaam = H| auteurlink = Herman Koppeschaar| medeauteurs = | datum = 1913| titel = Een en ander over Montenegro en Servië | uitgever = Scheltema & Holkema Boekhandel| plaats = Amsterdam| ISBN = | bladzijdes = | bezochtdatum = | taal = | URL = | URLdatum = }}</ref> en één naar [[Koninkrijk Servië|Servië]] ([[Arius van Tienhoven|dr. Van Tienhoven]], [[Belgrado]])<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = De ambulance-dr. Van Tienhoven| datum = 5 oktober 1913| titel = Nieuwe Rotterdamsche Courant = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 1| taal = | URL = http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010033054:mpeg21:a0004}}</ref>.
Veel van de deelnemers aan de ambulances tijdens de Balkanoorlogen kwamen na afloop voor hun inzet in aanmerking voor de [[Medaille van het Rode Kruis (Nederland)|Medaille van het Rode Kruis]], die in 1910 was ingesteld. Ook kon besloten worden om de deelnemers aan deze vijf ambulances de speciaal in het leven geroepen gesp “Balkan 1912/13” te verlenen.<ref name="RKM">{{Citeer web |url=http://www.onderscheidingen.nl/nl/medailles/nrk/rkm.html |titel=Medaille van het Rode Kruis |auteur= Müller, Erik |uitgever= |datum= |bezochtdatum=18 juli 2015}}</ref> Voor haar deelname aan de ambulance in Servië en later tijdens de Eerste Wereldoorlog kreeg [[Ailke Westerhof]] in 1935 als eerste Nederlandse de [[Florence Nightingale-Medaille van het Internationale Rode Kruis|Florence Nightingale-medaille]].<ref name="nrk145"/>
===De derde pestpandemie===
De uitgebreide ervaring die inmiddels was opgebouwd door de ambulances in oorlogstijd kwam in 1914 ook van pas in vredestijd, toen maatregelen werden genomen op [[Midden-Java]] ter bestrijding van de [[pest]]. De ziekte had in 1911, tijdens de derde pestpandemie, het eiland bereikt. Er werden vier pestambulances gestuurd. Ook nu niet zonder risico: op 7 juli 1915 overleed zuster H. Karssen.<ref name="nrk145"/> In totaal zijn er tot 1936 meer dan 200.000 slachtoffers op Java. <ref>{{Citeer tijdschrift| 1= Rijnberk, G. van| datum= 14 april 1936| url= https://www.ntvg.nl/system/files/publications/1936117880001a.pdf| titel= Vijf en twintig jaren pestbestrijding op Java
| tijdschrift= Ned Tijdschr Geneeskd.| jaargang= 80| nummer= | pp= 1788-92| doi=}}</ref>
===Eerste Wereldoorlog===
Mede doordat er tijdens de Eerste Wereldoorlog geen leidende rol was voor het Rode Kruis bij de inzet van ambulances, was deze inzet meer divers. In totaal waren er zeker tien ambulances waarbij Nederlanders waren betrokken. Het Rode Kruis richtte zich meer op de opvang van gewonde en zieke vluchtelingen in noodhospitalen in Nederland.<ref name="nrk145"/>
Nog in augustus 1914 keerde dr. Van Tienhoven terug naar Servië, samen met zuster De Groote, die hem de vorige keer ook al begeleidde en met wie hij in 1916 zou trouwen. Ze richtten in [[Valjevo]] een ambulance in. Later kreeg deze ambulance vanuit Nederland versterking. De ambulance keerde terug naar Nederland nadat in Valjevo tyfus was uitgebroken. Deze ziekte had vrijwel alle Nederlandse leden aangetast. De dag na terugkomst overleed in Nederland verpleger A.F. Henken aan tyfus. Een klein jaar eerder was hij degene die met gevaar voor eigen leven tijdens het uitbreken van de Tweede Balkanoorlog de stoffelijke resten van broeder Braam uit Tsjorloe had gerepatrieerd.<ref>{{Citeer boek| achternaam = Tienhoven| voornaam = A. van| auteurlink = Arius van Tienhoven| medeauteurs = Brusse, M.J. | datum = 1915| titel = De gruwelen van den oorlog in Servië : het dagboek van den oorlogs-chirurg A. van Tienhoven / naverteld door M.J. Brusse | uitgever = W.L. & J. Brusse| plaats = Rotterdam| ISBN = | bladzijdes = | bezochtdatum = | taal = | URL = | URLdatum = }}</ref>
