Versie van 12 mrt 2015 00:51 bewerken Torvalu4 (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 1.317 bewerkingen →‎Overzichtstabel ← Oudere bewerking		Versie van 12 mrt 2015 12:01 bewerken ongedaan maken Richardw (overleg \| bijdragen) moderatoren 69.610 bewerkingen k duplicaatlink; afk. uitgeschreven Nieuwere bewerking →
Regel 6: ==Chronologische volgorde== Waarschijnlijk had de klankverschuiving plaats in vier fasen, waarvoor qua datering grove schattingen kunnen worden gemaakt. De datering blijft discutabel omdat alle klankverschuivingen, afgezien van ''[[þ]]'' → ''d'', voor de opschriftstelling van een Germaanse taal plaats hadden. Schattingen die hieronder worden weergegeven zijn meestal afkomstig ~~van~~uit de ''DTV Atlas zur deutschen Sprache'' (~~pag.~~pagina 63). Soms helpen historische feiten ons bij de datering. Het feit dat [[Attila de Hun]] in het [[Duits]] Etzel wordt genoemd, wijst erop dat de tweede fase aan de gang of al voltooid was tijdens de invasie van de Hunnen in de vijfde eeuw. Het feit dat sommige Latijnse leenwoorden in het [[Duits]] van klank verschoven zijn (~~bv.~~bijvoorbeeld Latijn ''strata'' → Duits ''Straße'') en andere niet (~~bv.~~zoals Latijn ''poena'' → Duits ''Pein'') maakt het mogelijk de klankverschuiving te dateren voor of na de waarschijnlijke introductie van het woord in de Germaanse talen. Meest bruikbaar zijn echter de geciteerde Duitse woorden in laat-klassieke en vroegmiddeleeuwse Latijnse teksten. Precieze datering is sowieso erg lastig. Volgens de [[golftheorie (taalkunde)\|golftheorie]] van [[Johannes Schmidt (taalkundige)\|Johannes Schmidt]] begint een stelselmatige verandering als de tweede Germaanse klankverschuiving namelijk met één woord of slechts enkele woorden in één lokaal dialect. Vervolgens breidt de verandering zich uit naar andere woorden met hetzelfde fonologische patroon, en daarna over een langer tijdsbestek over een groter geografisch gebied. In het Middelduitse taalgebied, waar in historisch opzicht ook een deel van het huidige [[Limburgs]]e taalgebied bij hoort, is de Tweede Germaanse klankverschuiving vooralsnog slechts gedeeltelijk doorgedrongen. Regel 13: De eerste fase, die ongeveer in de vierde eeuw begon en waarin alle [[variëteit (taalkunde)\|variëteiten]] van het [[Hoogduits\|Hoogduitse taalgebied]] werden beïnvloed, behelst de verandering van [[medeklinker\|stemloze plofklanken]] in verdubbelde (langer uitgesproken) [[medeklinker\|wrijfklanken]] indien ze ná een [[klinker (klank)\|klinker]] staan, óf in enkele [[medeklinker\|wrijfklanken]] indien ze in de laatste positie staan. :''p'' → ''ff'' of laatste ''f'' :''t'' → ''zz'' (~~Nieuw~~[[Hoogduits\|~~hoogduits~~Nieuwhoogduits]] ''ss'') of laatste ''z'' (s) :''k'' → ''hh'' (Nhd ''ch'')

Tweede Germaanse klankverschuiving: verschil tussen versies