Speelkaart: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mee bezig |
|||
Regel 30:
Naast het standaard kaartspel met de zogenaamde Franse (harten, schoppen, ruiten, klaveren) kleuren zijn er in Europa ook andere varianten bekend, zoals de kaartspellen met Duitse (harten, bladeren, bellen, eikels) en Italiaanse kleuren (bekers, stokken, munten, zwaarden), en het [[Tarot|tarotspel]].
==Geschiedenis==
===Vroege geschiedenis===
Speelkaarten werden uitgevonden in [[Chinees keizerrijk|keizerlijk China]]. Ze werden gevonden in China zo vroeg als de [[negende eeuw]] tijdens de [[Tang dynastie]] (618-907). De eerste referentie naar kaartspelen dateert uit de negende eeuw, wanneer de ''Collection of Miscellanea at Duyang'', geschreven door Su E, beschrijft hoe Prinses Tongchang (dochter van [[keizer Yzong van Tang]]) het "blad spel" speelt in 868 met leden van de [[Wei clan]], de familie van haar man. De geleerde [[Ouyang Xiu]] (1007-1072) beweerde dat het spelen met kaarten op z'n minst sinds de mid-Tang dynastie bestaat en associeerde hun uitvinding met de gelijktijdige ontwikkeling van het gebruik van papier in plaats van papierrollen als schrijfmiddel. Het eerste bekende boek over kaarten genaamd Yezi Gexi was naar verluidt geschreven door een vrouw uit het Tang tijdperk waar op werd gereageerd door Chinese schrijvers van opvolgende dynastieën.
Regel 42:
Het geldkaart kleuren systeem is gebaseerd op [[Coupure (waardepapier)|coupure]] en niet op de symbolen of afbeeldingen. Munten vertegenwoordigen cijfers tot 9, kettingen viercijferige veelvouden van 1000, myriaden vijf cijferige veelvouden van 10000, en tientallen (myriaden) zes of meer cijferige veelvouden van 100000. Dit is waarom de twee middelste kleuren niet meer dan negen kaarten kunnen hebben. Een vereenvoudigd deck wordt nog steeds gebruikt door Hakka spelers, waar elke stapel maar negen kaarten in progressieve rangen heeft, en symbolen en plaatjes vervangt door labels. Een andere type van een modern deck behoudt de traditionele afbeeldingen maar laat de hoogste stapel (tientallen myriaden) zitten en verviervoudigd de rest. De ontwerpen op moderne Mahjong steentjes zijn mogelijk geëvolueerd uit dit deck.
===Perzië en India===
Het is niet bekend wanneer speelkaarten opkwamen in [[Perzië]]. Ze zouden in Perzië gekomen kunnen zijn door handel in de [[zijderoute]] of meegebracht kunnen zijn door de [[Mongoolse veroveraars|Mongoolse Rijk]] in de [[dertiende eeuw]]. Perzische kaarten, bekend als [[Ganjifeh|ganjifa]] of Ganjafa, hebben acht kleuren. [[Mogolse veroveraars|Mogolrijk]] brachten deze kaarten naar India in de vroege zestiende eeuw waar ze ze ''Ganjifa'' noemen. In India hebben decks gebruikt om mee te spelen hedendaags acht, tien of twaalf kleuren hoewel er ooit zelfs decks met 32 kleuren bestonden. De Indiërs hebben ook de originele rechthoekige kaarten omgezet in cirkelvormige kaarten. In Iran werden deze kaarten niet meer geproduceerd na de tweede wereldoorlog.
Ondanks de brede variëteit in Ganfija patronen, laten de kleuren een uniformiteit aan structuur zien. Elke kleur heeft twaalf kaarten waarvan de bovenste twee meestal de [[figuurkaarten]] koning en vizier zijn en de onderste tien symboolkaarten. In de spellen ''Hamrang'' en ''Ekrang'', gebruikt de helft van de kleuren omgekeerde rangen voor hun symboolkaarten. Er zijn verschillende motieven voor de kleuren icoontjes maar sommigen hebben munten, klaveren, kannen en zwaarden die lijken op latere Mamluk en Latijnse kleuren. [[Michael Dummett]] speculeerde dat Ganjifa en Mamluk kaarten af zouden stammen van een eerder deck die bestond uit 48 kaarten verdeeld over vier kleuren waarvan elke met tien symboolkaarten en twee figuurkaarten.
| |||