Pas vanaf de zomer van 1915, toen er voldoende geld was binnengehaald, kwamen de overige ambulances op gang. In augustus vertrok dr. Bierens de Haan naar [[Parijs]], waar hij de leiding nam over de Nederlandse ambulance in Le Pré Catelan.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Ned. ambulance in Frankrijk| datum = 6 september 1915| titel = Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indië = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 5| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010168765:mpeg21:a0109}}</ref> Deze bleef tot 1919 actief.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Terugkeer van de Nederl. ambulance in Frankrijk| datum = 20 april 1919| titel = Algemeen Handelsblad = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 5| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010655950:mpeg21:a0099}}</ref>
Diezelfde maand vertrok een tweede ambulance voor Servië onder leiding van dr. Doorenbos naar [[Niš]]. Bij deze inzet overleed dr. P. Beyers in een ziekenhuis in [[Novi Sad|Újvidék]], toen hij onderweg was om zich aan te sluiten bij de ambulance in [[Oostenrijk-Hongarije]].<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Dr. P. Beyers. †| datum = 21 december 1915| titel = De Telegraaf = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 2| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110548535:mpeg21:a0050}}</ref> Drie verpleegsters van deze ambulance, W. Forbes Schmelzer, M. van Oijen en G. van der Veen sloten zich eind 1915 aan bij de Engels-Amerikaanse ambulance van Lady Paget in [[Skopje|Uskub]].<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Nederlanders in Servië| datum = 13 oktober 1915| titel = Rotterdamsch nieuwsblad = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 6| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010296135:mpeg21:a0106}}</ref>
Nog in 1915 vertrok de uit Servië teruggekeerde en inmiddels van de tyfus herstelde dr. Van Tienhoven naar Frankrijk, waar hij zich vestigde in [[Vesoul]].<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = De Nederlansche ambulance in Frankrijk| datum = 5 oktober 1915| titel = Nieuwe Rotterdamsche Courant = | bezochtdatum = 18 juli 2015| pagina's = 1| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010034417:mpeg21:a0013}}</ref>
Eind 1915 kwamen de ambulances naar [[Duitse Keizerrijk|Duitsland]] en Oostenrijk-Hongarije op gang. In december vertrok dr. Lanz als kwartiermaker naar [[Gliwice|Gleiwitz]].<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = De ambulance voor Duitschland en Oostenrijk| datum = 28 december 1915| titel = Nieuwsblad van het Noorden = | bezochtdatum = 19 juli 2015| pagina's = 2| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010667606:mpeg21:a0010}}</ref> Zijn taak werd overgenomen door dr. Van der Goot. In januari begon dr. Van der Moer in [[Boedapest]]. Bij deze ambulance was ook [[Henriëtte Kuyper]], de dochter van [[Abraham Kuyper|de oud-premier]], betrokken.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Nederlandsche ambulancen| datum = 22 februari 1916| titel = De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad = | bezochtdatum = 19 juli 2015| pagina's = 7| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010547756:mpeg21:a0142}}</ref> In augustus 1916 ging een deel van deze ambulance in [[Olomouc|Olmütz]] aan de slag.<ref>{{Citeer tijdschrift| 1= -| datum= 25 maart 1917| url=https://www.ntvg.nl/system/files/publications/1917114040002a.pdf| titel= Nederlandsche ambulances voor Duitschland en Oostenrijk-Hongarije| tijdschrift= Ned Tijdschr Geneeskd.| jaargang= 61| nummer= | pp= 1404-6| doi=}}</ref>
