Zender Brussel

Zender Brussel was tussen 1940 en de bevrijding in september 1944 een Nederlandstalige radiozender, die tijdens de Tweede Wereldoorlog fungeerde als een propagandakanaal voor het nationaalsocialistische gedachtegoed in België. "Radio Bruxelles" was de Franstalige tegenhanger.

Flageygebouw, het omroepgebouw van de NIR aan het Flageyplein

Zender Brussel is ontstaan toen bij verordening van militair bevelhebber Alexander von Falkenhausen op 31 juli 1940 het Nationaal Instituut voor de Radio-omroep (NIR) ophield te bestaan. Omdat ze meenden dat dit met instemming van minister Delfosse gebeurde, traden ongeveer 600 oud-medewerkers van de NIR in dienst bij Zender Brussel. De zender was gevestigd in het Flageygebouw, het omroepgebouw van de NIR aan het Flageyplein in Brussel. Op 28 mei 1940 was men al begonnen met uitzenden onder de naam " Sender Brüssel". Voor het eind van het jaar kwam de nadruk op het culturele aspect te liggen, waar eerst voornamelijk de actualiteit de hoofdtoon voerde. In de daar op volgende jaren werd inhoud, door druk van bovenaf, meer en meer nationaalsocialistisch. Dit ging zelfs zover dat algemeen directeur Wies Moens, die in het begin nog de drijvende kracht was, in 1943 opstapte. Op 1 januari 1944 werd dirigent Paul Douliez, lid van de SS en de Waffen-SS, de nieuwe directeur van Zender Brussel.

Op 3 september 1944 werd Brussel door de geallieerden bevrijd, waarna op 9 september minister Julius Hoste als lid van de regering-Pierlot IV een toespraak gaf. Na de oorlog werden alle (nog niet gevluchte) werknemers opgepakt en in 1947 in de zogenaamde "Zender Brussel-zaak" aangeklaagd voor collaboratie; zes maal de doodstraf, gevangenisstraffen tot twintig jaar en in totaal 15 miljoen frank.

Medewerkers

Een selectie van medewerkers van Zender Brussel:

• Bob Van Bael, presentator
• Gaston Feremans, directeur muziekdiensten
• Edmond de Goeyse, administratief directeur
• Renaat Grassin, radiocabaretprogramma
• Ferdinand Vercnocke, presentator rubriek Politiek en Gemeenschap

Bronnen, noten en/of referenties

• Nationaalsocialistische liederen in België 1940-1944: Zender Brussel