Neurowetenschap: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Paxfilosoof (overleg | bijdragen)
poets
Regel 4:
 
De vijf centrale vragen waar de neurowetenschap naar opzoek is, zijn de volgende volgens [[Eric Kandel]]:
1. #''Hoe ontwikkelen de hersenen zich tot een volwassen staat?''
2. #''Hoe communiceren hersencellen met elkaar?''
3. #''Wat is het resultaat van verschillende verbindingen tussen de neuronen op het gedrag, zintuigen?''
4. #''Wat is de invloed van de ervaring op de verbindingen tussen hersencellen en hersengebieden?''
#''In wat verschillen de hersenen (en dus ook de verbindingen tussen hersencellen) van mensen met bepaalde aandoeningen met gezonde hersenen?''
 
== Geschiedenis van de neurowetenschap ==
1. ''Hoe ontwikkelen de hersenen tot een volwassen staat?''
[[Bestand:1543,AndreasVesalius'Fabrica,BaseOfTheBrain.jpg|thumbminiatuur|Uit ''Fabrica'' van Vesalius - Basis van de hersenen]]
[[Bestand:CajalCerebellum.jpg|thumbminiatuur|Tekening van zenuwcellen in het [[cerebellum]] van een kip door Ramón y Cajal]]
[[Bestand:1st-eeg.png|thumbminiatuur|De eerste EEG-opname]]
De hersenen werden al bestudeerd sinds de vroege ontwikkeling van de moderne mens. Er zijn bijvoorbeeld aanwijzingen dat in de tijd van het [[Oude Egypte]] al hersenoperaties werden uitgevoerd, de zogenaamde [[Schedeltrepanatieschedeltrepanatie]]s.
 
De oude [[griekenGrieken]] hadden verschillende opvattingen over de hersenen. [[Hippokrates van Kos|HippocratesHippokrates]] geloofde dat de hersenen de zetel zijn van intelligentie. [[Aristoteles]] dacht dat de hersenen een koelsysteem waren voor het [[bloed]]. Volgens hem was het [[hart]] de zetel van intelligentie. Zijn redenering was als volgt: mensen zijn rationeler dan beesten omdat ze een relatief groter brein hebben om hun bloed af te doen koelen.
2. ''Hoe communiceren hersencellen met elkaar?''
 
3. ''Wat is het resultaat van verschillende verbindingen tussen de neuronen
op het gedrag, zintuigen?''
 
4. ''Wat is de invloed van de ervaring op de verbindingen tussen hersencellen en hersengebieden?''
 
5. ''In wat verschilt de hersenen van bepaalde aandoeningen met de veel voorkomende hersenen (en dus ook de verbindingen tussen hesencellen)?"
''
 
==Geschiedenis van de neurowetenschap==
[[Bestand:1543,AndreasVesalius'Fabrica,BaseOfTheBrain.jpg|thumb|Uit ''Fabrica'' van Vesalius - Basis van de hersenen]]
[[Bestand:CajalCerebellum.jpg|thumb|Tekening van zenuwcellen in het cerebellum van een kip door Ramón y Cajal]]
[[Bestand:1st-eeg.png|thumb|De eerste EEG-opname]]
De hersenen werden al bestudeerd sinds de vroege ontwikkeling van de moderne mens. Er zijn bijvoorbeeld aanwijzingen dat in de tijd van het [[Oude Egypte]] al hersenoperaties werden uitgevoerd, de zogenaamde [[Schedeltrepanatie]].
 
De oude [[grieken]] hadden verschillende opvattingen over de hersenen. [[Hippokrates van Kos|Hippocrates]] geloofde dat de hersenen de zetel zijn van intelligentie. [[Aristoteles]] dacht dat de hersenen een koelsysteem waren voor het [[bloed]]. Volgens hem was het [[hart]] de zetel van intelligentie. Zijn redenering was als volgt: mensen zijn rationeler dan beesten omdat ze een relatief groter brein hebben om hun bloed af te doen koelen.
 
