Verkoudheid: verschil tussen versies

'''Verkoudheid''' (ook wel nasofaryngitis, rinofaryngitis, coryza of gewoon een neusverkoudheid genoemd) is een [[infectieziekte]] van de [[bovenste luchtwegen]] die zich makkelijk verspreidt en meestal leidt tot een ontsteking in de [[neus]]. Tot de symptomen behoren: [[hoesten]], [[keelpijn]], [[neusverstopping]], een loopneus ([[rinorroe]]) en [[koorts]]. Meestal verdwijnen de symptomen na zeven tot tien dagen. Sommige symptomen kunnen echter tot drie weken aanhouden. Er zijn meer dan tweehonderd [[virus (biologie)|virus]]sen die een verkoudheid kunnen veroorzaken. De [[rinovirus]]sen zijn de belangrijkste verwekkers, soms een [[coronavirus]].

Er is geen medicijn tegen verkoudheid, maar de symptomen kunnen wel worden bestreden. Verkoudheid is de meest voorkomende infectieziekte bij mensen. Gemiddeld worden volwassenen twee tot drie keer per jaar verkouden. Kinderen worden gemiddeld zes tot twaalf keer per jaar verkouden. Mensen krijgen deze infecties al sinds de vroegste tijden. Mensen kunnen drager zijn van een virus en het doorgeven aan anderen zonder zelf symptonen van een verkoudheid te vertonen.

De meest gebruikelijke symptomen van verkoudheid zijn hoesten, [[niezen]], een loopneus, een verstopte neus en keelpijn. Andere symptomen zijn soms spierpijn ([[myalgie]]), [[vermoeidheid]], [[hoofdpijn]] en gebrek aan eetlust.<ref name=E24>Eccles Pg. 24</ref> Ongeveer 40% van de patiënten heeft keelpijn. Ongeveer 50% van de mensen moet hoesten.<ref name=CE11/> In ongeveer de helft van de gevallen is sprake van spierpijn.<ref name=Eccles2005/> In sommige gevallen is er een [[Bindvliesontsteking|conjunctivitis]] (rode, jeukende [[oog (anatomie)|ogen]]). Koorts is een symptoom dat bij volwassenen niet veel voorkomt, maar gebruikelijk is bij peuters en kleuters.<ref name=Eccles2005>{{Citeer journal |author=Eccles R|title=Understanding the symptoms of the common cold and influenza |journal=Lancet Infect Dis |volume=5 |issue=11 |pages=718–25 |year=2005|month=November |pmid=16253889 |doi=10.1016/S1473-3099(05)70270-X|url=http://ndmat.hosp.ncku.edu.tw:8080/%E5%85%92%E7%A7%91/Feb-27.pdf}}</ref> Het hoesten dat wordt veroorzaakt door verkoudheid, is meestal minder ernstig dan hoesten ten gevolge van griep ([[influenza]]).<ref name=Eccles2005/> Hoesten en koorts zijn bij volwassenen aanwijzingen dat er waarschijnlijk sprake is van griep (influenza).<ref>Eccles Pg.26</ref> Een aantal virussen dat verkoudheid veroorzaakt, leidt soms niet tot symptomen.<ref>Eccles Pg. 129</ref><ref>Eccles Pg.50</ref> De kleur van het slijm dat wordt opgehoest uit de onderste luchtwegen ([[sputum]]) kan variëren van kleurloos tot geel of groen. De kleur van het slijm geeft niet aan of de infectie is veroorzaakt door een [[bacterie]] of een virus.<ref>Eccles Pg.30</ref>

