'''Geëxpandeerd polystyreen''' ([[Engels|Engelse]] afkorting: ''EPS'', naar ''expanded polystyrene'') is een karakteristieke en vrijwel altijd witte [[kunststof]], in de volksmond '''piepschuim''' genoemd, of ook wel '''Isomo''', merknaam van een West-Vlaams bedrijf dat al in 1956 begon met de productie van EPS (isomo staat voor 'isolation moderne'). Vroeger werd het ook wel '''tempex''' of '''PS-hardschuim''' genoemd.
EPS wordt al meer dan 50 jaar voor velerleivele doeleinden toegepast. EPS is van oorsprong bedoeld als [[isolatiemateriaal]] en kent daarin nog steeds haarzijn grootste toepassing, naast verpakkingen en producten voor de [[Grond-, weg- en waterbouw|GWW]]-sector.
==EPS-productie Productie ==
[[Polystyreen]] ontstaat door polymerisatie van het monomeer [[styreen]]. Styreen wordt op industriële schaal gemaakt uit [[ethylbenzeen]] door [[dehydrogenatie]], dat op zijn beurt gemaakt wordt door [[alkylatie]] van [[benzeen]] met [[ethyleen]]. Aan het polystyreen wordt een blaasmiddel toegevoegd en vervolgens [[Extruderen|geëxtrudeerd ]] tot korrels. EPS-verwerkers verhitten de korrels met stoom, de korrels zetten uit en worden aan elkaar gesmolten. Na afkoeling resulteert dit in een blok, plaat of vlokken geëxpandeerd hardschuim,▼
[[Polystyreen]] ontstaat door polymerisatie van het monomeer [[styreen]].
▲Styreen wordt op industriële schaal gemaakt uit [[ethylbenzeen]] door [[dehydrogenatie]], dat op zijn beurt gemaakt wordt door [[alkylatie]] van [[benzeen]] met [[ethyleen]]. Aan het polystyreen wordt een blaasmiddel toegevoegd en vervolgens geëxtrudeerd tot korrels.
EPS-verwerkers verhitten de korrels met stoom, de korrels zetten uit en worden aan elkaar gesmolten. Na afkoeling resulteert dit in een plaat, blok of flakes geëxpandeerd hardschuim (EPS)
== Eigenschappen ==
Iedere kubieke meter EPS bevat ongeveer 10 miljoen bolletjes, ook wel parels genoemd. Elke parel heeft 3000 gesloten cellen die met gas gevuld zijn. Concreet bestaat EPS qua volume slechts voor 2% uit [[polystyreen]] en voor 98% uit gas. Het is dan ook zeer licht. Vocht (en waterdamp) tast EPS niet aan. Grote mechanische belastingen kunnen dankzij de specifieke celstructuur worden opgenomen. EPS is een 'monomateriaal', wat wil zeggen: bestaande uit één materiaalsoort, waardoor het bij uitstek voor [[recycling]] in aanmerking komt. Bovendien is het [[grondwater]]-neutraal.
Een kubieke meter EPS bevat ongeveer 10 miljoen bolletjes, ook wel parels genoemd. Elke parel heeft 3000 gesloten, met gas gevulde cellen. Naar volume bestaat EPS slechts voor 2% uit [[polystyreen]] en voor 98% uit gas. Het is dan ook zeer licht met een [[Dichtheid (natuurkunde)|dichtheid]] van 15 tot 40 kg/m³.
[[Bestand:Styropian.JPG |right|thumb|250px|Een stuk geëxpandeerd polystyreenschuim]] ▼
EPS is een goede warmte-isolator. De [[U-waarde|warmtedoorgangscoëfficiënt]] ([[λ]]) is , afhankelijk van de dichtheid en het toegepaste materiaal . Gangbaar is, ongeveer 0,035 W/(m.K) . Grijs EPS waar grafiet of koolstof aan is toegevoegd kent waarden van wel 0,031W/(m.K). Dit is afhankelijk van de fabrikant. ▼
== EPS-eigenschappen ==
Dichtheid EPS, soortelijk gewicht: 15 tot 40 kg/m³.
