Weekmaker: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Paul B (overleg | bijdragen)
k Invulling parameters sjabloon
Regel 2:
Als een [[thermoplast]] zo stevig is dat er weinig meer mee gedaan kan worden, wordt er een weekmaker aan toegevoegd, om het zacht en minder bros (breekbaar) te maken. Met andere woorden, de [[glasovergang]] (''T''<sub>g</sub>) wordt verlaagd waardoor de mechanische en fysische eigenschappen van het polymeer meer rubberachtig worden.
 
Circa 85% van alle toegepaste weekmakers behoort tot de familie van de ftalaatweekmakers. Deze ftalaatweekmakers staan al 20 jaar onder druk vanwege de vermeende negatieve effecten op het milieu en de volksgezondheid. Weekmakers kunnen bijvoorbeeld [[Ester (scheikunde)|ester]]s of [[vet]]ten zijn, zoals [[bis(2-ethylhexyl)ftalaat|di(ethylhexyl)ftalaat]] (DEHP), [[Benzylbutylftalaat]] (BBP), [[Dibutylftalaat|Di-n-butylftalaat]] (DBP, DNBP), [[Di-isononylftalaat]] (DINP), [[Di-isodecylftalaat]] (DIDP), [[Diiso-octylftalaat|dioctylftalaat]] (DOP, DNOP) en [[Di-isobutylftalaat]] (DIBP). (De "P" in de afkortingen is afkomstig van het Engelse "Phtalate": [[ftalaat]].) In [[Polyvinylchloride|PVC]] wordt soms zelfs [[wonderolie]] gebruikt als weekmaker. Lange flexibele zijketens aan het polymeer zelf veroorzaken bij benadering hetzelfde effect als toegevoegde weekmakers. Dit verschijnsel wordt ook wel 'inwendige weekmaking' genoemd.<br />
 
