Versie van 14 feb 2015 03:07 bewerken Japiot (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Terugdraaiers 140.905 bewerkingen link van dp naar juiste pagina, replaced: Heidelberg → Heidelberg met AWB ← Oudere bewerking		Versie van 14 feb 2015 15:46 bewerken ongedaan maken Paulbe (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 18.314 bewerkingen Beginzin gewikificeerd. Foute spaties voor koma's en punten verwijderd. +Infobox. Tekst over zijn wetenschappelijk werk gecorrigeerd. Nieuwere bewerking →
Regel 1: {{Infobox wetenschapper Loránd Eötvös (buiten Hongarije ook bekend als ''baron Roland von Eötvös'') (Boeda, 27 juli 1848 - Boedapest, 8 april 1919) was een Hongaars natuurkundige en geofysicus.▼ \| naam = Loránd Eötvös \| afbeelding = Roland Eotvos.jpg \| afbeeldingbreedte = 100 \| onderschrift = \| volledigenaam = Vásárosnaményi báró Eötvös Loránd Ágoston \| geboortedatum = 27 juli 1848 \| geboorteplaats = \| sterfdatum = 8 april 1919 \| sterfplaats = \| nationaliteit = {{HU}} \| vakgebied = [[Natuurkunde]] \| onderzoek2 = [[capillariteit]] \| onderzoek1 = [[gravitatie]] \| publicaties = \| bekendvan = [[torsieslinger]] \| promotor = \| opleiding = \| almamater = \| instituten = \| prijzen = \| religie = \| hobby = \| handtekening = \| handtekeningpx = \| website = \| portaal = Wetenschap & Technologie \| extra portaal = \| extra portaal2 = }} ▲'''Loránd Eötvös''' (in het [[Hongaars]] ''Eötvös Loránd''; buiten Hongarije ook bekend als ''baron Roland von Eötvös'') ([[Boeda]], 27 juli [[1848]] - [[Boedapest]], 8 april [[1919]]) was een [[Hongarije\|Hongaars]] [[natuurkundige]] en [[geofysicus]]. ==Biografie== Loránd Eötvös werd geboren in 1848, het jaar van de [[Hongaarse Revolutie van 1848\|Hongaarse Revolutie]]. Hij was de zoon van [[József Eötvös]], een bekend dichter, schrijver en liberaal politicus, destijds minister. Hij speelde een belangrijke rol in het politieke en intellectuele leven in het Hongarije van de 19e eeuw Loránd Eötvös studeerde eerst rechten, maar al spoedig trok fysica zijn aandacht. Hij studeerde aan de universiteiten van [[Heidelberg (Duitsland)\|Heidelberg]] en [[Königsberg]]. Na het verkrijgen van zijn doctoraat werd hij docent aan de universiteit van [[Boedapest]] en speelde een belangrijke rol in de Hongaarse wetenschappen gedurende bijna een halve eeuw. Hij werd internationaal gewaardeerd voor zijn experimentele methodes en zijn vergaande studie op het vlak van de zwaartekracht. Na het verkrijgen van zijn doctoraat werd hij docent aan de universiteit van [[Boedapest]] en speelde een belangrijke rol in de Hongaarse wetenschappen gedurende bijna een halve eeuw. Hij werd internationaal gewaardeerd voor zijn experimentele methodes en zijn vergaande studie op het vlak van de zwaartekracht. Hij deed onderzoek naar [[oppervlaktespanning]] en [[capillaire werking]] van [[Vloeistof\|vloeistoffen]]. Heden ten dage wordt hij herinnerd voor zijn experimentele werk op het vlak van de [[zwaartekracht]], vooral op het gebied van de overeenkomst tussen gewicht (zwaartekracht) en [[massa]] (traagheid), het zogenaamde “zwakke gelijkwaardigheidsprincipe” op het aardoppervlak. Dit principe speelt een belangrijke rol in de [[relativiteitstheorie]] en het experiment van Eötvös werd door [[Albert Einstein]] in 1916 aangehaald in zijn ''The Foundation of the General Theory of Relativity''. Metingen van de zwaartekrachtgradiënt zijn belangrijk in de toegepaste [[geofysica]], zoals voor het localiseren van aardolie.