Matterhorn: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Stukje over Inderbinen verplaatst. Koeienwaarheid over afgronden geknipt. Taalpoets,
Regel 13:
| eerstebeklimming = [[14 juli]] [[1865]] door [[Edward Whymper]]|eenvoudigsteroute =
}}
De '''Matterhorn''' ([[Italiaans (taal)|Italiaans]]: ''Cervino''; [[Frans]]: ''Cervin'') is één van de bekendste bergen ter wereld. De berg is 4478 m hoog, gelegen in de [[Walliser Alpen]], op de grens van [[Zwitserland]] ([[Wallis (kanton)|Wallis]]) en [[Italië]] ([[Valle d'Aosta]]). De foto rechts is genomen ten noordoosten van de Matterhorn, vanuit [[Zermatt]] in Zwitserland. Deze kant van de berg is het bekendst: het is een symbool voor Zwitserland geworden. Aan de Italiaanse kant ligt het eveneens toeristische [[Valtournenche|Breuil-Cervinia]].
De berg is 4478 m hoog, gelegen in de [[Walliser Alpen]], op de grens van [[Zwitserland]] ([[Wallis (kanton)|Wallis]]) en [[Italië]] ([[Valle d'Aosta]]). De foto rechts is genomen ten noordoosten van de Matterhorn, vanuit het toeristische [[Zermatt]] in Zwitserland. Deze kant van de berg is het bekendst: het is een symbool voor Zwitserland geworden. Aan de Italiaanse kant ligt het eveneens toeristische [[Valtournenche|Breuil-Cervinia]].
 
In 1581 werd de Matterhorn de eerste keer onder de naam ''Mont Cervin'' genoemd, later kwamen ook nog ''Monte Silvio'' en ''Monte Servino'' voor. In 1682 werd de naam Matterhorn de eerste keer oorkondelijkin een oorkonde vermeld.
 
Van de kant van Zermatt heeft de Matterhorn een [[Piramide (ruimtelijke figuur)|piramide]]vorm, het is bijna een toren. Dat maakt hem meteen moeilijk te [[klimsport|beklimmen]]. Bij de klim en de afdaling moet men opletten om de afgronden te omzeilen. Gezien vanuit het westen, vanuit de bergen in Wallis heeft de Matterhorn de vorm van een [[kathedraal]], met een lange horizontale [[berggraat|graat]] naar het zuiden.
 
De berg is een veel beklommen [[vierduizender]] in Europa. Bij deze beklimmingen zijn al wel meer dan 400 mensen omgekomen.
 
Een lokale legende is [[Ulrich Inderbinen]] die, veelal als berggids, de Matterhorn 371 keer in zijn leven heeft beklommen, de laatste keer op 90-jarige leeftijd.
 
==Geologie==
Regel 28 ⟶ 25:
 
==Eerste beklimming==
De eerste beklimming werd gekenmerkt door een felle concurrentiestrijd tussen [[Edward Whymper]], een ervaren Engelsman die al veel eerste beklimmingen op zijn naam had staan, en de Italiaan [[Jean-Antoine Carrel]]. In een poging om de top als eerste te bereiken deden beidenbeide klimmers op dezelfde dag met hun respectievelijke touwgenoten, een aanval op de berg op dezelfde dag.; Whymper via de huidige normaalroutenormale route: de zogenaamde Hörnligraat vanuit Zermatt. Carrel trachtte de veel moeilijkere Italiaanse Liongraat te beklimmen, een route die vandaag de dag door Italiaanse gidsen van ladders is voorzien om op die manier ook minder geoefende klanten aan te trekken.
 
