Hyperkubus: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Addbot (overleg | bijdragen)
k Robot: Verplaatsing van 29 interwikilinks. Deze staan nu op Wikidata onder d:q213723
Richardw (overleg | bijdragen)
k link verplaatst; enkele duplicaatlinks eruit
Regel 3:
[[Bestand:Hexahedron.png|thumb|Een kubus]]
[[Bestand:Hypercube.svg|thumb|Een [[Schlegel diagram|projectie]] van een [[tesseract]] in de driedimensionale ruimte]]
[[Bestand:8-cell-simple.gif|thumb|Een [[3D projectie]] van een [[vierdimensionale]] hyperkubus, in een simpele [[rotatie (meetkunde)|rotatie]] rondom het vlak dat de figuur verdeelt van links-voor naar rechts-achter en van boven naar beneden.]]
 
In de [[meetkunde]] is een hyperkubus een ''n''-[[Dimensie (algemeen)|dimensionale]] analogon van een [[vierkant (meetkunde)|vierkant]] (''n'' = 2) en een [[kubus (ruimtelijke figuur)|kubus]] (''n'' = 3). Een hyperkubus is een [[gesloten verzameling|gesloten]], [[Compact|compact]] en [[Convex|convex]] ruimtelijk figuur, waarvan het 1-[[skelet (topologie)|skelet]] uit collecties van tegenover elkaar liggende [[evenwijdig|parallelle]] [[lijnstuk]]ken bestaat. Deze lijnstukken zijn gelegen in elk van de dimensies van de [[ruimte (wiskunde)|ruimte]] die de hyperkubus inneemt. Alle [[hoek (meetkunde)|hoek]]en tussen deze lijnstukken zijn ten opzichte van elkaar altijd [[rechte hoek|recht]]. Een [[punt (meetkunde)|punt]] is een hyperkubus waarbij ''n'' gelijk is aan ''0''. Zo kennen we ook de [[lijn (meetkunde)|lijn]] (''n = 1''), het [[vierkant (meetkunde)|vierkant]] (''n = 2'') en de [[Kubus (ruimtelijke figuur)|kubus]] (''n = 3''). Indien ''n'' het getal ''4'' voorstelt, wordt de hyperkubus ''[[Tesseract]]'' genoemd.
 
[[Bestand:Dimoffree.svg]]
Regel 15:
Een '''eenheidshyperkubus''' is een hyperkubus waarvan de [[zijde (meetkunde)|zijde]]n allen een [[lengte (meetkunde)|lengte]] van [[1 (getal)|1]] hebben. De hyperkubus, waarvan de [[hoekpunt (meetkunde)|hoekpunt]]en (of '''vertices''') de 2<sup>''n''</sup> [[punt (wiskunde)|punt]]en in ''R<sup>n</sup>'' met coördinaten gelijk aan 0 of 1 zijn, wordt vaak '''"de" eenheidshyperkubus''' genoemd.
 
Een punt is een hyperkubus met dimensie [[nuldimensionaal|nul]]. Als men dit punt [[1 (getal)|één]] eenheids-lengtemaat beweegt, wordt er een [[lijnstuk]] uitgezet, die een eenheidshyperkubus van dimensie [[1-dimensionaal|één]] is. Als men dit lijnstuk op zijn beurt in een richting beweegt die [[loodrecht (meetkunde)|loodrecht]] op de lijn staat, wordt er een [[tweedimensionaal|2-dimensionaal]] [[Vlak_(meetkunde)|vlak]] afgebakend. Als men dit vlak vervolgens [[1 (getal)|één]] eenheids-lengtemaat in een richting beweegt, die loodrecht op het vlak staat. wordt er een [[driedimensionaal|driedimensionale]] kubus gegenereerd.
 
Deze actie kan worden gegeneraliseerd naar een willekeurig aantal dimensies. Als we de kubus bijvoorbeeld, [[1 (getal)|één]] eenheids-lengtemaat loodrecht op de kubus de [[vierde dimensie]] in bewegen, krijgen we een 4-dimensionale eenheidshyperkubus (een eenheids[[tesseract]]). Dit proces van het steeds opnieuw afbakenen van ruimtes in hogere dimensies kan wiskundig worden geformaliseerd als een [[Minkowski som]]: de ''d''-dimensionale hyperkubus is de Minkowski som van ''d'' onderling loodrechte lijnstukken met een lengte die gelijk is aan de eenheids-lengtemaat. Het resultaat van zo'n Minkowski som noemt men een [[zonotoop]].
 
Het 1-[[Skelet (topology)|skelet]] van een hyperkubus is een [[hyperkubische graaf]].
 
== Gerelateerde families van polytopen ==
De hyperkubussen zijn ééneen van de weinige families van [[regelmatige polytoop|regelmatige polytopen]] die zijn vertegenwoordigd in een willekeurig aantal dimensies.
 
De '''hyperkubus (offset)''' familie is de eerste van drie regelmatige polytopen families, door [[Donald Coxeter|H.M.S. Coxeter]] aangeduid als ''γ<sub>n</sub>''. De andere twee zijn de duale hyperkubus familie, de '''[[kruispolytoop|kruispolytopen]]''', aangeduid als ''β<sub>n</sub>'' en de '''[[Simplex (wiskunde)|simplices]]''', aangeduid met ''α<sub>n</sub>''. Een vierde familie, de [[hyperkubische honingraat|oneindige tessellatie van hyperkubussen]] duidde hij aan met ''δ<sub>n</sub>''.