Lakennijverheid in de Lage Landen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Anis De Ridder (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Label: Misbruikfilter: Leeghalen
Regel 1:
[[Bestand:GustavII-purpledressvroadcloth-gold.jpg|thumb|Kledij van de Zweedse koning [[Gustaaf II Adolf van Zweden|Gustav II Adolf]] gemaakt van donker paarse laken en goud.]]
De '''lakenindustrie''' is de nijverheid die zich bezighoudt met het maken van lakenstoffen. Hierbij mag men niet denken aan [[laken (beddengoed)|laken]]s zoals we die nu gebruiken, maar aan stoffen gemaakt uit [[wol]].
 
==Algemeen==
Laken is een wollen stof die eerst wordt geweven (in [[platbinding]] of [[keperbinding]]) en vervolgens wordt vervilt. Daardoor is hij warmer dan geweven stoffen maar sterker dan [[vilt (textiel)|vilt]]. Laken was al bekend bij de [[Kelten]] en werd na de verovering van [[Gallië]] ook populair bij de Romeinen. Vanaf de late middeleeuwen werd de stof populair onder grote delen van de bevolking, vooral omdat hij slijtvast en vuil- en waterafstotend was. Hierdoor ging laken kleding lang mee en had zij weinig onderhoud nodig.
 
Er waren veel soorten laken, in diverse kwaliteiten. Sommige soorten waren dik en stug (voor mantels), andere dun en soepel (voor jurken). Verder werd er onderscheid gemaakt tussen mat of glanzend laken, dichtgeweven of losgeweven laken, en meer of minder vervilte varianten. Vanwege het productieproces waren lakens meestal effen gekleurd. Productiecentra specialiseerden zich vaak in één of enkele kwaliteiten en kleuren om de herkenbaarheid te vergroten.
 
Alhoewel er grote verschillen waren in prijs en kwaliteit was laken - vanwege het nogal gecompliceerde productieproces - min of meer een luxeproduct. Dit had tot gevolg dat de lakennijverheid al spoedig een zaak van gespecialiseerde ambachtslieden werd, terwijl een groot deel van de plattelandsbevolking zich nog kleedde in huisgesponnen en huisgeweven stoffen.
 
De lakennijverheid had de neiging zich in bepaalde gebieden te concentreren, zoals Noord-Frankrijk, Vlaanderen en Holland. Tussen 1150 en 1400 vond de voornaamste productie plaats in diverse Vlaamse steden, maar na 1400 groeide de lakenindustrie van [[Leiden]] uit tot de belangrijkste in Europa. In Leiden werd de productie voor het eerst geïndustrialiseerd. Dat wil zeggen dat het gehele productieproces niet meer binnen één bedrijf plaatsvond maar volgens een strikte taakverdeling, waarbij in diverse stappen halffabricaten werden geproduceerd. Het gehele productieproces stond onder strenge controle. Hiermee werd een constante hoge kwaliteit van het laken bereikt, waardoor Leids laken zeer gewild was. In 1417 besloot de [[Hanze]] dat alleen gekeurd Leids laken mocht worden verkocht. Na 1500 nam de concurrentie uit andere delen van Europa, met name Engeland, toe en verloor Leiden haar leidende positie in de lakenproductie. In [[Italië]] werd [[Florence (stad)|Florence]] een belangrijk centrum van lakennijverheid.
 
[[Afbeelding:Varreput of volwelle.jpg|thumb|right|200px|Middeleeuwse spoelput voor de lakenindustrie te [[Zierikzee]]]]
 
==Productiewijze==