Whymper trok aan het langste eind en stond op [[14 juli]] [[1865]] om 13.40h:40u, samen met dominee Charles Hudson, Douglas Robert Hadow en Lord Francis Douglas, met de berggidsen Peter Taugwalder (vader) en Peter Taugwalder (zoon) uit Zermatt en de berggids [[Michel Croz]] uit [[Chamonix]] als eerste menseneersten op de top. Whymper won de race om de eerste beklimming weliswaar van zijn rivaal Jean Antoine Carrel uit [[Valtournenche|Breuil]], maar de beklimming kreeg nog een afschuwelijk slot: bij de terugtocht verongelukten Micheldoor een val Croz en alle Engelsen, behalve Whymper, nog boven de tegenwoordige Solvay-hut, door een val. Het was het eerste grootschalig klimongeval dat ruimschoots aandacht kreeg in de pers, zozeer zelfs in die mate dat de Engelse koningin zich uitsprak om een algemeen klimverbod in de Alpen op te leggen, een voorstel dat men ook uitte bij de eerste beklimming van de [[Eiger (Zwitserland)|Eiger]].
 
===Verdere klimgeschiedenis===
Regel 37 ⟶ 34:
*1871 - De Britse [[Lucy Walker (klimmer)|Lucy Walker]] beklimt de berg als éérste vrouw.
*1879 - Eerste beklimming van de Zmuttgraat.
*1911 - De moeilijkste van de vier graten, de Furgg-graatFurgggraat, wordt beklommen.
*1927 - Eerste beklimming van de Westwandwestwand.
*1931 - Eerste beklimming van de Noordwandnoordwand door Frans en [[Toni Schmid]], waarvoor zij een Olympische medaille kregen. Toni was reeds omgekomen in de Oostalpenoostelijke alpen toen het Olympisch comité de medailles uitvaardigde.
*1932 - Eerste beklimming van de brokkelige maar gemakkelijke Oostwandoostwand.
*1962 - Eerste winterbeklimming van de noordwand.
*1965 - De legendarische [[Walter Bonatti]] beklimt solo een nieuwe directe route op de Noordwandnoordwand in de winter.
*1977 - Eerste Nederlandse beklimming van de Noordwandnoordwand door Lucas Wildervanck en [[Ronald Naar]]. De tocht, die grotendeels door Lucas werd voorgeklommen, werd in iets meer dan 11 en een half uur geklommen, in die periode een zeer snelle tijd.
*1992 - Hans Kammerlander beklimt de vier verschillende graten in minder dan 24u.
*2009 - Snelste beklimming door [[Ueli Steck]] in 1h56m1 uur en 56 minuten via de Schmidt-routeSchmidtroute.
 
==Beklimming==
Hoewel de berg de naam heeft makkelijkgemakkelijk te beklimmen te zijn, hebben meer dan 500 alpinisten op deze berg het leven verloren sinds de eerste beklimming. Vanwege die reputatie trekt zij relatief veel ''möchtegern-alpinisten'' aan, die de berg en het weer onderschatten en waarvan 20 tot 30 procent ondanks waarschuwingen zonder gids op weg gaat. Het merendeel van de ongelukken treft deze groep.<ref>[http://www.beobachter.ch/dossiers/infografiken/artikel/bergsteigen_tod-am-matterhorn/ Beobachter.ch, ''"Tod am Matterhorn"'']</ref> Jaarlijks wordt de tocht naar de top door ongeveer 2500 personen ondernomen, waarvan er 1500 daadwerkelijk aankomen en tien het leven verliezen.<ref>[http://www.spiegel.de/reise/europa/matterhorn-koenig-und-killer-der-alpen-a-204788.html Der Spiegel ''"König und Killer der Alpen"''], Der Spiegel</ref>
 
De gebruikelijke route verloopt via de HörnligratHörnligraat en wordt gewaardeerd als [[routewaardering (klimmen)|AD+]]. In het bovenste gedeelte van de route zijn vaste touwen/staalkabels aanwezig. De Solvayhütte (4003 m) op de graat biedt een schuilmogelijkheid bij weersomslag. Andere routes verlopen via de Italiaanse kant (Liongraat) en de Zmuttgraat. Deze routes zijn technisch iets moeilijker dan de HörnligratHörnligraat.
 
Een lokale legende is [[Ulrich Inderbinen]] die, veelal als berggids, de Matterhorn 371 keer in zijn leven heeft beklommen, de laatste keer op 90-jarige leeftijd.
 
===Galerij===