Wogoels: verschil tussen versies

Het '''Wogoels''' (Wogoels: маньси; ''mansi'' of моаньсь; ''moans'', [[Russisch]]: мансийский; ''mansiiski'') is een [[Finoegrische talen|Finoegrische]] [[taal]]. De nauwst verwante taal is het [[Ostjaaks]] (Chanti), op grote afstand gevolgd door het [[Hongaars]]. Samen vormen deze drie talen de Oegrische tak van de Finoegrische talen. Het Ostjaaks en Wogoels vormen hiervan de [[Ob-Oegrische talen|Ob-Oegrische]] subgroep. De [[Mansen]] (Mansi) noemen hun taal zelf ''maan's'i latyng''. Het woord ''maan's'i'' of ''mansi'' betekent oorspronkelijk 'mens' of 'man'. De aanduiding ''Wogoelen'' komt van de [[Zurjeens]]e (Komi) en Ostjaakse benaming voor hen. De [[Komi (volk)|Komi]] waren een tijd lang gidsen voor de Russen op de rivier de Ob, waardoor het woord werd overgenomen in het Russisch, en later ook in andere talen. Tot de 14e eeuw werden de Chanti en de Mansi gezamenlijk aangeduid als '[[Joegra]]-volken'. In 1785 werd het volk in de Russische literatuur voor het eerst als 'Mansi' betiteld. Sinds de jaren '30 van de twintigste eeuw bestaat er een Wogoelse schrijftaal. Het alfabet is gebaseerd op het [[Cyrillisch alfabet|Russische alfabet]]. De schrijftaal is gebaseerd op het noordelijke Sosva-dialect, dat meeste sprekers heeft. Ook in het oostelijke dialect zijn op zeer bescheiden schaal teksten geschreven.

Bij de Russische volkstelling van 2002 gaven 11.432 inwoners aan tot de Mansi te behoren. In totaal gaven 2746 mensen (24%) aan de taal te spreken. Dit was in 1959 nog 59%. Minder dan de helft van de kinderen spreekt de taal. In het dagelijks leven wordt [[Russisch]] gesproken. Dit is grotendeels te wijten aan de [[russificatie]] vanaf de jaren zeventig tijdens de [[Sovjet-Unie|Sovjettijd]], waarbij het spreken van de eigen taal werd ontmoedigd en door de enorme instroom van Russisch sprekenden in Chanto-Mansië vanaf de jaren '60, na de ontdekking van olie en gas (Chanto-Mansië is het grootste aardolie en aardgaswingebied van Rusland). Anderzijds was de neergang van de taal ook daarvoor al in volle gang. De zuidelijke dialecten, die aan de Tavda werden gesproken, waren aan het begin van de 20e eeuw al zo goed als uitgestorven.