Algehele anesthesie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →Veiligheid: status artikel loopt nu via Wikidata |
Ik wil weten wat narcose is; daarna is de geschiedenis pas interessant |
||
Regel 4:
'''Algehele anesthesie''', of '''narcose''', is die vorm van [[anesthesie]] waarbij de [[patiënt]] het [[bewustzijn]] verliest. Bij de algemene anesthesie worden middelen toegediend die het bewustzijn onderdrukken.
==Geschiedenis van de anesthesie==▼
Voor 1846 werden operaties zelden uitgevoerd. Dit werd mede veroorzaakt door een gebrek aan goede narcosemiddelen. Het waren met name tandartsen die hiernaar op zoek waren, omdat zij nog meer dan andere artsen dagelijks geconfronteerd werden met patiënten met pijn: vaak als bijproduct van hun eigen werk. Een andere reden was dat veelgebruikte methoden zoals het iemand bewusteloos maken door een klap op het hoofd, een overmaat [[ethanol|alcohol]] of verwurging grote risico’s met zich mee brachten. De pijnstillende werking van [[distikstofmonoxide]] ([[Distikstofmonoxide|lachgas]] (N<sub>2</sub>O)) en [[di-ethylether]] (gewone ether) was al in de 18e eeuw bekend, desondanks werden deze stoffen nauwelijks gebruikt.▼
===Ether en chloroform===▼
De eerste klassieke demonstratie van de effectiviteit van ether vond in het [[Amerikaan]]se [[Massachusetts]] General Hospital in 1846 plaats. Patiënt Gilbert Scott zou door chirurg Warren worden geopereerd, en de narcose met behulp van ether werd toegediend door tandarts en geneeskundestudent William Morton uit [[Boston]]. Morton had ervaring opgedaan met zowel lachgas als ether door te experimenteren op zichzelf en dieren. Ether leek hem het betere middel. Het werd toegediend door het te sprenkelen op een kapje van stof dat mond en neus van de patiënt bedekte. Vervolgens deed hij een aanvraag om ''en plein public'' in een ziekenhuis te demonstreren dat ether geschikt was voor algehele anesthesie. De operatie was begonnen. De patiënt vertoonde geen tekenen van pijn, maar was in leven en ademde. Na afloop van de operatie richtte de chirurg zich tot het verbijsterde publiek en deed de beroemde uitspraak: “Gentlemen, this is no humbug.” (“Heren, dit is geen bedrog.”) Binnen een maand werd ether al op meerdere plaatsen in de [[Verenigde Staten]] en [[Engeland]] gebruikt. In 1847 introduceerde de [[Schotland|Schot]] James Simpson een volgend narcosemiddel: [[chloroform]]. Voordeel van dit middel was dat het niet zo brandbaar was als ether en beter rook. In [[Groot-Brittannië]] bleef men nog zeker 100 jaar lang chloroform gebruiken, hoewel er vaak patiënten door kwamen te overlijden vanwege het kleine verschil tussen werkzame en dodelijke dosis.▼
===Andere middelen===▼
De Amerikaanse tandarts Horace Wells experimenteerde met distikstofmonoxide (lachgas). Hij kwam op het idee, toen hij tijdens een podiumshow merkte dat een deelnemer die lachgas had gekregen en zich verwondde, geen pijn voelde. In 1845 wilde Wells de effectiviteit aantonen met een demonstratie in het Massachusetts General Hospital. De patiënt schreeuwde het echter uit tijdens de ingreep; de demonstratie was dus een mislukking. In 1863 werd lachgas opnieuw geïntroduceerd door ondernemer, showman en deels opgeleid arts Gardner Colton. Lachgas, al dan niet gecombineerd met [[Zuurstof (element)|zuurstof]], wordt in diverse landen, waaronder de V.S., nog steeds op grote schaal gebruikt.▼
In 1929 ontdekten Amerikaanse chemici per ongeluk de verdovende eigenschappen van [[cyclopropaan]]. Dit middel werd de komende 30 jaar veel gebruikt.▼
De oude narcosemiddelen waren bijzonder brandbaar. Gecombineerd met de toenemende hoeveelheid elektrische apparatuur in operatiekamers gingen Britse onderzoekers op zoek naar veiliger middelen. Revolutionair is de ontdekking van [[halothaan]] en aanverwante verbindingen in 1956. Halothaan is anno 2008 nog steeds één van de meest gebruikte middelen wereldwijd. In Nederland wordt begin 21e eeuw met name [[sevofluraan]], [[isofluraan]] en [[desfluraan]] toegepast▼
===Narcose-apparaat===▼
Eind 19e eeuw raakte men geïnteresseerd in apparaten voor het toedienen van zuurstof voor de [[beademing]], gecombineerd met een narcosemiddel. Sinds 1885 was het mogelijk om gassen in cilinders op te slaan, en in 1888 ontwikkelde de Duitser [[Dräger]] een drukregelaar voor bierpompen die kon worden gebruikt om gassen gecontroleerd uit hun cilinder te laten komen. Samen met zijn zoon en de arts Otto Roth bouwden zij in 1901 het eerste narcose-apparaat voor chloroform en zuurstof. In 1934 vervaardigde de firma Linden uit Rotterdam het eerste lachgasapparaat.▼
==Moderne anesthesie==
Regel 37 ⟶ 23:
De anesthesie is een uitermate belangrijk onderdeel van een operatie en wordt door een universitair opgeleid [[medisch specialist]], de [[anesthesioloog]], geassisteerd door een anesthesiemedewerker, toegediend. De anesthesioloog zorgt allereerst (een of meer dagen vóór de operatie) voor een algehele medische keuring. De patiënt wordt in de westerse geneeskunde op vele niveaus en manieren bewaakt. Hierdoor is de veiligheid van operatieve ingrepen in de laatste honderd jaar enorm toegenomen. Men zegt wel dat de autorit naar het ziekenhuis gevaarlijker is dan de anesthesie, althans als de patiënt overigens gezond is, want bij mensen met ernstige hart- of longaandoeningen blijft anesthesie een toestand met een flink verhoogd risico.
