Sonnenborgh (Utrecht): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
AstroFloyd (overleg | bijdragen)
k De Koepel -> verleden tijd
k Omzetting verouderd sjabloon + check op 40000
Regel 1:
{{Infobox museum
| naam = Sonnenborgh
| oorspronkelijke_naam =
| afbeelding = Sonnenborgh_Utrecht.jpg
Regel 7:
| locatie = Zonnenburg 2, Utrecht
| oppervlakte =
| type = [[Sterrenwacht]]
| thema = Publiekssterrenwacht en museum voor weerkunde, sterrenkunde en bastiongeschiedenis
| monumentstatus = [[Rijksmonument]]
| monumentnummer = 18403
| architect =
| gebouwd = 1544-1558
| directeur =
| conservator =
Regel 20:
| openingstijden =
| openbaar vervoer =
| website = [http://www.sonnenborgh.nl Website Sonnenborgh museum & sterrenwacht]
| mapname =
| lat_deg = 52.08544
Regel 33:
'''Sonnenborgh''' is een [[bolwerk]] en [[publiekssterrenwacht]] in de [[Nederland]]se stad [[Utrecht (stad)|Utrecht]].
 
[[Keizer Karel V]] liet ter verdediging van de stad Utrecht tussen 1544 en 1558 vier stenen bolwerken aanleggen aan de binnenkant van de [[Stadsbuitengracht]]. Sonnenborgh is daar één van. Het werd onder leiding van stadsbouwmeester [[Willem van Noort]] gebouwd en kon in 1552 in gebruik worden genomen. De andere waren aan de zuidkant van de stad [[Manenborgh]] (1553-1554) en [[Sterrenburg (Utrecht)|Sterrenburg]] (1554), met aan de noordkant [[Morgenster (bastion)|Morgenster]] (ca. 1544). Sonnenborgh is gelegen in de zuidoostelijke hoek van de [[Binnenstad (Utrecht)|binnenstad]] aan de singel.
 
In 1636 werd de [[Universiteit Utrecht]] opgericht en het bolwerk werd in 1639 door de hoogleraar [[plantkunde]] [[Henricus Regius|Regius]] deels voorzien van een academische kruidentuin tot in 1724 de tuin naar de Lange Nieuwstraat in Utrecht verhuisde (de huidige [[Oude Hortus]]).<ref>[http://digbijzcoll.library.uu.nl/lees_gfx.php?lang=en&BoekID=970&PageOrder=88&W=On&style=fmw J.W.E. Kipp- Brinkman (1994), ''Licht en schaduw in de geschiedenis van de Oude Hortus'', blz. 86, Maandblad Oud-Utrecht juli/augustus 1994, De Boer Cupurus, ISSN 1380-7137]</ref> De [[hoogleraar]] [[Christophorus Buys Ballot|Buys Ballot]] zorgde er medio 19e eeuw voor dat de [[Sterrenwacht]] van de [[Smeetoren]], waar reeds [[meteorologie|meteorologische]] waarnemingen werden gedaan, naar de Sonnenborgh verhuisde. Na de [[chemie]] richtte Buys Ballot zich vooral op meteorologie en in 1854 richtte hij op deze plaats het [[Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut]] (KNMI) op.
Regel 39:
Na het vertrek van het KNMI naar [[De Bilt (dorp)|De Bilt]] in 1897, onder leiding van directeur [[Maurits Snellen]], stond Sonnenborgh weer geheel in het teken van de sterrenwacht. Bekende wetenschappers die met de Sonnenborgh in sterrenkundig opzicht verbonden waren zijn [[Marcel Minnaert]] en [[Cornelis de Jager|Kees de Jager]]. Nu is er ''Sonnenborgh - museum & sterrenwacht'' gevestigd, een publiekssterrenwacht en een museum voor weerkunde, sterrenkunde en bastiongeschiedenis. Ook stichting [[De Koepel]] was tot eind 2013 gevestigd in Sonnenborgh.
 
In 2001 werden tijdens [[Restauratie (kunst)|restauratiewerkzaamheden]] de resten aangetroffen van het eerste chemisch [[laboratorium]] in Utrecht. Dit werd rond 1695 in dit bolwerk gevestigd en stond onder leiding van [[Johann Conrad Barchusen]].<ref>Jaarboek Oud-Utrecht 2001, blz. 148, PlantijnCasparie Utrecht, ISBN 90-71108-20-1</ref><ref>[http://www.sonnenborgh.nl/sterrenwacht/bastion/lab_totaal.htm Website Sonnenborgh museum & sterrenwacht: Chemisch laboratorium]</ref>
 
Sonnenborgh doet mee aan de [[Utrechtse Museumnacht]] en de [[Landelijke Sterrenkijkdagen]].
 
== Zie ook ==
* [[Lijst van rijksmonumenten in Utrecht (stad)]]
* [[Zocherpark]]
* [[Publiekssterrenwacht#Sterrenwachten_in_Belgi.C3.AB_en_Nederland|Lijst met sterrenwachten in Belgi&euml; en Nederland]]
 
{{appendixAppendix|1=bronnoot|2=
* B. Klück (2002), ''Utrecht - Bolwerken'', Archeologische Kroniek Provincie Utrecht 2000- 2001, blz 108- 112, PlantijnCasparie, Utrecht, ISSN 1386-8527
{{referencesReferences}}
}}
{{Commonscat|Sonnenborgh (Utrecht)}}
{{Navigatie vestingwerken Utrecht}}
{{Navigatie musea Utrecht}}
{{Coor title dms|52|5|7.15|N|5|7|45.9|E|scale:3125_type:landmark}}
{{Coördinaten|52_5_7.15_N_5_7_45.9_E_scale:3125_type:landmark|52° 5' 7" N 5° 7' 46" E}}
 
[[Categorie:Rijksmonument in Utrecht (stad)]]