Ook in 1916 vestigden dr. Bijleveld zich in [[Sint-Petersburg|Petrograd]]<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Onder de Russische Gewonden| datum = 8 november 1916| titel = Algemeen Handelsblad = | bezochtdatum = 19 juli 2015| pagina's = 5| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010653011:mpeg21:a0108}}</ref> en dr. Van Dijk zich in [[Bitola|Monastir]]. Die laatste berichtte in de [[Nieuwe Rotterdamsche Courant]] in de rubriek “Onder de Menschen” van [[Marie Joseph Brusse|M.J. Brusse]] over zijn ervaringen.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = Brusse | voornaam = M.J | auteurlink = Marie Joseph Brusse | werk = Onder de Menschen : Een Hollandsch hospitaal in een gebombardeerde stad | datum = 4 juli 1917| titel = Nieuwe Rotterdamsche Courant = | bezochtdatum = 19 juli 2015| pagina's = 5| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010035567:mpeg21:a0105}}</ref> Deze bijdragen verschenen later gebundeld in boekvorm.<ref>{{Citeer boek| achternaam = Brusse| voornaam = M.J.| auteurlink = Marie Joseph Brusse| medeauteurs = | datum = 1917| titel = Een Hollandsch hospitaal in een gebombardeerde stad / door M.J. Brusse | uitgever = W.L. & J. Brusse| plaats = Rotterdam| ISBN = | bladzijdes = | bezochtdatum = | taal = | URL = | URLdatum = }}</ref>
Hoewel er dus zeker tien ambulances waren met Nederlanders, leidde dit na de oorlog niet tot een massale toekenning van onderscheidingen, zoals dat na de Balkanoorlogen wel gebeurde.
===[[Tweede Italiaans-Ethiopische Oorlog]]===
Omdat Italië een inzet van het Nederlandse Rode Kruis afwees, reisde de Nederlandse Rode Kruis-ambulance ten tijde van de Tweede Italiaans-Ethiopische Oorlog af naar [[Keizerrijk Ethiopië|Abessinië]].<ref name="nrk145"/> Na afloop van deze uitzending werd aan de deelnemers de Medaille van het Rode Kruis verleend met de gesp “Ethiopië 1935/36”.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = De leden der Abessijnsche ambulance onderscheiden| datum = 8 juli 1936| titel = De Gooi- en Eemlander : nieuws- en advertentieblad = | bezochtdatum = 19 juli 2015| pagina's = 7| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011172279:mpeg21:a0139}}</ref><ref name="RKM"/>
===[[Winteroorlog]]===
In januari 1940 werd besloten om in navolging van de [[Scandinavië|Scandinavische landen]] een Nederlandse Rode Kruis-ambulance naar [[Finland]] te sturen tijdens de Winteroorlog.<ref>{{Citeer nieuws| achternaam = | voornaam = | auteurlink = | werk = Een Nederlandsche ambulance naar Finland : Het Roode Kruis nam gisteren het besluit| datum = 20 januari 1940| titel = De Gooi- en Eemlander : nieuws- en advertentieblad = | bezochtdatum = 19 juli 2015| pagina's = 1| taal = | URL =http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010309308:mpeg21:a0004}}</ref> Hoewel de vijandelijkheden stopten in maart, duurde het doordat Nederland zelf werd bezet nog tot de herfst van 1940 voor de leden van de ambulance konden terugkomen.<ref name="nrk145"/>
Zo kwam er, 70 jaar na de eerste inzet, een eind aan de Nederlandse ‘ambulance’ in deze vorm.
