Pedir: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Categorie:Geschiedenis van Sumatra toegevoegd; {{nocat}} verwijderd (HotCat.js) |
aanvulling |
||
Regel 20:
De groei van [[Malakka]] en komst van de Portugezen in India maakten dat de handelsroutes veranderden, zodat Pedir haar overheersende positie verloor. Bovendien was het sultanaat aan het einde van de 15e eeuw verwikkeld in een jarenlange strijd met naburige vorstendommen. Aanvankelijk verliep die succesvol en werden zowel [[Daja]] als het toen nog kleine Atjeh vazalstaten van Pedir.
De Portugezen probeerden goedschiks of kwaadschiks steeds meer greep op de handel te krijgen en steun te geven aan verbreiding van het rooms-katholieke geloof. Hierbij ontmoeten zij weerstand van islamitische koopvaarders en vorsten. Om hun positie te versterken veroverden de Portugezen in 1511 Malakka en probeerden zij telkens weer gebruik te maken van de onderlinge verdeeldheid tussen sultans.<ref>[http://books.google.nl/books?id=QKgraWbb7yoC&lpg=PA118&ots=3XoYGf5c_T&dq=site%20pedir%20aceh&hl=nl&pg=PA869#v=snippet&q=melaka&f=false {{Aut|Keat Gin Ooi red.}} ''Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor, Volume 1'' (2004) ABC-CLIO, Santa Barbara; p. 869] ISBN 9781576077702; ''geraadpleegd 2014-08-08''</ref>
<ref>[http://books.google.nl/books?id=QKgraWbb7yoC&lpg=PA111&dq=site%20pedir%20aceh&hl=nl&pg=PA1098#v=onepage&q=portuguese&f=false {{Aut|Keat Gin Ooi red.}} ''Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor, Volume 1'' (2004) ABC-CLIO, Santa Barbara; p. 1089] ISBN 9781576077702; ''geraadpleegd 2014-08-08''</ref> <ref>[https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/16640 {{Aut|Mitrasing, I.S.}} ''The age of Aceh and the evolution of kingship 1599-1641'' (2011) Rijksuniversiteit Leiden (proefschrift)] p. 18; ''geraadpleegd 2014-08-10</ref>
<ref>[http://www.colonialvoyage.com/geschiedenis_portugal_overzee/deel10/hoofdstuk_3.0.html {{Aut|Wickeren A. van}} ''De Portugezen verdreven van Sumatra'' op: www.colonialvoyage.com]; ''geraadpleegd 2014-08-22''</ref>
In [[Ali Mughajat Sjah]], de heerser van de kleine vazalstaat Atjeh vonden zij een onverzoenlijke tegenstander. Vanaf 1511 maakte hij zich eerst los van Pedir om met succes zijn eigen positie versterken. In 1524 was hij erin geslaagd om zowel de heerser over Daja als de sultan van Pedir te verjagen.<ref>[http://books.google.nl/books?id=QKgraWbb7yoC&lpg=PA111&dq=site%20pedir%20aceh&hl=nl&pg=PA118#v=snippet&q=pedir&f=false {{Aut|Keat Gin Ooi red.}} ''Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor, Volume 1'' (2004) ABC-CLIO, Santa Barbara; p. 118] ISBN 9781576077702; ''geraadpleegd 2014-08-08''</ref>
Hij had veel steun van de bevolking en legde zo de grondslag voor het grote [[sultanaat Atjeh]]. Ook in het nog oostelijker gelegen [[Pasai]], dat economisch had geprofiteerd van de veranderde handelsroutes, moest de sultan het veld ruimen voor de expansie van Atjeh.
Regel 36 ⟶ 38:
Ma'roef was de laatste die als sultan van Pedir stierf in 1511. Achmed volgde zijn vader wel op, maar werd door Ali Mughajat Sjah afgezet als sultan. Ma'roef en Achmed liggen begraven op de begraafplaats [[Teunku di Kandang]], bij [[Klibeuet]], even buiten Sigli.<ref>[http://indahnesia.com/indonesia/ACECOA/coastal_cities.php Aceh-Coastal cities] onder "From Medan to Banda Aceh"; ''geraadpleegd 2014-07-27.''</ref>
==Pedir in de Nederlandse geschiedenis==
[[Bestand:Kaart van Pedir.jpg|thumb|Kaart met Pedir uit 1898]]
De lucratieve koopvaart van de Portugezen naar het Verre Oosten kreeg aan het eind van de zestiende eeuw navolging vanuit Nederland. Toen [[Jan Huygen van Linschoten]] in 1596 zijn ervaringen bij de Portugezen vastlegde in ''Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien'' schreef hij over Pedir:
:''"... so zijnder sommighe plaetsen in dit eylandt, daer die Portugesen handelen, die met die van Malacca haer traffique dryven, als een plaets, ghenaemt Pedir, welck leyt 20. mylen van Acheijn aende custe teghen over Malacca, van waer comt veel peper, ende ooc gout, ..."''<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/lins001itin01_01/lins001itin01_01_0042.php {{Aut|Linschoten, J.H. van; eds. H. Kern en H. Terpstra}} ''Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Eerste stuk'' 2e druk (1955) Martinus Nijhoff, Den Haag] p. 83; ''geraadpleegd 2014-08-22</ref>
In 1599 bezochten de broers [[Cornelis de Houtman|Cornelis]] en [[Frederik de Houtman]] op hun [[Frederik_de_Houtman#Tweede_reis_naar_de_Oost|tweede reis naar Indië]] ook Atjeh bezocht, waarvan Pedir toen een vazalstaat was. Vermoedelijk door stoken van de Portugezen ontstond er een conflict met de sultan, wat onder meer tot gevolg had dat Frederik de Houtman meer dan een jaar werd vastgehouden in Pedir, totdat de betrekkingen tussen de Nederlanders en de Atjehers weer vriendschappelijk werden.<ref>[http://dbnl.nl/arch/sijs002wiek01_01/pag/sijs002wiek01_01.pdf {{Aut|Sijs, N. van der (ed.)}} ''Wie komt daar aan op die olifant?'' (2000) L.J. Veen, Amsterdam]ISBN 9020458906; p. 133 e.v.; ''geraadpleegd 2014-08-22</ref>
Maar Pedir raakte in de eeuwen daarna steeds verder op de achtergrond. In de [[Atjeh-oorlog]] werd de naam Pedir wel weer gebruikt (de "[[Pedir-expeditie]]"), maar vooral omdat de landstreek Pidië onder die naam in Nederland bekend was geworden. Uiteindelijk werd die laatste naam ook in de koloniale tijd gangbaar. Tegenwoordig bestaat er niet eens duidelijkheid over de precieze plek waar Pedir heeft gelegen.
{{Appendix}}
| |||