Diocletianus: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Taalvos (overleg | bijdragen)
Taalvos (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 43:
 
===Conflict with Carinus===
Na zijn verheffing tot keizer werden in plaats van Carinus en Numerianus, Diocletianus en [[Lucius Caesonius Bassus]]<ref>Zijn volledige naam was L. Caesonius Ovinius Manlius Rufinianus Bassus.</ref> tot [[consul (Rome)|consul]]s benoemd en namen zij de ''[[fasces]]'' ter hand.<ref>{{aut|Barnes}}, ''Constantine and Eusebius'', blz. 5; {{aut|Bowman}}, "Diocletian and the First Tetrarchy" (CAH), blz. 69; {{aut|Potter}}, blz. 280; {{aut|Southern}}, blz. 134.</ref> Bassus was een lid van een [[Senaat (Rome)|senatoriale]] familie uit [[Campania]], een voormalig consul en proconsul in de senatoriale provincie [[Africa (Romeinse provincie)|Africa]], die door Probus was uitverkozen vanwege zijn voornaamheid.<ref name=BNSCE5>{{aut|Barnes}}, ''Constantine and Eusebius'', blz. 5.</ref> Hij was bedreven op terreinen van het regerinsgbeleid, waarwaarin Diocletianus vermoedelijk nog geen ervaring in had opgedaan.<ref name=P280/> Diocletianus' verheffing van Bassus tot consul symboliseerde zijn verwerping van Carinus' regering in Rome en zijn weigering om tweede viool in het orkest van een andere keizer te spelen,<ref name=BNSCE5/> ook gaf het zijn bereidheid aan om de al lang bestaande samenwerking tussen de senaat en de militaire aristocratie van het rijk voort te zetten.<ref name=P280/> Hij verbond zo ook zijn succes aan dat van de Senaat, wiens steun hij nog nodig zou hebben als hij zou besluiten een mars op Rome te ondernemen.<ref name=BNSCE5/>
 
Diocletianus was niet de enige uitdager van Carinus' regering: de [[usurpator]] [[Sabinus Iulianus|M. Aurelius Julianus]], Carinus' ''corrector Venetiae'', trok na de troonsbestijging van Diocletianus de controle over Noord -[[Italië]] en [[Pannonië|Pannonia]] naar zich toe.<ref>{{aut|Barnes}}, ''Constantine and Eusebius'', blz. 5; {{aut|Bowman}}, "Diocletian and the First Tetrarchy" (CAH), blz. 69; {{aut|Leadbetter}}, "Carinus"; {{aut|Southern}}, blz. 134-35; {{aut|Williams}}, blz. 38. zie ook {{aut|Banchich}}.</ref> Julianus liet eigen munten slaan in de munt van Siscia (het huidige [[Sisak (Kroatië)|Sisak]] in Kroatië). Hij liet zich tot keizer uitroepen en beloofde vrijheid. Het was allemaal goede publiciteit voor Diocletianus, en het hielp hem in zijn afbeelden van Carinus als een wrede en onderdrukkende tiran.<ref>{{aut|Southern}}, blz. 134-5.; {{aut|Williams}}, blz. 38.</ref> Julianus' strijdkrachten waren echter zwak, en werden al snel uiteen geslagen toen Carinus' legers van [[Britannia (Romeinse provincie)|Britannia]] naar Noord-Italia trokken.
 
