Keizer Maximiliaan II: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 41590277 van Peluba (overleg) ongedaan gemaakt. Grote niet-onderbouwde wijziging terug gedraaid.
Versie 41590335 van MatthijsWiki (overleg) ongedaan gemaakt.
Regel 45:
In [[1553]] verving Maximiliaan II [[Filips II van Spanje]], de zoon van [[keizer Karel V|Karel V]], nadat de Duitse keurvorsten geprotesteerd hadden tegen een uitgesproken Rooms-katholieke keizer. Eenmaal op de troon, sloeg Maximiliaan II een nieuwe weg in: in plaats van zich actief achter de Kerk van Rome te scharen en aan de strijd tegen de ketters deel te nemen, had hij besloten vrede en verdraagzaamheid te dienen. Hij zou zich niet bij de ene (protestanten) noch bij de ander (rooms-katholieken) aan sluiten. Geen van de twee partijen kon dus zeggen dat hij een van hen was.
 
== Ottomaanse dreigingOost-Europa ==
[[Image:Mihai 1600.png|thumb|260px|Oost-Europa eind 16 de eeuw]]
Ook al gaf hij de voorkeur aan vrede, Maximiliaan II had niet onder een oorlog uit gekund. De Turken vanuit het Oosten oefenden een sterke druk uit. De verdediging van de grenzen van de christelijke wereld rustte op het keizerrijk, en vooral op Wenen, dat aan het oosten enorm was blootgesteld. Uiteindelijk kwam het in [[1566]] tot een treffen van de christelijke legers met de Ottomaanse. Maximiliaan II werd verslagen; maar zonder te vechten. [[Keizer Ferdinand I (1503-1564)|Ferdinand I]] had tijdens zijn regeerperiode een vredesverdrag gesloten met sultan [[Süleyman I]] voor de duur van acht jaar. In ruil voor het afzien van oorlog moest het keizerrijk jaarlijks een tribuut betalen van 30.000 dukaten. Bij de dood van Ferdinand I had Maximiliaan II gevraagd aan Süleyman I om het akkoord te verlengen.
In 1564 begon het conflict met de [[Ottomanen]] opnieuw. Een trouwe bondgenoot van Maximiliaan, de [[Ban (landvoogd)|Ban]] van [[Kroatië]] en generaal in het Habsburgse leger, Nikola Šubić [[Zrinski]], veroverde de strategische stad [[Szeged]] op de Ottomanen. Wat volgde is het [[Beleg van Szigetvár]] in 1566. Nikola Šubić Zrinski sneuvelt en sultan [[Süleyman I]] sterft aan een hartaanval.
 
De Habsburgers moesten het [[Verdrag van Adrianopel (1568)]] ondertekenen. [[Moldavië]] en [[Walachije]] worden vazalstaten van het Ottomaanse Rijk, plus moesten ze een tribuut 30 000 gulden betalen. Vanaf 1569 kregen de Ottomanen een nieuwe tegenstrever, de Russen onder leiding van [[Ivan IV van Rusland|Ivan IV de verschrikkelijke]] . Gesterkt door de situatie kan Maximiliaan het [[Verdrag van Speyer]] (1570) afdwingen en is [[Johan II Sigismund Zápolya]], heerser van [[Ottomaans Hongarije|Oost-Hongarije]] bereid om af te treden en de Hongaarse troon aan de Habsburgers af te staan. Hij kreeg de titel "Prins van Transylvanië, een onderdeel van het Koninkrijk Hongarije". Een jaar later stierf hij.
Na [[1565]] liet één van de diplomaten van Maximiliaan II van het Heilige Roomse Rijk, David Ungnad, hem weten dat er in [[Constantinopel]] een leger van 100.000 manschappen bijeen was gebracht. De keizer gaf de rijksmeester van financiën toen opdracht om net zo'n leger op de been te brengen. Enige tijd later meldde de rijksmeester, Georg Ilsung, zich persoonlijk bij de keizer met de resultaten: dankzij de hechte contacten met de machtigste bankiers en dankzij zijn eigen vermogen had hij een leger van 80.000 manschappen verkregen, waarvan 50.000 infanteristen en 30.000 cavaleristen. Hierop bevorderde Maximiliaan II Georg Ilsung tot hoofdrijksmeester van financiën en werd hij hiermee de sleutelfiguur van de keizerlijke financiën. Dit bleek echter een leugen, achteraf gezien waren het maar 25.000 soldaten.
 
De nieuwe de [[Woiwode|vovoide]] van [[Transylvanië]], [[Stefanus Báthory]], één van de gewiekste vorsers van zijn tijd, zal de strijd tussen de Habsburgers en de Ottomanen kundig tegen elkaar uitspelen. Bij de dood van Maximiliaan is hij prins van het [[Vorstendom Transsylvanië]], koning van het [[Pools-Litouwse Gemenebest]] en feitelijke heerser over het [[Hertogdom Pruisen]].
Het keizerlijke leger verliet [[Wenen]] op 12 augustus 1566 en sloeg zijn tenten 12 dagen later op in het stadje [[Győr|Raab]] aan de [[Donau]]. Maximiliaan II had besloten om zich persoonlijk aan het hoofd van zijn troepen te stellen, maar hij wilde niet als eerste in beweging komen en wachtte de eerste zet van de sultan af. Süleyman nam de burcht van Szigeti onder vuur. De keizerlijke troepen snelden eerst de belegerden te hulp.
 
Op 9 september viel Szigeti en daarna viel de burcht van Gyula. De keizer besloot weer om niet in actie te komen want 25.000 tegen 100.000: het zou een bloedbad geworden zijn, met ook nog het risico dat de Ottomanen na uitschakeling van het christelijke leger zouden kunnen doorstoten naar Wenen en het in een zucht konden innemen omdat het ontmanteld was. Even later keerden de Turken terug naar huis.
 
Maximiliaan II had nooit een sterk gestel gehad. Op 49-jarige leeftijd, tijdens zijn terugkeer van zijn militaire veldtocht naar Wenen, speelde zijn oude kwaal, hartkloppingen, weer op en stierf hij.
Regel 98 ⟶ 97:
|colspan="9"| '''Keizer Maximiliaan II (1527-1576)'''
|}
 
==Bronnen==
*Venice, Austria and the Turks in the 17th Century, American Philosophical Society, 1991, ISBN 978-0-87169-192-7
*Western Hostility to Islam, American Philosophical Society, 1992, ISBN 978-0-87169-201-6
 
 
==Noten==