Vrucht (plant): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
opmaak
Regel 1:
[[Bestand:Groentekraam.jpg|thumb|300px|Groentekraam met verschillende vruchten]]
De '''vrucht''' is het rijp geworden [[vruchtbeginsel]] van een [[Bloem (plant)|bloem]] en bevat in het algemeen de na [[bevruchting]] uit de zaadknoppen[[zaadknop]]pen ontwikkelde [[zaad (planten)|zaden]].
Soms treedt er geen zaadvorming, maar wel vruchtvorming op. Dit verschijnsel wordt [[parthenocarpie]] genoemd. Het woord is afgeleid van parthenos wat [[maagd (geneeskunde)|maagd]] en van karpos dat vrucht betekent. [[Komkommer]] is een voorbeeld van een [[Parthenocarp|parthenocarpe]] vrucht, maar ook pitloze [[sinaasappel]]s en [[mandarijn (vrucht)|mandarijnen]] zijn hier een voorbeeld van.
 
Soms treedt er geen zaadvorming, maar wel vruchtvorming op. Dit verschijnsel wordt [[parthenocarpieparthenocarp]]ie genoemd. Het woord is afgeleid van parthenos wat [[maagd (geneeskunde)|maagd]] en van karpos dat vrucht betekent. [[Komkommer]] is een voorbeeld van een [[Parthenocarp|parthenocarpe]] vrucht, maar ook pitloze [[sinaasappel]]s en [[mandarijn (vrucht)|mandarijnen]] zijn hier een voorbeeld van.
Het vruchtbeginsel is opgebouwd uit één of meer vruchtbladen. Deze kunnen elk afzonderlijk een vruchtbeginsel en een vrucht vormen, maar kunnen ook vergroeid zijn tot een één- of meerhokkig vruchtbeginsel en zo een vrucht vormen. Soms wordt een meerhokkige vrucht gevormd door de vorming van valse tussenschotten, zo vormt de [[doornappel]] een vierhokkige vrucht.
 
Het [[vruchtbeginsel]] is opgebouwd uit één of meer vruchtbladen[[vruchtblad]]en. Deze kunnen elk afzonderlijk een vruchtbeginsel en een vrucht vormen, maar kunnen ook vergroeid zijn tot een één- of meerhokkig vruchtbeginsel en zo een vrucht vormen. Soms wordt een meerhokkige vrucht gevormd door de vorming van valse tussenschotten, zo vormt de [[doornappel]] een vierhokkige vrucht.
 
Als uit één bloem één vrucht ontstaat wordt van een ''enkelvoudige vrucht'' gesproken.
* Ontstaan uit één bloem meerdere vruchten dan is dit een ''veelvoudige vruchtverzamel[[steenvrucht]]'' ([[framboos]], [[braam (plantgeslacht)|braam]]). Dit is mogelijk bij een bloem met meerdere [[Stamper (plant)|stampers]].
* Een ''[[samengestelde vrucht]]'' (als de [[ananas]]) is een vrucht die uit een cluster van meerdere bloemen is ontstaan. Tijdens de groei tot vrucht, vergroeien de vruchtbeginselen tot één massageheel.
 