▼ ▲Heden ten dage wordt hij herinnerd voor zijn experimentele werk op het vlak van de [[zwaartekracht]] (gravitatie), vooral op het gebied van de overeenkomst tussen gewicht (zwaartekracht) en [[massa]] (traagheid), het zogenaamde ~~“zwakke~~[[equivalentieprincipe\|zwakke ~~gelijkwaardigheidsprincipe”~~equivalentieprincipe]] op het aardoppervlak. Dit principe speelt een belangrijke rol in de [[relativiteitstheorie]] en het experiment van Eötvös werd door [[Albert Einstein]] in 1916 aangehaald in zijn ''The Foundation of the General Theory of Relativity'' (de grondslag van de [[algemene relativiteitstheorie]]). Metingen van de zwaartekrachtgradiënt zijn belangrijk in de toegepaste [[geofysica]], zoals voor het localiseren van grondstoffen als aardolie. Van 1886 tot aan zijn dood deed Loránd Eötvös onderzoek en gaf hij les aan de Universiteit van Boedapest, welke in 1950 naar hem werd vernoemd: [[Eötvös Loránd Universiteit]]. Eötvös werd begraven in Boedapest.▼ ▲Van 1886 tot aan zijn dood deed Loránd Eötvös onderzoek en gaf hij les aan de Universiteit van Boedapest, welke in 1950 naar hem werd vernoemd: [[Eötvös Loránd Universiteit]]. Van 1889 tot 1905 was hij president van de [[Hongaarse Academie van Wetenschappen]]. Van 1894 tot 1895 was hij [[minister van onderwijs]]. Eötvös overleed op 70-jarige leeftijd in 1919 en werd begraven in Boedapest. ==Torsieslinger== [[Bestand:Torsion-pendulum3.jpg\|miniatuur\|links\|150px\|Torsieslinger]] ~~Het~~De ~~betreft~~[[torsieslinger]] is een variatie op een eerdere uitvinding, de [[torsieveer]]. De [[torsieslinger]], ontworpen door Eötvös, is een instrument voor het meten van de dichtheid van onderliggende ~~gesteentelagen~~ aardlagen. Het apparaat meet niet alleen de richting van de zwaartekracht, maar ook de verandering in de kracht van de zwaartekracht in het horizontale vlak, de zwaartekrachtgradiënt. Het ~~bepaalt~~meet daardoor de verdeling van de massa's in de aardkorst . De torsieslinger is van belang voor geodesie en geofysica. Het wordt gebruikt in de mijnexploratie en bij het zoeken naar mineralen, zoals olie, kolen en ertsen . De ~~torsieslinger~~slinger van Eötvös is nooit gepatenteerd , maar na de demonstratie van de nauwkeurigheid en talrijke bezoeken aan Hongarije uit het buitenland werden verschillende instrumenten wereldwijd geëxporteerd. ~~Rijke olievelden~~Olievelden in de VS werden ontdekt dankzij de torsieslinger . Dit is hoe Eötvös de torsieslinger zelf beschrijft: :''Het was gewoon een eenvoudige, rechte stok die ik gebruikte als instrument, aan beide uiteinden speciaal geladen, afgesloten in een metalen omhulsel om het te beschermen tegen wind en wijzigingen in de temperatuur. Op deze stok oefent iedere massa, hetzij dichtbij of ver, kracht uit; maar de draad waarop hij hangt biedt verzet, en tijdens dit verzet vertoont hij een draaiïng die de kracht aangeeft die erop uitgeoefend wordt. Dit is de ''Balans van Coulomb~~-balans~~'', zo eenvoudig is het. Het is eenvoudig, zoals de fluit van Hamlet, je hoeft alleen maar te weten hoe je moet spelen, en net als de muzikant je kan verrassen met prachtige variaties, kan de fysicus hetzelde en met evenveel genot, door de fijnste variaties in de zwaartekracht op te meten. Op deze manier kunnen we dieper peilen dan onze ogen of onze langste boren.'' {{Appendix\|2= * {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia\|taal=hu\|titel=Eötvös Lorand}} * {{en}}{{hu}} [http://http://www.elgi.hu/cgi-bin/cnt_eng Loránd Eötvös Virtual Museum] }} {{Commonscat\|Loránd Eötvös}} {{DEFAULTSORT:Eotvos, Lorand}} [[Categorie:Hongaars natuurkundige]]

Loránd Eötvös: verschil tussen versies