De [[incubatietijd]] is bijzonder kort, meestal tussen 1 en 4 dagen. Een verkoudheid begint meestal met vermoeidheid, een rillerig gevoel, niezen en hoofdpijn. Binnen twee of meer dagen komen daar symptomen bij zoals een loopneus en hoesten.<ref name=E24/> Gewoonlijk zijn de symptomen twee tot drie dagen na het begin van de infectie het ergst.<ref name=Eccles2005/> Binnen zeven tot tien dagen verdwijnen de symptomen, hoewel ze soms tot drie weken kunnen aanhouden.<ref name=Heik2003>{{Citeer journal |author=Heikkinen T, Järvinen A |title=The common cold |journal=Lancet |volume=361|issue=9351 |pages=51–9 |year=2003 |month=January |pmid=12517470|doi=10.1016/S0140-6736(03)12162-9}}</ref> Bij kinderen houdt het hoesten in 35% tot 40% van de gevallen langer dan tien dagen aan. 10% van de kinderen met verkoudheid blijft langer dan 25 dagen hoesten.<ref>{{Citeer journal |author=Goldsobel AB, Chipps BE |title=Cough in the pediatric population |journal=J. Pediatr. |volume=156 |issue=3 |pages=352–358.e1 |year=2010 |month=March |pmid=20176183|doi=10.1016/j.jpeds.2009.12.004}}</ref> Na een doorgemaakte verkoudheid ontstaat er meestal een jarenlange [[immuunsysteem|immuniteit]] voor dat specifieke virus door serotype specifieke antilichamen, voornamelijk [[immunoglobuline A]] (IgA) in de nasale secreties. Er zijn echter honderden verschillende soorten virussen die een verkoudheid kunnen veroorzaken.

De naam van de ziekte is terug te voeren op de traditionele opvatting dat verkoudheid wordt veroorzaakt door langdurige blootstelling aan guur weer, zoals regen en winterse omstandigheden.<ref>{{Citeer nieuws |author=Zuger, Abigail |title='You'll Catch Your Death!' An Old Wives' Tale? Well... |newspaper=[[The New York Times]] |date=4 March 2003 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D02E1DD163FF937A35750C0A9659C8B63}}</ref> De rol van afkoeling als risicofactor voor verkoudheid is onderwerp van discussie.<ref name="Mourtzoukou">{{Citeer journal|last=Mourtzoukou|first=EG|coauthors=Falagas, ME|title=Exposure to cold and respiratory tract infections.|journal=The international journal of tuberculosis and lung disease : the official journal of the International Union against Tuberculosis and Lung Disease|date=2007 Sep|volume=11|issue=9|pages=938–43|pmid=17705968}}</ref> Sommige virussen die verkoudheid veroorzaken, komen meer voor in seizoenen met koud en vochtig weer.<ref>Eccles Pg.79</ref> Aangenomen wordt dat dit hoofdzakelijk komt doordat mensen dan meer tijd binnenshuis in elkaars nabijheid doorbrengen, waardoor de virussen zich gemakkelijker kunnen verspreiden dan onder zomerse omstandigheden,<ref name="Eccles Pg.80">Eccles Pg.80</ref> in het bijzonder kinderen die weer naar school gaan.<ref name=Text2007/> Maar er kan ook een relatie zijn met veranderingen in de luchtwegen waardoor infecties makkelijker optreden.<ref name="Eccles Pg.80"/> Bij een lage luchtvochtigheid kan de overdracht toenemen doordat druppeltjes zich in droge lucht makkelijker en verder verspreiden en langer in de lucht blijven.<ref>Eccles Pg. 157</ref> Een hypothese luidt dat kou de bloedvaten in de bovenste luchtwegen vernauwt, waardoor het afweersysteem minder goed werkt<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12357708 Acute cooling of the body surface and the common c...[Rhinology. 2002&#93; - PubMed Result<!-- Botmatig gegenereerde titel -->]</ref>.

Verkoudheid is meestal niet ernstig en gaat vanzelf over, waarbij de meeste symptomen binnen een week afnemen.<ref name=CE11/> Als er al ernstige complicaties optreden, is dat meestal bij mensen die heel oud of heel jong zijn of een verzwakt immuunsysteem hebben.<ref name=E1/> Er kunnen bijkomende bacteriële infecties optreden die leiden tot sinusitis,[[keelontsteking|keel-]] (faryngitis) of [[bijholteontsteking]] (sinusitis) of een oorinfectie.<ref>Eccles Pg.76</ref> Sinusitis doet zich voor in naar schatting 8% van de gevallen en kan indien onbehandeld chronisch worden en is dan zeer lastig te behandelen, anders dan met een [[operatie (medisch)|operatie]]. [[Oorinfectie]]s treden op in 30% van de gevallen.<ref name="Eccles Pg.90">Eccles Pg.90</ref>