Exaten: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
afb. toegevoegd
afb. en aangevuld
Regel 1:
'''Exaten''' is zowel de naam van een landgoed van 141 [[hectare]], gelegen ten zuidoosten van [[Baexem]] als de naam van een [[kasteel]] op het landgoed. Het landgoed is in beheer van stichting [[Het Limburgs Landschap]]. Het kasteel is sinds 1968 een rijksmonument.<ref>[http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php?cAction=show&cOffset=22&cLimit=25&cOBJnr=22628&oOrder=ASC&cLast=495&oField=OBJ_RIJKSNUMMER&sCompMonNr=&sCompMonName=&sStatus=&sProvincie=Limburg&sGemeente=&sPlaats=&sStraat=&sHuisnummer=&sPostcode=&sFunctie=&sHoofdcategorie=Kastelen%2Clandh.%2C+parken+ed&sSubcategorie=&sOmschrijving=&ID=0&oField=OBJ_RIJKSNUMMER Monumentnummer 22628 - Kasteel Exaten]</ref>
[[BestandFile:Overzicht_-_Horn_-_20117070_-_RCEPh van Gulpen, Kasteel Exaten, Baexem.jpg|thumb|Kasteel Exaten 1965door Ph van Gulpen (1840-1860)]]
[[Bestand:Overzicht_-_Horn_-_20117070_-_RCE.jpg|thumb|Kasteel Exaten in 1965]]
 
==Geschiedenis==
Boven de ingang van het kasteel Exaten staat in een steen met het [[wapen (heraldiek)|alliantiewapen]] Pollart X van Loon het jaartal [[1593]] vermeld. Onder de naam "Ixaten" wordt het kasteel al genoemd in [[1329]]. Het kasteel verkeerde in en na de [[Geschiedenis_van_Nederland#De_Franse_tijd|Franse tijd]] in vervallen staat. Nadat het landgoed bewoond werd door [[jezuïeten]] (1872) en [[franciscanen]] (1927), werd er een opleidingsschool van de [[rijkspolitie]] in gevestigd (1967) waar onder andere opleidingen voor de [[Mobiele Eenheid]] werden gegeven. Het kasteel is in 1997 verkocht aan [[Centraal Orgaan opvang Asielzoekers]] (COA) en is nu in gebruik als asielzoekerscentrum.
 
Tot het landgoed behoren twee oude boerderijen: de Stockxhof (17e eeuw) en de Exatenhof (19e eeuw). Uit een akte blijkt dat hier rond 1500 al twee hoeves in het beekdal stonden. De boerderijen liggen op de overgang van hoge zandgronden naar vochtige beekdalgronden. Uit de bruine [[enkeerdgronden]] die hier voorkomen is af te lezen dat hier eeuwenlang bemesting met dierlijke mest en plaggen heeft plaatsgevonden. In de 20e eeuw gingen diverse ingrepen ten koste van de kwaliteit van het [[beekdal|beekdallandschap]]: de normalisatie van de [[Haelense Beek]] (1950), de ingebruikname van een drinkwaterpompstation (1958) en de aanleg van de [[Rijksweg 68|N68]] (begin jaren 70). In 1973 kwam het landgoed in het bezit van Het Limburgs Landschap met als doel bescherming van natuur en landschap.<ref name="Handboek">Edmond Staal en Arjan Ovaa (red.) ''Uit en Thuis boek'' - Handboek voor de natuurgebieden van het Limburgs Landschap. Stichting Het Limburgs landschap, Arcen, 2001. p. 194-196</ref>
 
==Landgoed==
Het landgoed omvat het dal van de Haelense beek en de hoge zandgronden ten zuiden daarvan. Het beekdal bestaat uit weilanden met enkele [[populier|populierenbosjes]] en zeven [[paddenpoel (water)|poelen]] voor [[amfibieën]]. De overgang naar de hogere zandgronden is het leefgebied van de [[geelgors]]. Hier komt plaatselijk nog een [[steilrand]] van enkele meters hoog voor. De zandgronden bestonden oorspronkelijk uit heide en stuifzanden. In de periode 1930-1960 werden deze beplant met [[naaldbos|naaldboomsoorten]] die nu een struiklaag van [[wilde lijsterbes]] en [[ruwe berk]] hebben. De open structuur van het bos komt ten goede aan [[levendbarende hagedis]], [[boompieper]] en geelgors. In twee vennen op de grens met de Beegderheide komen [[dopheide]], [[bruine snavelbies]], [[kleine zonnedauw]], [[moeraswolfsklauw]] en [[heikikker]] voor. Op initiatief van [[Waterschap Peel en Maasvallei]] is in 2002 door [[hermeanderen|hermeandering]] de natuurlijke loop van de Haelense beek hersteld.<ref name="Handboek"/>
 
==Gemeenteherindeling==
Regel 9 ⟶ 15:
 
==Externe links==
* [http://www.limburgs-landschap.nl/gebieden/landgoed-exaten-haelense-beekdal Officiële website Landgoed Exaten op(Limburgs limburgs-landschap.nlLandschap)]
* [http://www.natuurkaart.nl/kvn.landschappen/natuurkaart.nl/i000790.html Informatie over het natuurgebied Exaten]
* [http://www.leudal.nl Website van de nieuwe gemeente Leudal]