|
== Algemeen ==
De term “katholieke actie” werd voor het eerst gebruikt door paus [[Paus Pius X|Pius X]] ([[1903]]-[[1914]]) in zijn [[encycliek]] ''[[Il Fermo Proposito]]'' uit [[1905]]<ref>{{en}}[http://www.vatican.va/holy_father/pius_x/encyclicals/documents/hf_p-x_enc_11061905_il-fermo-proposito_en.html ''Il Fermo Proposito''], Paus Pius X, www.vatican.va</ref>. Met deze term duidde hij het geheel van katholieke organisaties aan, die in ieder land, aangepast aan de plaatselijke omstandigheden, opereerden. Hij zag het als hun prioriteit activiteiten te ontplooien met betrekking op het sociale vraagstuk, en verklaarde dat goede leken in aanmerking kwamen voor het leiderschap voor deze organisaties.
De term werd opnieuw gebruikt in de eerste encycliek van Pius XI ([[1922]]-[[1939]]) uit [[1922]] getiteld ''[[Ubi Arcano Dei Consolio]]''<ref>{{en}}[http://www.vatican.va/holy_father/pius_xi/encyclicals/documents/hf_p-xi_enc_23121922_ubi-arcano-dei-consilio_en.html Ubi Arcano Dei Consilio], Paus Pius XI, www.vatican.va</ref>. In deze tekst sprak Pius zijn bezorgdheid uit over de slechte situatie in de wereld na de [[Eerste Wereldoorlog]] (onder andere de zedenverwildering) en riep hij vooral de [[bisschop]]pen op het katholieke gedachtegoed in de individuele mens, het [[gezin]] en de maatschappij te herstellen, waarbij hij een speciale rol zag voor organisaties op het gebied van de verhouding tussen Kerk en gezin en de jeugd.
In aanvullende brieven aan enkele bisschoppen lichtte hij zijn ideeën toe, waarbij hij duidelijk maakte dat de Katholieke Actie (nu met hoofdletters geschreven) gezien moest worden als een nieuwe organisatie waarin gelovigen het apostolaat (geloofsverbreiding) zouden beoefenen onder leiding van de bisschoppen als aanvulling op de bestaande zielzorg. Organisaties die al (gedeeltelijk) op het gebied van de zielzorg actief waren moesten in de KA worden geïntegreerd. Deze 'klerikale centralisatie' moest worden doorgevoerd opdat het [[episcopaat]] “animerend, regelend en disciplinerend” kon optreden.
== Vlaanderen ==
De [[Katholieke Studenten Actie|KSA]] werd in Vlaanderen op [[7 juni]] [[1928]], als onderdeel van de Katholieke Actie en vervanger van de [[AKVS]], gesticht door de [[Roeselare|Roeselaarse]] [[seculiere kanunnik|kanunnik]] [[Karel Dubois]]. De eerste Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd-afdeling (VKSJ) werd gesticht in [[1930]]. De gezamenlijke Katholieke Studerende Jeugd - Katholieke Studenten Actie - Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd (afgekort KSJ-KSA-VKSJ) groeide uit over heel Vlaanderen. In 2006 telde KSJ-KSA-VKSJ 39.855 leden, verspreid over ca. 290 plaatselijke groepen. Daarmee zijn ze de op twee na grootste jeugdbeweging in Vlaanderen.
== Nederland ==
De Katholieke Actie werd relatief laat, in [[1936]] en op initiatief van kardinaal [[Johannes de Jong|De Jong]], ingevoerd in Nederland. De organisatie kreeg in Nederland een diocesane en parochiale opzet. Ten dienste van de zelfstandige diocesane Katholieke Acties werd in 1945 een landelijk bureau opgericht, met een landelijke leiding, bestaande uit de diocesane directeuren en voorzitters. Daarnaast kwam er een dagelijks bestuur, samengesteld uit twee geestelijken en twee leken. Orgaan van de Katholieke Actie was het tijdschrift ''Actio Catholica'', dat werd uitgebracht door de [[Actie voor God|Actie "Voor God"]], een vergelijkbare organisatie die ook een tijdlang met de Katholieke Actie verenigd was.
Het landelijk bureau streefde naar coördinatie van en samenwerking met het gehele katholieke organisatieleven. Het landelijk bureau van de Katholieke Actie participeerde daarom in het bestuur van het [[Katholiek Nederlands Persbureau]] (KNP), het Nationaal Katholiek Thuisfront, de [[Katholieke Radio Omroep]] (KRO) en in het Katholiek Bureau voor Maatschappelijk en Cultureel Overleg.
{{Appendix}}
[[Categorie:Geschiedenis van de katholiekeKatholieke Kerk]]
| 