Zuidelijke Nederlanden: verschil tussen versies

De '''Zuidelijke Nederlanden''' is de (verzamel)naam voor de verschillende [[landsheerlijkheid|landsheerlijkheden]] uit de [[Habsburgse Nederlanden]] die onder het gezag van de [[huis Habsburgers|Habsburgers]] bleven, nadat de [[Nederlandse Opstand|opstandige zeven noordelijke provinciën]] zich in 1581 hadden afgescheiden. Omdat de Habsburgse landsheer vanaf 1556 tevens koning van [[Spaanse Rijk|Spanje]] was, waren de [[Zeventien Provinciën]] als geheel toen de Koninklijke of [[Spaanse Nederlanden]] genoemd. Maar na de afscheiding was ook die benaming nog enkel op de Zuidelijke Nederlanden van toepassing. Geografisch gezien kunnen, naast de gebieden onder bewind van de Habsburgers, ook het [[prinsbisdom Luik]] en andere kleinere territoria tot de Zuidelijke Nederlanden gerekend worden. Na beëindiging van de [[Spaanse Successieoorlog]] in 1713 kwamen de Zuidelijke Nederlanden door het [[Vrede van Utrecht (1713)|Verdrag van Utrecht]] onder bewind van de Oostenrijkse Habsburgers en werden om die reden ook wel de [[Oostenrijkse Nederlanden]] of ''Belgium Austriacum'' genoemd.

Aan de administratieve eenheid van de Zuidelijke Nederlanden kwam een eind toen het in 1795 [[Franse tijd in België|door Frankrijk geannexeerd]] werd,. alhoewelOnder ookhet opvolgende bewind gedurendevan het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] (1815-1830) werd het betreffende gebied aangeduidwel werdweer aangeduid als de Zuidelijke Nederlanden.

Op [[6 januari]] [[1579]] werd de [[Unie van Atrecht]] opgericht en op [[17 mei]] [[1579]] werd in de [[abdij van Sint-Vaast]] het [[Traktaat van Atrecht]] getekend, waarbij de gebieden van de unie, [[Uniegraafschap van Atrecht|unieHenegouwen]], Henegouwen,[[graafschap Artesië|Artois]] en [[Frans-Vlaanderen]], zich aan het begin van de [[Tachtigjarige Oorlog]] verzoenden met [[Filips II van Spanje]] en definitief vrede sloten met [[Alexander Farnese]], hertog van Parma, die ze als [[landvoogd]] erkenden. Hun voorbeeld werd in de loop van het jaar door de steden [[Mechelen]] en [[Nijvel]] in [[hertogdom Brabant]], en [[Aalst]], Geeraertsbergen[[Geraardsbergen]], [[Bourbourg]] en [[Belle (gemeente)|Belle]] in [[graafschap Vlaanderen]] gevolgd. Hiermee werd de scheiding tussen de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|latere Noordelijke Republiek]] en de Zuidelijke Nederlanden ingezet.

De Zuidelijke Nederlanden kwamen op zichzelf te staan als gevolg van de afscheiding door de Noordelijke Nederlanden bij de [[Plakkaat van Verlatinghe|Acte van Verlatinghe]] van [[1581]] op [[26 juli]] waarin [[Filips II van Spanje|Filips II]] vervallen van de troon van de [[Lage Landen (staatkunde)|Lage Landen]] werd verklaard. Dit betekende dat de noordelijke provinciën zich feitelijk van de [[Spaanse Nederlanden]] afsplitsten ten opzichte van de Zuidelijke, ook al was het document in [[Willem van Oranje]]'s optiek toen nog voor het geheel van de [[Zeventien Provinciën]] bedoeld.

De facto werd de scheiding bewerkstelligd door de [[[[Beleg van Antwerpen (1584-1585)|Val van Antwerpen]] vier jaar later, in [[1585]] op [[27 augustus]]. De [[Alexander Farnese|, hertog van Parma]] had de [[Parma's negen jaren|voorgaande jaren]] reeds alle steden in de Zuidelijke Nederlanden heroverd, waartegen de noordelijke geen actie ondernamen. In augustus boekte Parma dan zijn grootste succes met de [[Beleginname van Antwerpen (1584-1585)|Inname van Antwerpen]], de grootste en rijkste stad van de Lage Landen, die garnizoendoor vanhet garnizoen het [[Leger van Vlaanderen]] innamwerd ingenomen. De katholieke godsdienst werd verplicht. Parma forceerde hiermee een definitieve scheiding van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Het prinsbisdom Luik bleef onafhankelijk.

* Anderzijds de overblijvende, verarmde, tien zuidelijke [[Gewest (Lage Landen)|gewesten]], waar onder druk van het Spaanse [[Leger van Vlaanderen]] de Bourgondisch-Habsburgse dynastie en het [[rooms-katholicisme]] als godsdienst bewaard bleven en het calvinisme geweerd.