Tiananmenplein: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Label: Misbruikfilter: Leeghalen |
Versie 42330405 van 81.83.11.129 (overleg) ongedaan gemaakt. |
||
Regel 1:
Het '''Plein van de Hemelse Vrede''' of '''Tiananmen-plein''' (天安門廣場) wordt wel het grootste plein ter wereld genoemd. Het plein ligt in [[Peking]], de hoofdstad van de [[Chinese Volksrepubliek]].
Het plein is 880 meter lang en 500 meter breed. Op het oppervlak van 440.000 m<sup>2</sup> kunnen minstens een miljoen mensen samenkomen.
[[Image:200401-beijing-tianan-square-overview.jpg|750px|center]]
==Aanleg==
[[File:Beijing city wall map.jpg|thumb|300px|Oud stadsplan. Het plein beslaat de ruimte tussen Tienanmen en Zhengyangmen]]
De reusachtige dimensies van het plein dateren van 1949. Het werd aangelegd in opdracht van Mao als een lege scène waar miljoenenmassa's hem zouden kunnen [[persoonsverheerlijking|verheerlijken]].<ref>{{aut|Pierre Ryckmans}} (1989), "Le commencement de la fin", in: ''Politique internationale'', nr. 45</ref> Daarvoor ging een deel van het oude stadshart tegen de vlakte. In 1954 werd de [[Keizerlijke Poort]] tot de laatste steen afgebroken. Op deze plaats staat nu Mao's Mausoleum.
==Gebouwen==
===Poort van de Hemelse Vrede===
Tiananmen ([[Poort van de Hemelse Vrede]]), dat nu het staatssymbool van de [[Volksrepubliek]] is, dateert uit 1417 en heette toen de Poort van het Keizerrijk. De poort gaf toegang tot de erachter gelegen [[Keizerlijke Stad]], waarbinnen de [[Verboden Stad]] gelegen was met het vroegere keizerlijk paleis. De poort was van hout en brandde tot twee keer toe af. Na de brandschade in 1465 werd de poort van steen gemaakt. De tweede keer werd de poort herbouwd in 1651. <br />Hier proclameerde [[Mao Zedong]] op 1 oktober 1949 de [[Volksrepubliek China]].
Op de voorkant, boven de poortdoorgang, hangt het portret van voorzitter Mao. Het werd op [[7 juli]] [[1949]] aangebracht om de overwinning te vieren in de [[Tweede Chinees-Japanse Oorlog]]. Elk jaar op 1 oktober wordt het vernieuwd, vanwege de [[smog]]. Dit gebeurt sinds 1977 door telkens dezelfde schilder, [[Ge Xiaoguang]]. Af en toe wordt het portret beklad omwille van de symboolwaarde. Het meest beruchte incident vond plaats tijdens de [[Tiananmenprotest|demonstraties van 1989]]: drie dissidente kunststudenten bekogelden het portret met eieren gevuld met verf.<ref>[http://vorige.nrc.nl/buitenland/article1656846.ece/De_besmeurder__van_Mao_komt_vrij De ‘besmeurder’ van Mao komt vrij], nrc.nl, 22 februari 2006</ref> Ze werden opgepakt en veroordeeld. Twee van hen, Yu Zijian en Lu Decheng, 'bekenden' hun fout en werden op vrije voeten gesteld. Yu Dongyue deed dit niet en zou zeventien jaar in gevangenschap doorbrengen.
===Mausoleum en obelisk===
In het midden van het plein staat het [[mausoleum]] waar Mao Zedong sinds 1976 opgebaard ligt. Bezoekers staan op het plein in een lange rij die langzaam vooruit schuifelt. Eenmaal binnen schuifelt de rij voorbij de kist, stilstaan mag niet. Veel Chinezen willen het mausoleum ten minste eenmaal in hun leven bezoeken.
Tegenover het mausoleum staat een granieten obelisk. Dit is het ''Monument voor de Volkshelden''. Het werd op 1 mei 1958 opgedragen aan de soldaten die sneuvelden tijdens de Revolutie. Onderlangs wordt de geschiedenis van de [[Xinhai-revolutie|Chinese Revolutie]] afgebeeld van de eerste [[Opiumoorlog]] (1839-1842) tot de oprichting van de Volksrepubliek. Aan één kant staat een inscriptie van Mao: 'Eeuwige roem aan de Volkshelden', aan de andere zijde een tekst van [[Zhou Enlai]]. De obelisk is 37 meter hoog en weegt 70 ton.{{Bron?||2012|10|16}}
===Grote Hal van het Volk===
{{zie hoofdartikel|Grote Volkszaal}}
Aan de westkant van het plein staat de Renmindahuitang, de Grote Hal van het Volk oftewel het parlementsgebouw. Het gebouw is 310 meter breed en heeft over bijna de gehele lengte zuilen. Bovengenoemde obilisk staat er midden voor. In deze Hal bevindt zich het Chinese parlement en de departementen. Er kunnen vergaderingen worden gehouden met 10.000 deelnemers. Aan een banket kunnen 5000 mensen aanzitten.
===Station===
Aan het plein ligt het voormalige station van Peking. Toen dit te klein werd, werd er elders een station aangelegd, en kwamen er winkels in dit gebouw. Enkele jaren geleden is er een spoorwegmuseum van gemaakt.
