Delier: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k kleine toevoegingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 16:
}}
 
Een '''delier''' ([[Latijn]]: '''''delirium''''') is een psycho-organische stoornis.
Een '''delier''' ([[Latijn]]: '''delirium''') is een psycho-organische stoornis. De oorzaak is lichamelijk (het disfunctioneren van de hersenen), maar de verschijnselen zijn psychisch. Deze uiten zich door verwarring, cognitieve problemen of door aandachtsstoornissen. De symptomen ontwikkelen zich in een korte periode en fluctueren in sterkte. Naast aandachts- en concentratieproblemen kunnen ook [[geheugenverlies|amnesie]], [[Waan|waanideeën]] en [[hallucinatie]]s optreden.
 
Een '''delier''' ([[Latijn]]: '''delirium''') is een psycho-organische stoornis. De oorzaak is lichamelijk (het disfunctioneren van de hersenen), maar de verschijnselen zijn psychisch. Deze uiten zich door verwarring, cognitieve problemen of door aandachtsstoornissen. De symptomen ontwikkelen zich in een korte periode en fluctueren in sterkte. Naast aandachts- en concentratieproblemen kunnen ook [[geheugenverlies|amnesie]], [[Waan|waanideeënwaan]]ideeën en [[hallucinatie]]s optreden.
Een delier komt vaker voor bij ouderen. Ook mensen met [[dementie]] zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van een delier. Een delier kan veroorzaakt worden door een lichamelijke aandoening zoals een infectie, bijwerkingen van bepaalde medicijnen of ontwenningsverschijnselen (van alcohol of drugs). Een bekend voorbeeld van het laatste is het [[Delirium tremens (ontwenningsverschijnsel)|delirium tremens]]. Maar ook bij overmatig alcoholgebruik kan een delier ontstaan (alcoholdelier). Verder kan een delier zich voordoen na een operatie (post-operatief delier) of tijdens de terminale fase van ziekten als kanker en aids. En velen kennen het delier dat zich voor kan doen bij zeer hoge koorts, als 'ijlen' (koortsdelirium).
 
Een delier komt vaker voor bij ouderen. Ook mensen met [[dementie]] zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van een delier. Een delier kan veroorzaakt worden door een lichamelijke aandoening zoals een infectie, bijwerkingen van bepaalde medicijnen of ontwenningsverschijnselen (van alcohol of drugs). Een bekend voorbeeld van het laatste is het [[Delirium tremens (ontwenningsverschijnsel)|''delirium tremens'']]., Maarmaar ook bij overmatig alcoholgebruik kan een delier ontstaan (alcoholdelier). Verder kan een delier zich voordoen na een operatie (post-operatief delier) of tijdens de terminale fase van ziekten als kanker en aids. En velen kennenen het delier dat zich voor kan doen bij zeer hoge koorts, als '''ijlen''' (koortsdelirium'''koortsdelier''').
Het [[DSM-IV]] geeft de volgende diagnostische criteria voor een delirium:
*Een verminderd vermogen om de aandacht op externe prikkels gericht te houden en de aandacht te verleggen naar nieuwe externe prikkels, dus een van de twee volgende criteria:
#Vragen moeten worden herhaald, omdat de aandacht verdwijnt
#Herhaald antwoorden op eerdere vragen
 
Het ''[[Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders]]'' (DSM-IV]]) geeft de volgende diagnostische criteria voor een delirium:
*Gedesorganiseerd denken
*Een een verminderd vermogen om de aandacht op externe prikkels gericht te houden en de aandacht te verleggen naar nieuwe externe prikkels, dus een van de twee volgende criteria:
*Verwarring die zich ontwikkelt gedurende een korte periode
#Vragen vragen moeten worden herhaald, omdat de aandacht verdwijnt
*Fluctuerend niveau van verwarring
#Herhaald herhaald antwoorden op eerdere vragen
*Minimaal twee van de volgende criteria:
* gedesorganiseerd denken
#Verminderd bewustzijnsniveau
*Verwarring verwarring die zich ontwikkelt gedurende een korte periode
#Perceptuele verstoringen
*Fluctuerend fluctuerend niveau van verwarring
#Verstoring van het slaap-waakritme
*Minimaal minimaal twee van de volgende criteria:
#Toegenomen of afgenomen psychomotorische activiteit
#Verminderd verminderd bewustzijnsniveau
#Desoriëntatie met betrekking tot tijd, plaats of persoon
#Perceptuele perceptuele verstoringen
#Geheugenproblemen
#Verstoring verstoring van het slaap-waakritme
 
#Toegenomen toegenomen of afgenomen psychomotorische activiteit
*Een van de volgende criteria:
#Desoriëntatie desoriëntatie met betrekking tot tijd, plaats of persoon
#Bewijs dat een organische factor de oorzaak van de verwarring is of deze in stand houdt
# geheugenproblemen
#De verwarring kan niet worden verklaard door een niet-organische psychische aandoening
*Een een van de volgende criteria:
#Bewijs bewijs dat een organische factor de oorzaak van de verwarring is of deze in stand houdt
#De de verwarring kan niet worden verklaard door een niet-organische psychische aandoening
 
== Delirium in stripverhaal ==
De Franse [[striptekenaar]] [[Jacques Tardi]] tekende [[Het ware verhaal van de onbekende soldaat]], een [[nachtmerrie]]-achtig [[stripverhaal]] over de laatste minuten van een stervende soldaat in de [[loopgraven]]. Pas op de laatste pagina wordt duidelijk dat het verhaal een delirium is. Dit verhaal maakte hij, op het einde na, door te [[Improvisatie|improviseren]] om hiermee het van de hak op de tak-karakter van een droom na te bootsen.
Dit verhaal maakte hij, op het einde na, door te [[Improvisatie|improviseren]] om hiermee het van de hak op de tak-karakter van een droom na te bootsen.
 
[[Categorie:Organische psychische stoornis]]