Bekennende Kirche: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k link
Kees van Reenen (overleg | bijdragen)
verbetering enkele taalfouten en toevoeging slotparagraaf
Regel 8:
Sinds de [[Vrede van Augsburg]] in 1555 was het de gewoonte dat het gebied het geloof aanhangt van de heerser van het gebied. Deze regel staat ook bekend als de [[Cuius regio, eius religio]]. De protestantse kerk was daarom verdeeld in geografische regio's. Elke regionale kerk (''Landeskirche'') werd financieel en materiaal gesteund door de plaatselijke vorst. Er was dus maar beperkt sprake van [[scheiding tussen kerk en staat]].
 
In de nasleep van de [[Eerste Wereldoorlog]] stonden er nieuwe leiders op. De conservatieve kerkleiders hadden voor een belangrijk deel te maken met [[socialisten]]. Velen van hunhen waren voorstander van de Scheiding van kerk en staat. In 1918 werd [[Adolph Hoffmann]] benoemd tot de [[Pruisen|Pruisische]] minister van Onderwijs en Kerkelijke instellingen. Hij wilde een aantal nieuwe wetten invoeren waaronder het stoppen met het subsidiëren van kerken door de overheid, de inbeslagname van kerkeigendom (met name land en onroerend goed), het afschaffen van [[theologie]] als studie op de universiteiten, afschaffing van het [[schoolgebed]], het weren van religieuze regels op scholen en het niet langer bijwonen van religieuze diensten door schoolklassen.
 
Hoffmann was door de zware protesten van zowel protestantse als van [[Rooms-katholieke Kerk|Rooms-katholieke]] kant gedwongen af te treden. Er werd uiteindelijk een compromis gesloten. De kerken zouden niet langer de status hebben van [[staatskerk]]en, maar ze kregen wel de status van publieke instellingen en bleven daardoor subsidie ontvangen. Dit leidde er toe dat er eigenlijk alleen in naam iets veranderde. De kerken bleven regionaal georganiseerd. Wel was er een landelijk forum waarin organisatorische en theologische geschillen konden worden besproken en opgelost.
Regel 16:
Veel protestanten stemden bij de verkiezingen in 1932 en 1933 op de [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij|NSDAP]]. De protestantse kerken wezen de ideeën van het [[Nationaalsocialisme]] niet principieel af. Het idee van een sterke autoriteit en een hechte band tussen troon en altaar had diepe wortels in het Duitse protestantisme. Ook moesten veel protestanten niet veel hebben van de democratische [[Weimarrepubliek]].
 
Een beperkt aantal protestanten, zoals [[Karl Barth]] en [[Dietrich Bonhoeffer]], maakte bezwaar tegen de nazi's op morele en theologische gronden. Zij konden zich niet verzoenen met het idee van de nazi's van totale controle over de mens. In het christendom behoort de uiteindelijke soevereiniteit alleen totaan [[God (christendom)|God]].
 
===Deutsche Christen===
Binnen de protestantse kerk was de [[Deutsche Christen]] actief, een pressiegroep die de ideeën van de nazi's aanhing. De groep ontstond in een reactie op de sociale en politieke spanningen aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Er warenwas ook een aantal andere factoren waardoor deze beweging op veel aanhang onder christenen kon rekenen. Dat was onder andere het vierhonderdjarige jubileum van het begin van de reformatie toen [[Maarten Luther]] in 1517 95 stellingen formuleerde. Bij deze herdenking in 1917 lag de nadruk op het Duitse nationalisme en werd het gebruikt om het heersende antisemitisme te legitimeren (Luther was aan het einde van zijn leven uitgegroeid tot fel antisemiet). Andere factoren was de opkomst en hernieuwde aandacht voor volkstradities en het tonen van respect voor een tijdelijke seculiere regering zoals dit door Maarten Luther op basis van de bijbel verdedigd was.<ref>[http://www.biblija.net/biblija.cgi?Bijbel=Bijbel&set=10&l=nl&pos=1&qall=1&idq=19&idp0=19&m=Rom%2013&hl=Rom%2013%2C1 Romeinen 13:1]</ref>
 
===Strijd om leiderschap===
Regel 42:
 
===Theologische verklaring van Barmen===
In mei 1934 kwamen leden van de ''Bekennende Kirche'' bij elkaar in [[Barmen (Wuppertal)|Barmen]]. Zij wezen daar Müller af als leider en steldestelden dat zij en hun kerken de ware ''Deutsche Evangelische Kirche'' waren. Tijdens de bijeenkomst werd ook de [[Theologische verklaring van Barmen]] aangenomen. Deze verklaring was grotendeels door Karl Barth opgesteld en bevestigde dat de Duitse kerk geen orgaan van de staat was en dat de controle van de staat over de kerk een valse doctrine was. Vanaf dat moment ging de ''Bekennende Kirche'' ook verder als zelfstandige kerk.
 
De bijeenkomst van de ''Deutsche Christen'' was uitgelopen op een publieke catastrofe, omdat zij in hun 25-punten hadden staan dat de vrijheid van religie zou blijven gewaarborgd. Hitler probeerde iets aan de situatie te doen en hief het huisarrest van Wurm en Meiser op. Ook zette hij de Gleichschaltung tijdelijk stil en creëerde een nieuw ministerie van Kerkzaken. Dit kwam onder het beheer van [[Hanss Kerl]], een advocaat en vriend van Hitler. Kerl had meer tact dan Müller. Hij stelde een verzoeningscommissie aan onder leiding van de onpartijdige [[Wilhem Zoellner]]. De ''Bekennende Kirche'' werkte in het algemeen mee met de commissie, maar bleef bij het standpunt dat zij, en niet de ''Deutsche Reichskirche'', de ware ''Deutsche Evangelische Kirche'' was.
Regel 52:
 
De ''Bekennende Kirche'' is daarom ook later met enige regelmaat bekritiseerd omdat zij te weinig verzet zou hebben geboden en te weinig voor de Joden zou hebben gedaan.
 
==Laatste jaren==
De ''Bekennende Kirche'' werd nu door het nazi-bewind vervolgd, maar bleef gedurende de oorlogsjaren bestaan, zij het zonder belangrijke leiders. In 1945, nadat de geallieerde overwinnaars de ''Bekennende Kirche'' hadden erkend als verzetsorganisatie, zetten leiders van de zich in voor de tot-standkoming van de ''[[Stuttgarter Schuldbekenntnis]]'' en droegen vertegenwoordigers ervan bij aan de grondslag van de nieuwe [[Evangelische Kerk in Duitsland]].
 
 
{{appendix|Bronnen en/of noten}}