Vocht en waterdamp tasten EPS niet aan; het is [[grondwater]]-neutraal. Dankzij de specifieke celstructuur kan het grote mechanische belastingen opnemen. EPS bestaat uit één materiaalsoort, waardoor het bij uitstek voor [[recycling]] in aanmerking komt.
Bijvoorbeeld '''EPS 25''' = 25 kg/m³.
▲[[Bestand:Styropian.JPG |right|thumb|250px|Een stuk geëxpandeerd polystyreenschuim]]
ook wel de volumieke massa genoemd.
▲De [[U-waarde|warmtedoorgangscoëfficiënt]] ([[λ]]) is afhankelijk van de dichtheid en het toegepaste materiaal. Gangbaar is ongeveer 0,035 W/(m.K). Grijs EPS waar grafiet of koolstof aan is toegevoegd kent waarden van wel 0,031W/(m.K). Dit is afhankelijk van de fabrikant.
Daarnaast kent het nog veel meer eigenschappen, immers het rot niet, is vormvast, krimpt nauwelijks. Het drijft, is damp-open, licht in gewicht, prijsgunstig, vochtongevoelig en bovenal het veroudert niet.
== Toepassingen ==
EPS wordt het meeste toegepast inIn de bouw als thermische isolatie. Het is prijs gunstig kent een goede tot zeer goede isolatiewaarde is vocht ongevoelig en veroudert niet waardoorwordt EPS vaakveel in feite de beste keuze is. Speciale tritial, de zogenaamde T-platen zijn uitermate geschikttoegepast voor hetthermische voorkomenen vangeluidsisolatie contactgeluid. Ze worden vaak toegepast in vloeren. Tevens kent het steeds meer toepassing als materiaalen om trillingshinder te voorkomen. VerkeershinderZijn wordtschokabsorberende dooreigenschappen EPS platen, geplaatst tegen de gevel op maaiveld niveau flink gedempt.maken EPS wordtgeschikt veelom in verpakkingen toegepast om breuk te voorkomen (ook vanwege de schokabsorberende eigenschappen). Het wordt veel toegepast als licht ophoog- of funderingsmateriaal in de wegenbouw, met name in de [[veen (grondsoort)|veengebieden]] in het westen van Nederland. Door de lage volumieke massaHet is het lichter dan veen (veen is praktisch net zo zwaar als water) en daardoor wordenvoorkomt verzakkingen van wegen grotendeels voorkomen. MetEPS namewordt opveel plekkengebruikt waar wegen aansluiten op [[kunstwerk (bouwkundig)|kunstwerken]] zoalsals [[brug (bouwwerk)|bruggen]] of [[viaduct]]en wordt EPS gebruiktaansluiten. Veel viaducten over gedeeltes van de [[Betuweroute]], zoals in de [[Alblasserwaard]], zijn met EPS gebouwd. In de [[HSL-Zuid]] is EPS gebruikt voor de opritten naar de brug over het Hollands Diep. Daarnaast is EPS gebruikt door kunstenaarKunstenaar [[Robert Jasper Grootveld]] voorgebruikte deEPS bouw vanom drijvende eilanden te bouwen.
DaarnaastEPS wordt het dankbaargraag gebruikt als bouwmateriaal voor [[bloemencorsopraalwagen]]wagenss en maquettes daarvan. Het is makkelijk te gebruiken om plastische,gemakkelijk gedetailleerde vormen uitvorm te maken,geven met behulp van zaag, staalborstel en mes. BijkomendEPS voordeelis van het gebruik opbij corsowagens is dat EPS een ideale ondergrond is omvoor bloemen: op te bevestigen. Metmet een spijkertje wordt de bloem vastgeprikt.
== EPS-bouwproducten ==
EPS-producten worden vervaardigd in de vorm van blokken, platen of vormdelen. De blokken kunnen worden opgesneden tot platen en vele willekeurige vormdelen worden gesneden. EPS-bouwproducten kunnen dan ookworden 'kaal' worden geleverd, zoals EPS-[[spouwplaat|spouwplaten]], '[[broodjesvloer|broodjesvloeren]]' (ook wel combinatievloer genoemd) en in samengestelde hoogwaardige producten als [[sandwichpaneel|sandwichpanelen]], Structural insulated panels,of gecacheerde dakisolatie en dergelijke.
== EPS-kwaliteiten ==
|