Maar het verschijnsel jodenvervolging is dus al veel en veel ouder. In de [[Middeleeuwen]] kwam het met regelmaat tot gewelddadige uitbarstingen, of werd de joodse bevolking uit een land verdreven. In de [[Middeleeuwen]] waren joden over het algemeen uitgesloten van het lidmaatschap van de [[gilde (beroepsgroep)|gilde]]n, waardoor het hun niet was toegestaan ambachtelijke beroepen uit te oefenen.
Gewelddadige uitbarstingen tegen joden staan bekend onder de naam [[pogrom]], en zijn met name bekend van landen als [[Rusland]] en [[Polen]]. Ook de [[Kristallnacht]], in de nacht van 9 op 10 november 1938 in Duitsland is een voorbeeld van een pogrom.
==Anti-joodse maatregelen in bezet Nederland in de aanloop tot de Holocaust==
[[Bestand:Officiële opening van het werkdorp van de stichting De Joodse Invalide Weeknummer 34-41 - Open Beelden - 44927.ogv|thumb|300px|Uit Duitsland gevluchte joden werden in Nederland opgevangen in het werkdorp voor joodse vluchtelingen in [[Nieuwesluis (Wieringermeer)|Nieuwesluis]], dat in 1934 werd geopend.]]
[[Bestand:Bundesarchiv Bild 183-L05168, Niederlande, Verhaftung emigrierter Juden.jpg|thumb|300px|Geëmigreerde Duitse joden worden in Amsterdam opgepakt, juni 1940]]
In tegenstelling tot de situatie in Duitsland, waarbij de helft van de 500.000 joden die daar in 1933 woonden nog konden emigreren/vluchten, werd vanuit het bezette Nederland emigratie maar zeer beperkt toegestaan. Duitse joden die naar Nederland waren gevlucht werden tijdens de bezetting dus opnieuw of alsnog vervolgd.
Een kleine duizend joden heeft legaal uit bezet Nederland kunnen emigreren, vooral in 1940 en 1941. Dit gebeurde meestal via het neutrale Spanje en Portugal, tegen forse betaling.<ref>L. de Jong, ''Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 5: maart '41 - juli '42, tweede helft''. Staatsuitgeverij, 's-Gravenhage, 1974, p. 964.</ref>
; 1940
* In september werd het aanstellen en bevorderen van joodse ambtenaren verboden.
* In november werden alle joodse ambtenaren ontslagen. Aan de [[Universiteit Leiden]] protesteerde [[Rudolph Pabus Cleveringa (1894-1980)|Rudolph Cleveringa]] hiertegen in een toespraak, en studenten door middel van een staking. Daarop sloten de Duitsers de universiteit. Deze werd in september 1945 heropend.
; 1941
* In januari werd bepaald dat alle joden zich moesten laten registreren, ze werden niet meer toegelaten in bioscopen.
* Vanaf mei mochten joden van sommige beroepsgroepen, waaronder artsen en advocaten, alleen nog diensten verlenen aan joodse klanten.
* Vanaf 26 mei mochten joden niet meer in orkesten spelen.
* Vanaf 31 mei mochten joden niet meer naar zwembaden en parken.
; 1942
* Vanaf januari werden joodse werklozen als dwangarbeider tewerkgesteld in [[Joodse werkkampen|werkkampen]]. De [[jodenster]] werd verplicht vanaf mei 1942.
* Vanaf 29 mei mochten de joden niet meer vissen.
==Vernietigingskampen==
|