Terreur (Franse Revolutie): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
k Wijzigingen door 95.97.132.13 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Pompidombot
Regel 4:
De '''Terreur''' ('''[[Frans]]:''' ''la Terreur'', letterlijk vertaald "schrikbewind", met een hoofdletter), is een concept dat door historici gebruikt wordt om twee periodes in de [[Franse Revolutie]] aan te duiden waarin [[Frankrijk]] werd geregeerd door een uitzonderlijke uitvoerende macht die berustte op kracht, illegaliteit en repressie.<ref>Definitie van {{Aut|J. Tulard - J-F. Fayard - A. Fierro}}, ''Histoire et dictionnaire de la Révolution française, 1789-1799'', Parijs, 1987, p. 1113; zie ook {{Aut|P. Gueniffey}}, ''La politique de la Terreur'', Parijs, 2000, p. 13: de Terreur wordt gekarakteriseerd door het « emploi de la contraintes et de la violence à des fins politiques et dans le silence des lois ».</ref>
 
De datering en definitie ervan blijven onzeker.<ref>{{Aut|J-C. Martin}}, « La Révolution a coupé la France en deux », in ''L'Histoire'' 311 (2006), p. 39; {{Aut|P. Gueniffey}}, ''La politique de la Terreur'', dus ja dat is koel Parijs, 2000, p. 13.</ref> Toch kan men twee fases onderscheiden in de Terreur:<ref>In verband met deze indeling zie: {{Aut|A. Soboul}}, ''La Révolution française'', Parijs, 1981, p. 253, {{Aut|F. Furet - D. Richet}}, ''La Révolution française'', Parijs, 1999, p. 158 en {{Aut|J. Tulard - J-F. Fayard - A. Fierro}}, ''Histoire et dictionnaire de la Révolution française, 1789-1799'', Parijs, 1987, p. 1113.</ref> de eerste gaat van de afzetting van de [[Lodewijk XVI van Frankrijk|koning]] op [[10 augustus]] [[1792]] tot de uitroeping van de [[Eerste Franse Republiek|Franse Republiek]] op [[21 september]] 1792. In deze periode werd de instelling gecreëerd die de politiek van de Terreur zou aanwenden: een [[tribunal criminel extraordinaire]] wordt op [[17 augustus]] 1792 ingesteld, maar haar gebrek aan ijver om de [[Monarchisme|royalisten]], die het volk irriteren, te straffen, leidt tot de [[septembermoorden]] in de gevangenissen. De tweede periode gaat van de eliminatie van de [[girondijnen|girondijnse]] afgevaardigden op [[2 juni]] [[1793]]<ref>{{Aut|C. Mazauric}} stelt voor de eigenlijke Terreur eerder te laten beginnen op [[3 september]] 1793 in {{Aut|A. Soboul}}, ''Dictionnaire historique de la Révolution française'', Parijs, 2005, p. 1021.</ref> tot de arrestatie van [[Robespierre]] op [[27 juli]] [[1794]].
 
Tussen de zomer van 1793 en de lente van 1794 bereikt de verzwakking van de staat, begonnen in 1789-'90, haar hoogtepunt, die al het geweld en opbod toeliet; het [[Comité de salut public (Frankrijk)|Comité de salut public]], gebonden aan de persoon van [[Maximilien de Robespierre|Robespierre]], wordt geconfronteerd met concurrentie van het [[Comité de sûreté générale]], dat de politie leidde, en van de [[Commune van Parijs (1792)|Commune van Parijs]], die sinds [[10 augustus]] [[1792]] de militaire macht had en gelieerd is met de ''[[sansculotte]]s'', die in feite het ministerie van Oorlog controleerden. Het is pas in maart 1794 dat men met een versterking van de staat begint onder leiding van het Comité de salut public.<ref>{{Aut|J-C. Martin}}, « La Révolution a coupé la France en deux », in ''L'Histoire'' 311 (2006), p. 39.</ref> De Terreur wordt onder druk van de radicaalste revolutionairen ingesteld door de revolutionaire regering; meerdere vrijheden worden opgeschort en een politiek van strijd tegen de interne en externe gevaren, die de Republiek bedreigen, treedt in werking. De opvallendste personages van de Terreur, ook wel 'terroristen' genoemd, zijn in het bijzonder [[Maximilien de Robespierre|Robespierre]], [[Louis Antoine Saint-Just|Saint-Just]], [[Georges Couthon|Couthon]], [[Jean-Marie Collot d'Herbois|Collot d'Herbois]], [[Joseph Fouché|Fouché]] en [[Jacques Nicolas Billaud-Varenne|Billaud-Varenne]]. De periode wordt eveneens gekenmerkt door pogingen tot economische, sociale en culturele hervormingen. Naar schatting verloren ruim 40.000 of 55.000 mensen hun leven ten gevolge van de Terreur.