Als het vruchtbeginsel en andere delen van de bloem, bijvoorbeeld de bloembodem, samen uitgroeien tot een vrucht ontstaat een ''[[schijnvrucht]]'' ([[aardbei]], [[vijg (fruit)|vijg]], [[lampionplant]], [[rozen]]bottel).
[[Bestand:Pruim lengtedrsn Reine Victoria.jpg|thumb|Steenvrucht: [[pruim]] Reine Victoria met gomgang in lengte doorgesneden]]
[[Bestand:Papaver open zaadkleppen.jpg|thumb|Zaaddoos met aan de bovenkant geopende poriën van de [[Klaproos|papaver]]]]
[[Bestand:Hazelnoten noten van Géant de Halle.jpg|thumb|Noten van [[Hazelaar (plant)|Hazelaar]] ras Géant de Halle]]
[[Bestand:Tomaat lengtedoorsnede.jpg|thumb|Besvrucht: [[tomaat]] in lengte doorgesneden]]
[[Bestand:Tomaat dwarsdoorsnede.jpg|thumb|Vierhokkige [[tomaat]] in dwarsdoorsnede]]
[[Bestand:Aardbei dwrsdsn.jpg|thumb|Complexe vorm: [[aardbei]] in lengte doorgesneden]]
[[Bestand:Kleefkruid vruchten closeup.jpg|thumb|Doosvrucht met haakjes van [[Kleefkruid]]]]
[[Bestand:Esdoorn vruchten closeup.jpg|thumb|Gevleugelde splitvruchten van Rode [[Noorse esdoorn]]]]
[[Bestand:Apple slice.jpg|thumb|[[Appel (vrucht)|Appel]]]]
[[Bestand:Tarwe korrels Triticum aestivum.jpg|thumb|Graanvrucht zonder kafjes (tarwekorrels)]]
[[Bestand:Gerstenkorrels Hordeum vulgare.jpg|thumb|Graanvrucht met kafjes (gerstekorrels)]]
 
== Vruchttypen ==
De vruchten worden verdeeld in ''vlezige vruchten'' en ''droge vruchten''.
{| style="font-size:90%;line-height:100%;"
|
{{Stamboom2}}
{{Stamboom2/einde aftakking}}
Regel 30 ⟶ 22:
** [[rozenbottel|bottel]] (rozen)
** [[steenvrucht]] ([[kers (fruit)|kers]], [[pruim]], [[perzik]], [[kokosnoot]], [[sinaasappel]], [[braam (plant)|braam]], [[framboos]])
** pitvrucht ([[appel (vruchtplant)|appel]], [[peer (vrucht)|peer]])
** komkommervrucht ([[komkommer]])
** oranjevrucht ([[sinaasappel]])
Regel 68 ⟶ 60:
*** {{Stamboom2/einde tak}} sommige doosvruchten
{{Stamboom2/einde}}
|}
 
<gallery widths=200px heigths=200px>
[[Bestand:Pruim lengtedrsn Reine Victoria.jpg|thumb|Steenvrucht: [[pruim]] Reine Victoria met gomgang in lengte doorgesneden]]
[[Bestand:Papaver open zaadkleppen.jpg|thumb|Zaaddoos met aan de bovenkant geopende poriën van de [[Klaproos|papaver]]]]
[[Bestand:Hazelnoten noten van Géant de Halle.jpg|thumb|Noten van [[Hazelaar (plant)|Hazelaar]] ras Géant de Halle]]
[[Bestand:Tomaat lengtedoorsnede.jpg|thumb|Besvrucht: [[tomaat]] in lengte doorgesneden]]
[[Bestand:Tomaat dwarsdoorsnede.jpg|thumb|Vierhokkige [[tomaat]] in dwarsdoorsnede]]
[[Bestand:Aardbei dwrsdsn.jpg|thumb|Complexe vorm: [[aardbei]] in lengte doorgesneden]]
[[Bestand:Kleefkruid vruchten closeup.jpg|thumb|Doosvrucht met haakjes van [[Kleefkruid]]]]
[[Bestand:Esdoorn vruchten closeup.jpg|thumb|Gevleugelde splitvruchten van Rode [[Noorse esdoorn]]]]
[[Bestand:Apple slice.jpg|thumb|[[Appel (vruchtplant)|Appel]]]]
[[Bestand:Tarwe korrels Triticum aestivum.jpg|thumb|Graanvrucht zonder kafjes (tarwekorrels)]]
[[Bestand:Gerstenkorrels Hordeum vulgare.jpg|thumb|Graanvrucht met kafjes (gerstekorrels)]]
</gallery>
 
== Vlezige vrucht ==