Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal: verschil tussen versies

De Van Dale is vernoemd naar [[Johan Hendrik van Dale]], die het ''Nieuw woordenboek der Nederlandsche taal'' van [[I.M. Calisch]] en [[N.S. Calisch]] uit [[1864]] bewerkte tot zijn eigen woordenboek. Hij paste onder andere de spelling toe van [[De Vries en Te Winkel]], die in [[1863]] de basis hebben gelegd voor de huidige Nederlandse spelling. Van Dale overleed in 1872 aan de pokken op 19 mei 1872 toen de eerste afleveringen van het woordenboek verschenen waren.<ref>[http://kranten.delpher.nl/nl/view/index?query=dale+woordenboek+nederlandsche+taal+aflevering&coll=ddd&image=ddd%3A010873652%3Ampeg21%3Aa0014&page=1&maxperpage=10&sortfield=date (Delpher) Advertentie in het ''Nieuw Israëlitisch Weekblad'' van 1 maart 1872] bij de verschijning van de eerste aflevering van het ''Nieuw Woordenboek der Nederlandsche taal''. Zoals in die tijd gebruikelijk verschenen omvangrijke boeken in afleveringen. Deze eerste aflevering omvatte de eerste 128 pagina's van het woordenboek.</ref> De uitgave werd in 1874 voltooid door zijn [[leerling]] [[Jan Manhave]].

De eerste druk van Van Dale was door de samenstellers gebaseerd op het Nederlands-Franse deel van het ''Nieuw Fransch-Nederduitsch en Nederduitsch-Fransch Woordenboek'' van [[S.J.M. van Moock]], dat tussen [[1843]] en [[1846]] was verschenen.

De benaming ''De Dikke Van Dale'' ligt voor de hand; de eerste twee drukken hadden een omvang van zo'n 1400 pagina's,; de derde druk van 1884 was sterk uitgebreid en had 1756 pagina's. Dit woordenboek was naast de bijbel een van de dikste boeken die de gemiddelde Nederlandstalige op de boekenplank had staan. De omvang van het woordenboek is sindsdien uitgedijd;: de veertiende en laatste druk van 2005 omvat zo'n 4500 bladzijden in drie banden (plus een [[cd-rom]]).

De huidige Van Dale beschrijft naar eigen zeggen "het hedendaagse Nederlands, met een terugblik op de voorbije 150 jaar". Om die reden vermeldt het woordenboek ook woorden en uitdrukkingen die inmiddels verouderd zijn. De betekenissen van de woorden staan in chronologische volgorde. De betekenis die als eerste vermeld staat, is dus de oudste, niet de belangrijkste. In het voorwoord bij de 10etiende druk uit [[1976]] schreef de toenmalige hoofdredacteur, C. Kruyskamp, het volgende over de autoriteit van Van Dale: "De gebruiker moet zelf zijn standpunt bepalen, en zijn uitgangspunt moet daarbij niet zijn: het staat in Van Dale, dús het is zo, want het omgekeerde is veeleer het geval: omdat het zo is (naar het beste weten van de bewerkers) staat het (zo) in Van Dale."