Tijdens het Romeinse Rijk ontleedde de anatoom [[Galenus]] schapenhersenen. Uit het feit dat de [[kleine hersenen]] compacter zijn dan de [[grote hersenen]] concludeerde hij dat zij de bewegingen van spieren zouden moeten aansturen. De grote hersenen zouden dan de plek zijn waar gevoelens worden verwerkt, omdat ze zacht zijn. Een andere [[hypothese]] van Galenus was dat de hersenen kunnen functioneren door de beweging van vloeistof door de [[ventrikelstelsel|ventrikels]].
 
Rond het midden van de 17e eeuw werd grote vooruitgang geboekt op het gebied van de [[neuroanatomie]] door de Engelse anatoom [[Thomas Willis]] en de Vlaamse anatoom [[Andreas Vesalius]] en vele andere. Zij ontkrachtten veel ideeën van Galenus en verhelderden vele feiten over de macrostructuur van humane en dierlijke hersenen.
 
In de 18e eeuw toonde werk van [[Luigi Galvani]] aan dat het elektrisch stimuleren van een bepaalde zenuw van een ontlede kikker beweging tot stand brengt in de aangehechte spier. Galvani's werk heeft in de 19e eeuw geleid tot de ontdekking van [[membraanpotentiaal|membraanpotentialen]] en [[actiepotentiaal|actiepotentialen]].
 
Wetenschappers uit de 19e eeuw vroegen zich af of gebieden in de hersenen overeenkomen met specifieke functies, of dat de hersenen als één geheel functioneren. Werk van [[Paul Pierre Broca]], [[Karl Wernicke]] en [[Korbinian Brodmann]] liet uiteindelijk zien dat bepaalde gebieden van de hersenen overeenkomen met bepaalde functies. Hun werk toonde ook aan dat sommige functies, zoals spraak, lateraliseren; dat wil zeggen dat deze functies bestuurd worden door één hemisfeerhersenhelft, in plaats van allebei.
 
In de 20e eeuw heeft het werk van [[Santiago Ramón y Cajal]] en [[Camillo Golgi]] de basis gelegd voor het bestuderen van individuele neuronen in de hersenen. [[Camillo Golgi]] ontwikkelde een nieuwe methode om neuronen dete kleuren ([[Golgikleuring]]) en hierdoor werd de volledige structuur van de neuron zichtbaar onder een microscoop. Hij kon de structuur van dehet neuron al bestuderen: dehet neuron bestaat uit een [[axon]] aan een uiteinde en [[Dendriet (neurologie)|dendrieten]] aan dehet andere uiteinde met daartussen het cellichaam of soma van de neuron. Deze ontdekking leidt tot de [[neurondoctrine]] -: het principe dat individuele neuronen de "bouwstenen" zijn van de hersenen. [[Charles Scott Sherrington]] en [[Edgar Douglas Adrian]] hebben de bestuderingsmethoden uitgebreid met een nieuwe techniek die gebruikmaakt van elektroden. [[Neurotransmitter]]s zijn ontdekt door een aantal wetenschappers, waaronder [[Otto Loewi]], [[Henry Hallett Dale]], [[Arvid Carlsson]] en vele anderen. Neurotransmitters zijn verantwoordelijk voor het overbrengen van een signaal van één neuron naar een ander.
In [[1929]] nam de Duitse arts [[Hans Berger (neuroloog)|Hans Berger]] de eerste elektrische potentialen van levende hersenen op. Zijn techniek, bekend als [[elektro-encefalografie]] of EEG, was de eerste manier om signalen van levende hersenen op te vangen tijdens het verrichten van normale functies.
 