===Museum===
Tegenover het parlementsgebouw staat het museum voor Chinese geschiedenis en Revolutie. Het werd geopend in 1959 en werd in 2009 gerestaureerd. De indeling binnen is verdeeld in de periode voor 1919, toen de mei-revolutie plaatsvond, en de periode na 1919.
<gallery mode="packed-hover" heights="160px">
Bestand:Tiananmenpoort.JPG|Poort van de Hemelse Vrede (Tiananmen)
Bestand:BeijingTiananmenSquare.jpg|Tiananmen-plein met het mausoleum van Mao
Bestand:Poort van de Hemelse Vrede.JPG|De zuidelijke Zhengyangmenpoort
Bestand:Velký_sál_lidu,_Peking.jpg|Grote Hal van het Volk
File:Procession of the Imperial Court to the Palace.jpg|Processie door de verdwenen Keizerlijke Poort
</gallery>
==Politieke gebeurtenissen==
Op de reusachtige vlakte van het plein speelden zich verschillende gebeurtenissen af die van grote betekenis zijn in het moderne China.
===1919: studentenprotest===
Op [[4 mei]] [[1919]] verzamelde zich een grote massa studenten voor de Poort van de Hemelse Vrede. Ze stelden het [[Westerse]] en [[Japan]]se [[imperialisme]] aan de kaak maar ook de corruptie van de eigen heersende elite. Hun eis van modernisering en democratie zou een blijvende inspiratie uitoefenen doorheen de 20e eeuw. Men ging spreken over de [[4 mei-beweging]].
===1949: uitroeping van de volksrepubliek===
Op [[1 oktober]] [[1949]] riep Mao vanop de Poort der Hemelse Vrede de [[Geschiedenis van Volksrepubliek China|Volksrepubliek China]] uit. Eerder dat jaar was ook al de triomf van de communistische opstand uitbundig gevierd op het plein.<ref>{{aut|Frank Dikötter}} (2013), ''De tragiek van de bevrijding. De geschiedenis van de Chinese revolutie, 1945-1957''</ref>
===1976: manifestatie===
Een grootscheepse manifestatie vond plaats op [[5 april]] [[1976]]. De mensen waren bijeengekomen voor om de dood van [[Zhou Enlai]] te herdenken, maar keerden zich tegen de [[totalitarisme|totalitaire]] [[tiran]]nie van Mao. De Grote Roerganger lag toen op sterven. 's Nachts werden de enkele duizenden manifestanten die nog aanwezig waren, gewapenderhand verdreven. Zestig van hen werden onthoofd in de Grote Volkshal.<ref>{{aut|Jan Wong}} (2008) [1995], ''Red China Blues. Mijn lange mars van Mao tot nu'', blz. 165–171</ref> Het neerslaan van de protesten werd mee beslist door Mao's vrouw [[Jiang Qing]]. Ze greep de gebeurtenissen aan om premier [[Deng Xiaoping]] onder huisarrest te plaatsen.
===1979: Pekinese Lente===
Het brandpunt van de [[Pekinese Lente]] was de [[Xidanstraat]], waar zich de [[Muur van de Democratie]] bevond. Voor grote toespraken werd echter afgezakt naar het Plein van de Hemelse Vrede.<ref>{{aut|Liu Xiaobo}} (2012), ''Ik heb geen vijanden, ik ken geen haat''</ref>
===1989: Tiananmenprotest===
[[File:蒲志強19890510.jpg|thumb|Betoger voor [[vrije meningsuiting]] (1989)]]
{{Zie hoofdartikel|Tiananmenprotest}}
Het plein kwam internationaal in het nieuws toen op [[4 juni]] [[1989]] een studentenprotest, waaraan naar schatting een miljoen studenten en burgers deelnamen, bloedig werd neergeslagen. Daarbij kwamen drieduizend mensen om het leven. Het was het eerste massale protest tegen de [[Communistische Partij van China]] en zijn ondemocratische instellingen.
De protesten ontstonden na het overlijden in april [[1989]] van [[Hu Yaobang]], de hervormingsgezinde secretaris-generaal van de communistische partij. Hu Yaobang was al in [[1987]] afgezet omdat hij te lankmoedig was opgetreden tegen studentenprotesten in [[1986]]. De hele maand mei hielden de studenten het plein bezet, waarop zelfs een replica van het Amerikaanse [[Vrijheidsbeeld (New York)|Vrijheidsbeeld]] werd geplaatst. In de nacht van 3 op 4 juni verpletterde het leger met tanks in opdracht van [[Deng Xiaoping]] een onbekend aantal demonstranten. De schattingen over het aantal doden lopen uiteen van 400-800 (Amerikaanse [[Central Intelligence Agency]]) tot 2600 ([[Chinese Rode Kruis]]).
===2013: aanslag===
{{Zie hoofdartikel|Aanval op het Plein van de Hemelse Vrede}}
In 2013 vielen op het plein vijf doden en enkele tientallen gewonden bij wat waarschijnlijk een [[aanslag]] was, uitgevoerd door met een auto op een menigte in te rijden.
{{Commonscatklein|Tiananmen Square}}
{{appendix|1=Noten}}
{{coor title dms|39|54|16.44|N|116|23|29.01|E|scale:12500_region:CN}}
[[Categorie:Plein in China|Hemelse Vrede]]
[[Categorie:Straat in Peking]]
| |||