== Lazaretten in Nederland in de Tweede Wereldoorlog == ▼
Ten tijde van de [[Tweede Wereldoorlog]] werden in 1940 en 1944-45 door heel Nederland Duitse veldhospitalen opgezet. Meestal tactische plaatsen in het veld, maar soms werden zelfs hele dorpen in gebruik genomen als ziekenhuis. Een voorbeeld hiervan is [[Arnemuiden#Lazaretdorp|Arnemuiden]]. In een 'lazaretdorp' werden gebouwen, zoals kerken, scholen, verenigingsgebouwen en grote huizen gevorderd om ingericht te worden als ziekenzaal, operatiekamer of eerste hulppost. De gewonden werden binnengebracht vanaf het front en behandeld door Duitse legerartsen en ander militair personeel. Ook Nederlandse burgers werden bij de verzorging ingezet en soms behandeld door de Duitsers. Binnen een lazaretdorp waren wapens en wapentransporten verboden.▼
Tijdens de bezetting werd vanaf 1941 in Nederland geworven voor een ''Nederlandsche ambulance Oostfront'', een gezamenlijk initiatief van de Duitse bezetter en Duitsgezinden in Nederland. Deze was actief achter de frontlinies aan het [[Oostfront (Tweede Wereldoorlog)|Oostfront]].<ref>{{Citeer web |url=http://www.persistent-identifier.nl/?identifier=urn:nbn:nl:ui:13-6xe-erq |titel=Getuigen Verhalen, Heropvoeding jeugdige politieke delinquenten, interview 02 |auteur= |uitgever=Cogis |datum= |bezochtdatum=19 juli 2015}}</ref> Deze inzet had niet het karakter van een ambulance, maar eerder van een medische eenheid bij de [[Schutzstaffel|SS]].<ref>{{Citeer web |url=http://www.waffen-ss.nl/nedambu.php |titel=De Nederlandse Ambulance |auteur= Meinsma, E. |uitgever=|datum= |bezochtdatum=19 juli 2015}}</ref>
== Militaire geneeskundige organisatie in NAVO verband ==
Regel 16 ⟶ 82:
*Role 4 is vergelijkbaar met een volwaardig trauma/academisch ziekenhuis en meestal buiten het operatiegebied gelegen, vaak in het thuisland.
*Role 5 is de revalidatiefaciliteit waar de eindbehandeling plaats vindt, altijd in het thuisland.
▲== Lazaretten in Nederland in de Tweede Wereldoorlog ==
▲Ten tijde van de [[Tweede Wereldoorlog]] werden in 1940 en 1944-45 door heel Nederland Duitse veldhospitalen opgezet. Meestal tactische plaatsen in het veld, maar soms werden zelfs hele dorpen in gebruik genomen als ziekenhuis. Een voorbeeld hiervan is [[Arnemuiden#Lazaretdorp|Arnemuiden]]. In een 'lazaretdorp' werden gebouwen, zoals kerken, scholen, verenigingsgebouwen en grote huizen gevorderd om ingericht te worden als ziekenzaal, operatiekamer of eerste hulppost. De gewonden werden binnengebracht vanaf het front en behandeld door Duitse legerartsen en ander militair personeel. Ook Nederlandse burgers werden bij de verzorging ingezet en soms behandeld door de Duitsers. Binnen een lazaretdorp waren wapens en wapentransporten verboden.
== Etymologie van Lazaret ==
Regel 25 ⟶ 88:
== Externe links ==
*[http://www.defensie.nl/landmacht/actueel/nieuws/2009/05/27/46131745/Geneeskundig_bataljon_bouwt_veldhospitaal Mobiel veldhospitaal Koninklijke Landmacht Nederland]
{{Appendix|1=Bronnen en noten|2=
{{References}}
}}
{{Commonscat|Field hospitals}}
Regel 31 ⟶ 98:
[[Categorie:Militaire eenheid]]
[[Categorie:Ziekenhuis]]
[[Categorie:Eerste Wereldoorlog in Nederland]]
[[Categorie:Boerenoorlog]]
| |||