Endoxa: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Kleine wikificatie |
||
Regel 1:
'''Endoxa''' (meervoud van endoxon) is de naam die [[Aristoteles]] gaf aan de opvattingen die in een bepaalde subcultuur worden geaccepteerd.
[[Categorie:Filosofie]]▼
Volgens [[Aristoteles]] komt kennisontwikkeling voort uit zintuiglijke informatie en vormt dit naast het gedachtegoed van voorgaande denkers een goed startpunt voor verdere kennis ontwikkeling. Aristoteles ging uit van de kenbaarheid van de wereld om ons heen: wanneer iemand serieus over een bepaald onderwerp heeft nagedacht, heeft degene in ieder geval een gedeelte van de waarheid gegrepen. De opvattingen die in een bepaalde subcultuur worden geaccepteerd, noemt hij ‘endoxa’ (meervoud van endoxon). Het woord is gerelateerd aan het Griekse woord ‘doxa’, wat in klassiek Grieks ‘mening’, ‘opinie’ of ‘opvatting’ betekent. In het dagelijks Grieks betekent het woord ook ‘bekend’. ▼
Een controversieel punt bij de interpretatie van endoxa, is de vraag of alle endoxa even belangrijk zijn. Volgens bepaalde commentatoren hebben endoxa betrekking op de geaccepteerde opvattingen van mensen die een bepaalde status in de maatschappij hadden (Irwin, 1988). Deze interpretatie houdt tevens in dat opvattingen van bepaalde groepen dus ook minder belangrijk zijn. Volgens commentatoren die deze mening niet delen (Smith, 1996 en 2003) is Aristoteles van mening dat wanneer er te veel opvattingen over een onderwerp bestaan, het afdoende is om de meest ‘sterke’ opvattingen te betrekken in het onderzoek. Zo geeft Aristoteles bijvoorbeeld aan in zijn boek Ethica (I-4) dat mensen afhankelijk van hun situatie hun opvattingen over geluk bijstellen. Wanneer zij ziek zijn betekent geluk voor hen gezondheid. Wanneer zij arm zijn is rijkdom het ultieme geluk. Bij dergelijke onderwerpen is het niet nodig om de elke opvatting te onderzoeken.▼
▲Volgens
▲Een controversieel punt bij de interpretatie van endoxa, is de vraag of alle endoxa even belangrijk zijn. Volgens bepaalde commentatoren hebben endoxa betrekking op de geaccepteerde opvattingen van mensen die een bepaalde status in de maatschappij hadden (Irwin, 1988). Deze interpretatie houdt tevens in dat opvattingen van bepaalde groepen dus ook minder belangrijk zijn. Volgens commentatoren die deze mening niet delen (Smith, 1996 en 2003) is Aristoteles van mening dat wanneer er te veel opvattingen over een onderwerp bestaan, het afdoende is om de meest ‘sterke’ opvattingen te betrekken in het onderzoek. Zo geeft Aristoteles bijvoorbeeld aan in zijn boek Ethica (I-4) dat mensen afhankelijk van hun situatie hun opvattingen over geluk bijstellen. Wanneer zij ziek zijn betekent geluk voor hen gezondheid. Wanneer zij
Op drie relatief goed te onderscheiden manieren kunnen deze worden gebruikt binnen de wetenschappelijke methode – [[dialectiek | de dialectische methode]] - die Aristoteles hanteerde.
''Ten eerste'' is het belangrijk om te weten welke opvattingen iemand heeft wanneer je met diegene gaat discussiëren over een bepaald onderwerp. Wanneer je verder redeneert op basis van bepaalde opvattingen die een persoon niet accepteert, heeft de argumentatie (zelfs als deze logisch correct geschiedt) geen kracht. Dit aspect van het gebruik van de endoxa heeft een sterke overlap met [[retorica]]. Hierin worden de endoxa gebruikt om een sterkere basis te hebben om iemand te overtuigen. In deze zin is het ook geoorloofd om ‘foute’ endoxa van iemand te gebruiken om op basis hiervan verder te redeneren – en fouten aan te tonen - om wel tot geldige conclusies te komen.
''Ten tweede'' kunnen endoxa gebruikt worden als startpunt voor het vergaren van nieuwe kennis. Wanneer iemand goed nadenkt over een bepaald onderwerp, ging Aristoteles ervan uit dat de opvatting van deze persoon in ieder geval een gedeelte van de waarheid behelst. Duidelijk is dat endoxa niet noodzakelijk waar zijn, waardoor men zich dient af te vragen hoe (en of) deze endoxa tot bewijsbare kennis kan leiden. Hierover zijn de commentatoren niet eenduidig. De mijns inziens meest overtuigende interpretatie is dat de dialectische methode alleen kritisch is, het kan alleen in een negatieve manier worden gebruikt. Wanneer je via de dialectische methode niet kan bewijzen dat een endoxa tot inconsistentie leidt, heb je natuurlijk niet bewezen dat deze ook daadwerkelijk consistent is. Wel zorgt een gedegen onderzoek naar de verschillende (conflicterende) opvattingen van mensen ervoor dat je een beter inzicht hebt in het onderwerp en zodoende beter in staat bent om de waarheid en fouten in die meningen te ontdekken. In deze zin kunnen de endoxa in de dialectische methode wel op een positieve manier worden gebruikt.
''Ten derde'' zijn endoxa geschikt om de basisaannames waarop wetenschappelijke kennis is gebaseerd, te onderzoeken. Een basisaannames wordt ook wel ‘first principles’, [[axioma]] of postulaat genoemd). Deze basisaannames kunnen niet ‘bewezen’ worden via deductie. Wanneer deze basisaannames zelf ook gededuceerd moeten worden (met behulp van premissen die ook gededuceerd dienen te worden enz. enz.) zou dit tot een oneindige regressie of een cirkelredenering leiden.
Regel 17 ⟶ 15:
==Referenties==
T. Irwin, Aristotle's First Principles (Oxford: Clarendon Press, 1988).
Regel 27 ⟶ 25:
Paper van M. Bowler (2003) gepresenteerd op het 'Ancient Philosophy Society'
Regel 33 ⟶ 31:
[http://personal.kenyon.edu/%7Ebowlerm/Dialectic%20and%20First%20Principles%20in%20Aristotle%27s%20Topics.pdf Dialectic and First Principles in Aristotle's Topics]
▲[[Categorie:Filosofie]]
Paper van R. Smith (1996) voorgelezen op de conferentie van APA (American Philosophical Association, Central Division) in 1996:
Regel 48 ⟶ 47:
[http://enlightenment.supersaturated.com/essays/text/willwilkinson/aristotledialectic.html Aristotle on Dialectic and Demonstration]
▲'''Verder lezen:'''
▲artikel over endoxa op [http://www.endoxa.org/artikel/discussierenovermeningen.pdf www.endoxa.org]
| |||