De naam ''koempelkompel'' komt van het [[Limburgs]]e ''koempel'','' ''dat op zijn beurt komt van het [[Duits]]e ''Kumpel'', hetgeen oorspronkelijk 'vriend' of 'maat' betekende. Het woord kompel is dus eigenlijk een [[germanisme]], dat wil zeggen vernederlandsing vanuit het Duits, voor het Duitse woord Kumpel en werd pas ingevoerd bij komst van de [[Staatsmijnen in Limburg|Staatsmijnen]]; voordien had het een negatieve betekenis. Omdat mijnwerkers zich van de gevaren voortdurend bewust waren, vormde zich tussen de kompels meestal een hechte band. Mijnwerkers noemden elkaar daarom [[kameraad (aanspreekvorm)|kameraad]]. Ondergronds begroetten zij elkaar met de mijnwerkersgroet ''Glückauf''. Door buitenstaanders werden zij ''koelpiet'' of ook wel ''bergman'' genoemd.
