Versie van 16 jun 2006 16:16 bewerken JurgenG (overleg \| bijdragen) 4.148 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 25 jun 2006 16:19 bewerken ongedaan maken Trebeus (overleg \| bijdragen) 27 bewerkingen Een poging de leesbaarheid van het artikel te verbeteren Nieuwere bewerking →
Regel 1: '''fail safe''' / '''fail-safe''' / '''faalveilig''' - (FS). Door instanties die eisen stellen ten aanzien van de gebruiksveiligheid van bepaalde producten, in het bijzonder van transportmiddelen, wordt onder '''fail safe''' ('''FS''' - Ned. '''faalveilig''') de kwaliteit verstaan die een systeem (of apparaat) bezit wanneer ten gevolge van het niet meer kunnen functioneren - door falen van het systeem - er niet een situatie ontstaat die als ‘kritiek’ bestempeld zou kunnen worden. Zo moeten b.v. verkeersvliegtuigen in staat zijn veilig aan de grond te komen als er onverhoopt een serieus mankement in het besturingssysteem zou optreden. Hoewel het voldoen aan betrouwbaarheids-, kwaliteits- en onderhoudseisen de kans op het falen van onderdelen behoorlijk veel kleiner maakt, houden instanties die voorwaarden vaststellen voor de bouw en operatie van transportmiddelen, zoals de luchtvaartautoriteiten in de VS en Europa, er toch rekening mee. Zij eisen evenwel dat falen van zo’n onderdeel (of samenstel van onderdelen) geen direct gevaar voor de omgeving oplevert. Zo moeten b.v. verkeersvliegtuigen in staat zijn veilig aan de grond te komen als er onverhoopt een serieus mankement in het besturingssysteem zou optreden. Een FS systeem moet dus, wanneer het defect zou zijn, zijn basisfunctie nog steeds op een veilige manier kunnen waarmaken. Vele FS systemen bezitten interne redundantie ([[redundancy]] / “overtolligheid”) waardoor een taak van het systeem, na een defect in een deel ervan nog steeds uitgevoerd kan worden door een gelijksoortig ander deel. Echter ook andere (mechanische, electronische, software etc.) technieken en methoden kunnen zijn aangewend; men denke bijvoorbeeld aan het remmechanisme van een (gecertificeerde) lift. De lift zal echt niet naar beneden vallen als de liftkabel breekt. Ook om uitdrukking te geven aan een eis of behoefte aan minimalisatie van een bepaald [[risico]] wordt het begrip FS gebruikt, b.v. bij "control"- en computersystemen en als eigenschap van een constructie zoals (een deel van) een vliegtuigvleugel. In het laatste geval is het een eigenschap die de constructie heeft als na falen van een onderdeel van de constructie - dat normaal een belangrijk deel van de belasting opneemt - de vereiste minimum sterkte voor een bepaalde periode, waarin reparatie uitgesloten is, toch behouden blijft. N.B. Bij moderne vliegtuigen speelt het “damage tolerance” principe tegenwoordig een veel grotere rol. Dit is een eigenschap die een constructie heeft als na vermoeiing (beneden een bepaald niveau), [[corrosie]] of specifieke gebruiksschade de vereiste minimum sterkte nog aanwezig is. ~~Begrippen waarmee FS vaak wordt verward, zijn “fault-tolerance” (FT) en “redundancy”.~~ ~~Een "fault-tolerant" systeem is een systeem dat ondanks defecten zijn functie kan blijven uitvoeren (op het gewenste service niveau).~~ ~~[[Redundantie\|Redundancy]] (Ned. “overtolligheid”) is een ontwerptechniek gebruikt bij FS / FT systemen.~~ Mechanische constructies, als (delen van)romp of vleugel van een vliegtuig, behoren eveneens FS te zijn. Als een onderdeel, dat normaliter een flink deel van de belasting opneemt, het opgeeft, mag een complete FS-constructie, in de periode voor de eventuele reparatie, zijn integriteit niet verliezen. Bij de certificatie van moderne vliegtuigen speelt echter het '''damage tolerance''' (DT) principe tegenwoordig een belangrijker rol. Een DT-constructie mag zijn integriteit niet verliezen beneden een zeker vermoeiingsniveau (een schade ten gevolge van de variërende krachten die op de constructie werken), als corrosie is opgetreden of andere specifieke schade is geleden. ~~[[categorie:beveiliging]]~~ Bij systemen ten aanzien waarvan geen eisen zijn gesteld als die aan lucht-en ruimtevoertuigen, b.v. bij commerciële computer software, wordt met de aanduiding FS soms bedoeld dat een bepaald [[risico]], wat niet een veiligheidsrisico hoeft te zijn, sterk gereduceerd of zelfs geëlimineerd kan worden. De term '''fault-tolerant''' (FT) was misschien in veel gevallen beter op zijn plaats geweest, want een "fault-tolerant" systeem is een systeem dat, na het optreden van een of meerdere defecten, nog steeds zijn functie (bijna) op hetzelfde niveau kan blijven uitvoeren.

Failsafe: verschil tussen versies