== Mogelijke gezondheidsrisico's ==
Veel weekmakers, met name ftalaten, worden ervan verdacht bij vrijkomen uit de kunststoffen schadelijke effecten op de gezondheid te hebben. Dit is dan vooral relevant bij materialen die als verpakking voor bijvoorbeeld voedingsmiddelen dienen. Ook het gebruik van weekmakers in medische hulpmiddelen en in kinderspeelgoed is bron van zorg. Omdat de weekmakers vaak gecombineerd en in veel verschillende concentraties voorkomen in de te onderzoeken bloed- of urinemonsters, wordt in de meeste onderzoeken geconcludeerd dat verder onderzoek wenselijk is. Een kleine selectie{{bronBron?|hoe is deze selectie tot stand gekomen?|2015|05|06}} uit het onderzoek:
* Onderzoek op ratten in 1982 wees uit dat het toedienen van dimethoxyethyl ftalaat (DMEP) aan een moederrat schadelijke gevolgen heeft voor de [[foetus]]. Misgeboorte, ondergewicht en misvormingen van hersenen en skelet werden vastgesteld.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1569010/ Parkhie MR, Webb M, Norcross MA. ''Dimethoxyethyl phthalate: embryopathy, teratogenicity, fetal metabolism and the role of zinc in the rat.'']</ref> Daarom is de blootstelling van de menselijke foetus en zuigelingen aan ftalaten via blootstelling van de moeder een punt van zorg.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17604388 Frederiksen H1, Skakkebaek NE, Andersson AM. ''Metabolism of phthalates in humans.'']</ref><br />
* Onderzoek op ratten uitgevoerd in 2007 toonde aan dat bepaalde weekmakers een negatieve invloed hadden op de ontwikkeling van de genitaliën van de ongeboren vrucht.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17654256 Lee BM, Koo HJ. ''Hershberger assay for antiandrogenic effects of phthalates.'']</ref>
* Onderzoek in 2013 onder 174 zwangere vrouwen wees uit dat er een [[correlatie]] was tussen de hoeveelheid weekmakers in het bloed van de zwangere vrouwen en het voorkomen van [[Genitaliën|genitale]] afwijkingen bij de 74 manlijke nakomelingen die zij kregen. De afwijkingen betroffen de afstand tussen [[Anus (anatomie)|anus]] en [[penis]] en de lengte van de penis.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24349678 ''Bustamante-Montes LP e.a. Prenatal exposure to phthalates is associated with decreased anogenital distance and penile size in male newborns.'']</ref> Ander onderzoek in 2015 toonde alleen een verband aan tussen het niveau van DEHP in het bloed van de zwangere vrouw en bepaalde afwijkingen bij de genitaliën van de manlijke nakomelingen. Tussen het niveau DEHP en afwijkingen bij vrouwelijke nakomelingen werd geen verband gevonden.<ref>Swan S.H. e.a. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25697839 ''First trimester phthalate exposure and anogenital distance in newborns.''] (2015)</ref> Weer een ander onderzoek (2009) vond alleen een verband tussen DBP en de gezondheid van de foetus. Andere ftalaten leken geen invloed te hebben.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18640725 Huang PC e.a. ''Association between prenatal exposure to phthalates and the health of newborns'' (2009).]</ref>
* [[REACH]] is het systeem van registratie van chemicaliën van het [[Europees Chemicaliënagentschap]] dat onderdeel is van de [[Europese Commissie]]. Doel is het stroomlijnen van het wettelijk kader binnen de [[Europese Unie]] betreffende chemicaliën. REACH heeft richtlijnen uitgebracht betreffende het voorkomen van ftalaten in speelgoed.<ref>[http://ec.europa.eu/DocsRoom/documents/4241/attachments/1/translations/en/renditions/native Richtlijn 2009/48/EG betreffende de veiligheid van speelgoed]</ref> Er zijn in Europa echter nog geen richtlijnen opgesteld betreffende het gebruik van ftalaten bij medisch gerelateerde toepassingen.
* Het gebruik binnen Europa van DEHP, BBP en DBP in kinderspeelgoed, verzorgingsartikelen voor kinderen en cosmetica is (uit voorzorg) verboden sinds 2008, terwijl DINP, DIDP en DNOP niet meer gebruik mogen worden in kinderspeelgoed dat kinderen in de mond kunnen steken<ref>[http://ec.europa.eu/health/opinions/en/phthalates-school-supplies/index.htm#5 Phthalates in school supplies (Directoraat voor Gezondheid en Voedselveiligheid)]</ref>
* In [[juli 2004]] kwamen weekmakers in het nieuws vanwege de hoeveelheden die gebruikt worden in zogenaamde [[scoubidou]]touwtjes en de mogelijke risico's bij het kauwen op de touwtjes door kleine kinderen. Er werd in het onderzoek door de Nederlandse [[Voedsel- en Waren Autoriteit]] vastgesteld dat de kans op schadelijke gevolgen voor de gezondheid voor (kleine) kinderen nihil was.<ref>[http://www.nvwa.nl/txmpub/files/?p_file_id=10473 Chemische veiligheid van scoubidou touwtjes (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit).]</ref>
* Onderzoek in 2009 naar de schadelijkheid van ftalaten in voedingsmiddelen en medische producten wees uit dat het risico op schadelijke effecten laag is.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19235623 Kamrin MA. ''Phthalate risks, phthalate regulation, and public health: a review''.]</ref>
* Weekmakers worden ook gebruikt in [[bloedinfuus]]zakken, die zijn gemaakt van een PVC met een [[ftaalzuur]]-ester. Onderzoek in 1981 wees uit dat 25% van de onderzochte bloedproducten verontreinigd was met weekmakers. Dit bleek erg afhankelijk te zijn van de bewaartemperatuur en bewaarperiode.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7245717 Cole RS, Tocchi M, Wye E, Villeneuve DC, Rock G. Contamination of commercial blood products by di-2-ethylhexyl phthalate and mono-2-ethylhexyl phthalate.]</ref> De industrie wijst soms op de positieve invloed van PVC op de houdbaarheid van het bloed. Dit is in onderzoek echter niet aangetoond.<ref>[http://medischcontact.artsennet.nl/archief-6/Tijdschriftartikel/68019/Een-infuus-zonder-weekmakers.htm Croonen H. ''Een infuus zonder weekmakers'' (Medisch Contact no. 45, nov. 2009)]</ref>
* Bij een onderzoek in 2011 door de Voedsel_en_Waren_Autoriteit naar het gebruik van [[vibrator|vibrators]] en [[Dildo (voorwerp)|dildo's]] die als weekmakers ftalaten of [[nonylfenol]] bevatten, werd uitgegaan van een gebruiksduur bij privégebruik van twee keer één uur per week en bij professioneel gebruik van twee uur gedurende vijf dagen per week. In het onderzoek werd uitgegaan van migratie van de stoffen in een waterige omgeving. In de praktijk zou echter uitgegaan moeten worden van een zuurdere omgeving en eventueel ook het gebruik van oliehoudende [[Glijmiddel (seks)|glijmiddelen]]. Die omstandigheden kunnen een grotere migratie van ftalaten met zich mee brengen dan in het onderzoek naar voren kwam. De conclusie van dit onderzoek was dat er bij particulier gebruik geen risico's te verwachten zijn maar dat bij professioneel, langduriger gebruik de verwachte blootstelling aan ftalaten ten opzichte van de veilige dosis echter te hoog zou kunnen zijn.<ref>[http://www.nvwa.nl/txmpub/files/?p_file_id=2201036 Advies Weekmakers Erotica (Nederlandse Voedsel- en Waren Uatoriteit]</ref>
* De European Council for Plasticisers and Intermediates (ECPI), een vereniging van fabrikanten van ftalaten, zet diverse kanttekeningen bij de geconstateerde gevaren van het gebruik van ftalaten.<ref>[http://www.plasticisers.org/en_GB/health/health-misconceptions Kanttekeningen van de ECPI bij de diverse onderzoeken naar de gezondheidseffecten van ftalaten]</ref>
 
=== Alternatieven ===