== Neurowetenschap in de publieke sfeer ==
Sinds de jaren negentig vertoont de neurowetenschap een sterke groei, ook wel aangeduid als het 'decade van de hersenen'.<ref>Illes, J., Kirschen, M.P., and Gabrieli, J.D.E. (2003). Nat. Neurosci. 6, 205</ref> De popularisering van de neurowetenschap, onder andere door toedoen van de media, heeft geleid tot een grote belangstelling voor 'breinkennis' ook onder de niet professionele bevolking.<ref>Cliodhna O’Connor, Geraint Rees, and Helene Joffen (2012).Neuroscience in the Public Sphere. Neuron 74, April 26, 2012</ref> Dit blijkt onder andere uit belangstelling voor thema's als: het verbeteren van de capaciteit van de hersenen ([[breintraining]]), optimalisering van de ontwikkeling van de hersenen van kinderen, de mogelijk biologische oorzaken van verschillen tussen categorieën mensen (man-vrouw verschillen, normaal-abnormaal gedag) en herseneigenschappen als bewijs van bepaald gedrag zoals gokverslaving, goed leiderschap, pubergedrag, religieuze ervaringen. Informatie verstrekt in de media blijkt bij verwijzing naar breinkennis de geloofwaardigheid van de verstrekte informatie te vergroten, zelfs al is de breinkennis niet direct relevant. Soms is daarbij ook sprake van vervorming van onderzoeksresultaten of overdrijving van de maatschappelijke implicaties.<ref>Weisberg, D.S., Keil, F.C., Goodstein, J., Rawson, E., and Gray, J.R. (2008). J. Cogn. Neurosci. 20, 470–477.</ref>
 
== Moderne neurowetenschap ==
Door de beschikbaarheid van steeds snellere en krachtigere computers is de moderne neurowetenschap in een stroomversnelling terechtgekomen. Neurowetenschappers gebruiken talloze verschillende invalshoeken om de hersenen te bestuderen, van [[molecuul|moleculen]] tot hele systemen. Er is veel nieuwe kennis vergaard over de [[elektrofysiologie|elektrofysiologische]] eigenschappen van verschillende typen neuronen en de manier waarop zij reageren op neurotransmitters. [[Miguel Nicolelis]] introduceerde multi-elektrode-opnametechnieken waarmee live-opnames gemaakt kunnen worden van de elektrische activiteit van neuronen in een kweek. Hij slaagde er ook in signalen van de hersenen van een aap via implantaten op te vangen en via deze weg de aap een robotarm te laten besturen, terwijl de aap zat te spelen met de niet meer aangesloten joystick waar de robotarm daarvoor mee bestuurd werd. Via technieken als CT, [[Magnetic Resonance Imaging|MRI]] en [[functionele MRI]] is het centraal zenuwstelsel op allerlei manieren af te beelden, vaak in relatie met het verrichten van bepaalde taken, waardoor de kennis van de lokalisatie en het verloop van allerlei processen in de laatste decennia enorm is toegenomen en nog steeds toeneemt. Niet alleen de specifieke gebieden maar ook hun onderlinge verbindingen, en [[netwerk (algemeen)|netwerken]] kunnen met nieuwe technieken als [[tractografie]] in kaart worden gebracht (zie [[connectoom]]). Ook de ontcijfering van het totale menselijke [[genoom]] heeft veel nieuwe impulsen aan het onderzoek gegeven. [[Cognitieve neurowetenschap]] is een tak binnen de neurowetenschap waarbij getracht wordt een scherper inzicht te krijgen in de relatie tussen hersenfuncties en menselijke [[cognitie]] en [[gedrag]].
 
[[Bestand:Parasagittal MRI of human head in patient with benign familial macrocephaly prior to brain injury (ANIMATED).gif|thumbminiatuur|leftlinks|Para-sagittaal MRI beeld van het hoofd van een patiënt met benigne familiaire [[macrocefalie]]]]
 
== Prijs ==
Mensen die heden ten dage een bijzondere bijdrage leveren aan de neurowetenschappen, komen in aanmerking voor de [[Ariëns Kappers Medal]].
 
== Literatuur ==
En ontdekkingen of bijdragen in de neurowetenschap kan ook resulteren in de [[Nobelprijs]].
 
==Literatuur==
''Nederlandstalige Literatuur
''
* [[Ben van Cranenburgh]], ''Neurowetenschappen: een overzicht'', Reed business information, 1997. ISBN 9035217144
* {{en}}[[Eric Kandel]] e.a, Principles Of Neural Science, vijfde editie (2013), ISBN 9780071390118
 
== Zie ook ==
''Engelstalige Literatuur
''
* [[Eric Kandel]] e.a, Principles Of Neural Science, vijfde editie (2013), ISBN 9780071390118
 
==Zie ook==
* [[Cognitiewetenschap]]
* [[Cognitieve neurowetenschap]]