Als leider van het verenigde Oostelijk-Romeinse Rijk, was Diocletianus duidelijk de grotere bedreiging.<ref>{{aut|Barnes}}, ''Constantine and Eusebius'', blz. 5; {{aut|Bowman}}, "Diocletian and the First Tetrarchy" (CAH), blz. 69; {{aut|Leadbetter}}, "Carinus".</ref> In de winter van 284-85 trok Diocletianus via de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] op naar het westen. In het voorjaar van 285, en wel voor het einde van mei,<ref>{{aut|Bowman}}, "Diocletian and the First Tetrarchy" (CAH), blz. 69; {{aut|Potter}}, blz. 280.</ref> ontmoetten de legers van Diocletianus en Carinus elkaar bij de rivier de Margus ([[Moravië (regio)|Morava]]) in [[Moesia]]. In moderne vertellingen is de plaats van de slag gelokaliseerd tussen de Mons Aureus (Seone, ten westen van [[Smederevo]]) en [[Viminacium]],<ref name = BNSCE5> {{aut|Barnes}}, ''Constantine and Eusebius'', blz. 5.</ref> in de buurt van het moderne [[Belgrado]] in [[Servië]].<ref>{{aut|Barnes}}, ''Constantine and Eusebius'', blz. 5; {{aut|Odahl}}, blz. 40; {{aut|Southern}}, blz. 135.</ref>
 
Ondanks het feit dat hij over een sterker, krachtiger leger beschikte was Carinus’ positie zwak. Zijn heerschappij was impopulair; later werd beweerd dat hij de Senaat slecht had behandeld en zich ook nog schuldig had gemaakt aan het verleiden van deeen aantal vrouwen van zijn officieren.<ref>{{aut|Barnes}}, ‘’Constantine and Eusebius'', blz, 5; {{aut|Williams}}, blz. 37-38 </ref> Het is mogelijk dat [[Constantius Chlorus]], de gouverneur van Dalmatia en Diocletianus’ collega bij de Protectores domestici, al in de vroege lente naar Diocletianus was overgelopen.<ref>{{aut|Potter}}, blz. 280; {{aut|Williams}}, blz. 37</ref> Toen de [[slag om de Margus]] begon, liep Carinus' prefect Aristobulus ook over.<ref name=P280/> In de loop van de strijd werd Carinus door zijn eigen mannen gedood. Na de overwinning van Diocletianus bevestigden zowel het westelijke als het oostelijke leger hem als Augustus.<ref> {{aut|Barnes}}, ''Constantine and Eusebius'', blz. 5.; {{aut|Bowman}}, "Diocletianus and the First Tetrarchy" (CAH), 69; {{aut|Odahl}}, blz. 40; {{aut|Williams}}, blz. 38.</ref> Diocletianus eiste een eed van trouw van het verslagen leger en vertrok vervolgens naar Italia.<ref>{{aut|Southern}}, blz. 135.; {{aut|Williams}}, blz. 38.</ref> Na de dood van [[Carinus]] was Diocletianus alleenheerser over het [[Romeinse Rijk]].
 
== Hervormer ==
Diocletianus achtte het systeem van de Romeinse imperiale overheid niet opgewassen tegen interne conflicten en militaire dreigingen op twee fronten. Hij gaf zijn generaal [[Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius|Maximianus]] de titel van ''[[Caesar (titel)|Caesar]]'', wat de traditionele manier was voor een keizer (''[[Augustus (titel)|Augustus]]'') om een opvolger aan te wijzen. Toch gaf hij Maximianus ook nog de titel van Augustus en zodoende deelden ze de keizerlijke macht: Diocletianus in het oosten en Maximianus in het westen.
 
De twee keizers verhieven [[Milaan (stad)|Milaan]] en [[Nicomedia]] tot twee aparte hoofdsteden (aangezien [[Rome (stad)|Rome]] te ver verwijderd was van de plaatsen waar het lot van het rijk beslist zou worden), wat de invloed van de [[Romeinse Senaat|Senaat]] in Rome sterk verminderde. Diocletianus heeft veel economische en militaire hervormingen doorgevoerd, die met nameuiteindelijk het bestaan van het Oost-Romeinse rijk aanzienlijk verlengd hebben: het [[Oost-Romeinse Rijk]] heeft sedert de val van het [[West-Romeinse Rijk]] in [[476]] nog bijna duizend jaar bestaan, namelijk tot de val van [[Constantinopel]] in 1453.
 
Deze keizer is vooral bekend om zijn buitengewone organisatorische talenten, en tijdens zijn keizerschap werden veel aspecten van het Romeinse Rijk vernieuwd of gereorganiseerd, op drie belangrijke terreinen: