Opstand: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Een '''opstand''' of '''rebellie''' is het in [[verzetsbeweging|verzet]] komen tegen een [[autoriteit]]. Een opstand kan zich uiten in diverse vormen van gedrag, variërend van [[burgerlijke ongehoorzaamheid]] tot [[oorlog|gewapend verzet]]. Een succesvolle opstand kanonderscheidt leidenzich totvan een [[revolutie]] ofdoordat eenin [[bevrijding]].het Iemandeerste diegeval inde opstandbestaande komtsociaal-politieke heetstructuur '''opstandeling'''intact ofblijft, terwijl die bij een geslaagde revolutie '''rebel'''verandert.
 
Iemand die in opstand komt heet '''opstandeling''' of '''rebel'''. Een lokale opstand wordt wel '''oproer''' genoemd. Een deelnemer aan een oproer is een '''oproerling''', een aanstichter ervan een '''oproerkraaier'''.
 
Opstanden zijn gedurende de geschiedenis zeer veelvuldig voorgekomen als reactie op onder meer onderdrukking, overheersing, economische crises en natuurrampen. Hoewel opstanden overal voorkwamen, lijkt China, onder meer volgens {{aut|[[Gang Deng|Deng]]}}, hier een uitzonderlijke plaats in te nemen door het schijnbare structurele karakter. Opstanden kwamen in China vaker, heftiger en langduriger voor dan in de rest van de wereld en bleken daarbij in staat om regimes omver te werpen zonder de bestaande sociaal-politieke structuur te veranderen, iets wat elders zelden succesvol was. Zo eindigden de dynastieën van de [[Qin-dynastie|Qin]], [[Westelijke Han-dynastie|Westelijke Han]], [[Oostelijke Han-dynastie|Oostelijke Han]], [[Sui-dynastie|Sui]], [[Yuan-dynastie|Yuan]], [[Ming-dynastie|Ming]] en [[Qing-dynastie|Qing]], terwijl ook binnen dynastieën vele regimes door opstanden aan hun einde kwamen, zonder dat hierbij de staat wezenlijk veranderde.
== Opstand in de Lage Landen ==
De [[Nederlandse Opstand]] vormde de inleiding tot de [[Tachtigjarige Oorlog]], waarbij de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden]] zich bevrijdde van [[Spanje]].
 
In 1830 leidde de [[Belgische Revolutie]] tot de bevrijding van [[België]] van het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]].
 
== Vormen van opstand ==
Regel 20 ⟶ 17:
Een volledig sluitende indeling is uiteraard onmogelijk; vooral langdurige opstanden wisselen qua karakter en verspreiding.
 
== Zie ookLiteratuur ==
* {{aut|[[Gang Deng|Deng, G.]]}} (2002): ''The Premodern Chinese Economy. Structural Equilibrium and Capitalist Sterility'', Routledge.
*[[Aansprekersoproer]] (1696)
*[[Pachtersoproer]] (1748)
*[[Bijltjesoproer]] (1787)
* [[Soeploodsoproer]] (1835)
*[[Aardappeloproer (1917)|Aardappeloproer]] (1917)
*[[Jordaanoproer]] (1934)
*[[Telegraafrellen]] (1966)
*[[Kroningsoproer]] (1980)
 
 
[[Categorie:Opstand| ]]