Kerkelijke Staat: verschil tussen versies

De '''Kerkelijke Staat''' of de '''Pauselijke Staat''' behoorde tot de belangrijkste historische staten van [[Italië]] vanvanaf ongeveer de 6e eeuw. tot hetHet [[Apennijns Schiereiland]] werd verenigd in 1861 verenigd door het [[Koninkrijk Sardinië (1720-1861)|koninkrijk Sardinië]], (waarna de Kerkelijke Staat, in minder territoriaal uitgebreide vorm, nog bleef bestaan tot 1870).

De Kerkelijke Staat bestond uit gebieden onder directe soevereine heerschappij van het pausdom. Op zijn hoogtepunt besloeg hijdeze staat het grootste deel van de moderne Italiaanse regio's [[Romagna]], [[Marche_(Italië)|Marche]], [[Umbrië]] en [[Lazio]]. Deze regerende macht wordt gewoonlijk de wereldlijke macht van de paus genoemd, in tegenstelling tot zijndiens kerkelijke primaatschap.

De pausen hadden reeds in de [[4e eeuw]] aanzienlijke grondgebieden rond Rome verworven, het [[Patrimonium Petri]]. Ze wisten dit in de [[5e eeuw]] uit te breiden door in de nadagen van het instortende [[West-Romeinse Rijk]] bescherming tegen invallende [[Barbaar|barbaren]] te bieden. Deze bezittingen maakten de bisschop van Rome in de [[6e eeuw]] tot een van de grootste grondbezitters in Italië. Door de hervormingen van [[paus Gregorius I]] en het overstappen op een centraal bestuur kreeg dit gebied sterker het karakter van een eenheidsstaat, waarop de pausen met een beroep op een door [[Constantijn de Grote]] uitgevaardigde oorkonde, de later als vervalsing ontmaskerde [[Donatio Constantini]], aanspraak maakten. Na de definitieve val van het Romeinse Rijk in West-Europa waren de [[Ostrogoten]] de baas in Italië en na hen de [[Byzantijnse Rijk|Byzantijnen]]. De Byzantijnen werden op hun beurt grotendeels teruggedrongen door de [[Longobarden]].

De Staat wist gedurende de [[middeleeuwen]] zijn soevereiniteit te bewaren. Deze stelde in de praktijk echter vaak niet veel voor, met name in de periode dat de pausen tijdens de zogenaamde [[Babylonische ballingschap der pausen]] (1309-1376) in [[Avignon]] resideerden. Gedurende de [[renaissance]] trachtten de pausen hun gezag weer te versterken en in de [[15e eeuw]] werden gebieden rondom [[Parma (stad)|Parma]], [[Modena (stad)|Modena]], [[Bologna (stad)|Bologna]], [[Ferrara (stad)|Ferrara]], [[Romagna]] en [[Perugia (stad)|Perugia]] aan de Kerkelijke Staat toegevoegd, die onder [[paus Julius II]] zijn grootste omvang bereikte door zijn [[Oorlog van de Liga van Kamerijk]]. De betekenis van de staatKerkelijke Staat nam na de [[16e eeuw]] weer af, enzodat dezede speeldestaat in de internationale politiek geen belangrijke rol vanmeer betekenisspeelde.

De [[Franse Revolutie]] en de nasleep hiervan hadden desastreuze gevolgen voor de staat. De steden Modena, Bologna, Ferrara en Romagna werden de Kerkelijke Staat na de Franse invasie in [[1797]] ontnomen om de nieuwe [[Cispadaanse Republiek]] te vormen, die later samen met de [[Transpadaanse Republiek]] de [[Cisalpijnse Republiek]] vormde. Een jaar later werd de Staat geheel bezet, waarop de Fransen de [[Romeinse Republiek (1798-1799)|Romeinse Republiek]] uitriepen. [[Paus Pius VI]] stierf in [[1799]] in ballingschap. De staat werd in [[1800]] hersteld, maar in [[1808]] opnieuw bezet en een jaar later geannexeerd door Frankrijk. De Kerkelijk Staat werd daarop verdeeld in twee [[Departementen van Frankrijk|departementen]], [[Rome (departement)|Rome]] en [[Trasimène]].

De Kerkelijke Staat vormde voor het [[Risorgimento]] (- de Italiaanse eenheidsbeweging op liberale en patriottische grondslag) - een obstakel, omdat hij Italië in tweeën verdeelde en buitenlandse mogendheden hem beschermden. Na de Oostenrijkse nederlaag in [[1859]] stemden de pauselijke gebieden Emilia, Umbrië en Marche voor toetreding tot het koninkrijk Italië. De paus restte nu nog slechts [[Lazio]], het oude Patrimonium Petri.

Het definitieve einde kwam toen de Franse troepen die zich sinds 1849 in de Pauselijke Staat ophielden, zich in [[1870]] terugtrokken naar aanleiding van de Franse nederlaag in de [[Frans-Duitse Oorlog]], waarop [[Victor Emanuel II van Italië|Victor Emanuel II]] het gehele gebied veroverde. Italië erkende in [[1871]] de onschendbaarheid en soevereiniteit van de paus, maar wees deze geen territorium toe. De [[Heilige Stoel]] weigerde de positie en bevoegdheid van de nieuwe Italiaanse overheid wettelijk te erkennen; paus Pius IX en zijn opvolgers tot [[paus Pius XI|Pius XI]] weigerden zich dan ook buiten [[Vaticaanstad|Vaticaan]] te begeven; dit beslaat slechts een gebied van 0,44 km².