▲==Geschiedenis van de anesthesie==
▲Voor 1846 werden operaties zelden uitgevoerd. Dit werd mede veroorzaakt door een gebrek aan goede narcosemiddelen. Het waren met name tandartsen die hiernaar op zoek waren, omdat zij nog meer dan andere artsen dagelijks geconfronteerd werden met patiënten met pijn: vaak als bijproduct van hun eigen werk. Een andere reden was dat veelgebruikte methoden zoals het iemand bewusteloos maken door een klap op het hoofd, een overmaat [[ethanol|alcohol]] of verwurging grote risico’s met zich mee brachten. De pijnstillende werking van [[distikstofmonoxide]] ([[Distikstofmonoxide|lachgas]] (N<sub>2</sub>O)) en [[di-ethylether]] (gewone ether) was al in de 18e eeuw bekend, desondanks werden deze stoffen nauwelijks gebruikt.
▲===Ether en chloroform===
▲De eerste klassieke demonstratie van de effectiviteit van ether vond in het [[Amerikaan]]se [[Massachusetts]] General Hospital in 1846 plaats. Patiënt Gilbert Scott zou door chirurg Warren worden geopereerd, en de narcose met behulp van ether werd toegediend door tandarts en geneeskundestudent William Morton uit [[Boston]]. Morton had ervaring opgedaan met zowel lachgas als ether door te experimenteren op zichzelf en dieren. Ether leek hem het betere middel. Het werd toegediend door het te sprenkelen op een kapje van stof dat mond en neus van de patiënt bedekte. Vervolgens deed hij een aanvraag om ''en plein public'' in een ziekenhuis te demonstreren dat ether geschikt was voor algehele anesthesie. De operatie was begonnen. De patiënt vertoonde geen tekenen van pijn, maar was in leven en ademde. Na afloop van de operatie richtte de chirurg zich tot het verbijsterde publiek en deed de beroemde uitspraak: “Gentlemen, this is no humbug.” (“Heren, dit is geen bedrog.”) Binnen een maand werd ether al op meerdere plaatsen in de [[Verenigde Staten]] en [[Engeland]] gebruikt. In 1847 introduceerde de [[Schotland|Schot]] James Simpson een volgend narcosemiddel: [[chloroform]]. Voordeel van dit middel was dat het niet zo brandbaar was als ether en beter rook. In [[Groot-Brittannië]] bleef men nog zeker 100 jaar lang chloroform gebruiken, hoewel er vaak patiënten door kwamen te overlijden vanwege het kleine verschil tussen werkzame en dodelijke dosis.
▲===Andere middelen===
▲De Amerikaanse tandarts Horace Wells experimenteerde met distikstofmonoxide (lachgas). Hij kwam op het idee, toen hij tijdens een podiumshow merkte dat een deelnemer die lachgas had gekregen en zich verwondde, geen pijn voelde. In 1845 wilde Wells de effectiviteit aantonen met een demonstratie in het Massachusetts General Hospital. De patiënt schreeuwde het echter uit tijdens de ingreep; de demonstratie was dus een mislukking. In 1863 werd lachgas opnieuw geïntroduceerd door ondernemer, showman en deels opgeleid arts Gardner Colton. Lachgas, al dan niet gecombineerd met [[Zuurstof (element)|zuurstof]], wordt in diverse landen, waaronder de V.S., nog steeds op grote schaal gebruikt.
▲In 1929 ontdekten Amerikaanse chemici per ongeluk de verdovende eigenschappen van [[cyclopropaan]]. Dit middel werd de komende 30 jaar veel gebruikt.
▲De oude narcosemiddelen waren bijzonder brandbaar. Gecombineerd met de toenemende hoeveelheid elektrische apparatuur in operatiekamers gingen Britse onderzoekers op zoek naar veiliger middelen. Revolutionair is de ontdekking van [[halothaan]] en aanverwante verbindingen in 1956. Halothaan is anno 2008 nog steeds één van de meest gebruikte middelen wereldwijd. In Nederland wordt begin 21e eeuw met name [[sevofluraan]], [[isofluraan]] en [[desfluraan]] toegepast
▲===Narcose-apparaat===
▲Eind 19e eeuw raakte men geïnteresseerd in apparaten voor het toedienen van zuurstof voor de [[beademing]], gecombineerd met een narcosemiddel. Sinds 1885 was het mogelijk om gassen in cilinders op te slaan, en in 1888 ontwikkelde de Duitser [[Dräger]] een drukregelaar voor bierpompen die kon worden gebruikt om gassen gecontroleerd uit hun cilinder te laten komen. Samen met zijn zoon en de arts Otto Roth bouwden zij in 1901 het eerste narcose-apparaat voor chloroform en zuurstof. In 1934 vervaardigde de firma Linden uit Rotterdam het eerste lachgasapparaat.
[[Categorie:Geneeskundige behandeling]]
| |||