Schots-Gaelisch: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 26:
Typisch is onder andere het ontbreken van het werkwoord “hebben”. In plaats daarvan wordt een prepositionele constructie gebruikt (bijvoorbeeld: ''Tha peann aig Màiri'' - Er is een pen bij Mary, Mary heeft een pen). Verder is er geen onbepaald [[lidwoord]], maar wel een aantal bepaalde lidwoorden, dat naar gelang van het geslacht en de naamval verbogen wordt. Er zijn geen woorden voor 'ja' of 'nee'. In plaats hiervan wordt een aparte constructie gebruikt (bijvoorbeeld: ''A bheil thu sgìth? Tha!'' - Ben je moe? Ik ben/Ja!) Het Schots-Gaelisch gebruikt het Latijnse alfabet, gereduceerd tot zeventien letters. De [[orthografie]] is weliswaar complex, maar ook consequent. Daarenboven kent Schots-Gaelisch slechts tien onregelmatige werkwoorden. De taal lijdt onder verengelsing; vele woorden worden uit het [[Engels]] overgenomen en op hun Schots-Gaelisch gespeld, zo b.v. 'baidhseagal' ('fiets'), 'telebhisean' ('televisie'), 'taidh' ('das'), 'càr' ('auto').
Het tot op heden beste woordenboek is het ''Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan'' van de Engelsman Edward Dwelly, uit 1901.
De taal kent twee geslachten, mannelijk en vrouwelijk en vier naamvallen: [[nominatief]], [[genitief]], [[datief]] en [[vocatief]]. De datief komt alleen na sommige voorzetsels voor. Er zijn twee getallen, enkelvoud en meervoud, hoewel er na the telwoord da/dha (twee) sporen van een tweevoud te bespeuren zijn. Evenals andere moderne Keltische talen kent de taal mutatie van de beginmedeklinker van een wordt, hoewel die mutatie in het Schots-Gaelisch voornamelijk beperkt is tot [[lenitie]]. Zo worden woorden na de bezittelijke voornaamwoorden ''mo'' (mijn) en ''do'' (jouw) gemuteerd door lenitie:
:''piuthar'' (zus) - ''mo phiuthar'' (mijn zus)
:''cas'' (been, voet) - ''do chas'' (je been)
{|class="wikitable"
|-
!medeklinker!!gemuteerd!!uitspraak
|-
|c||ch||[x]
|-
|g||gh||[ɣ]
|-
|s||sh||[h]
|-
|t||th||[h]
|-
|d||dh||[ɣ]
|-
|p||ph||[f]
|-
|b||bh||[v]
|-
|m||mh||[v]
|-
|f||fh|| -
|}
=== Fonologie en orthografie ===
| |||