Vandegraaffgenerator: verschil tussen versies

{{Zie artikel|Voor de Britse rockgroep, zie [[Van der Graaf Generator]].}}

[[Bestand:Van de graaf generator.svg|{{largethumb}}|Schema van de werking van een vandegraaffgenerator: 1) positief geladen hoofdbol; 2) en 7) kammen voor elektronenoverdracht; 3) en 6) rolcilinders; 4) en 5) transportband met lading; 8) negatief geladen secundaire bol; 9) overslagvonk.]]

Een '''vandegraaffgenerator''' of '''bandgenerator''' is een [[Elektriseermachine|elektrostatische generator]] ontworpen door [[Robert Van de Graaff]] in het begin van de 20e eeuw. De generator bestaat voornamelijk uit een isolerende buis waarop een holle metalen bol is bevestigd. In de verticaal opgestelde, geïsoleerde buis draait een elektrisch geïsoleerde band die fysiek [[elektrische lading]] van onder (door wrijving met de aandrijvende as of afkomstig van een [[hoogspanning (elektriciteit)|hoogspanningsunit]]) naar boven vervoert. De band fungeert daarbij als [[stroombron]]. Zowel boven als onder wordt door metalen kammetjes met scherpe punten de lading getransporteerd. Onder wordt deze op de band gebracht en boven in de bol er weer afgehaald. Ook kan aan de onderkant [[statische elektriciteit|statische elektrische lading]] op de band worden gebracht door de band langs een ander geschikt isolerend materiaal te laten wrijven - bijvoorbeeld een rubberen band die onderaan over wat wol of kattevel wrijft (het zogenaamde [[tribo-elektrisch effect]]).

 

Essentieel bij de vandegraaffgenerator is het feit dat in het centrum van de geladen bol geen [[elektrisch veld]] aanwezig is. Alle door de band aangevoerde lading verdwijnt door onderlinge afstoting direct zover mogelijk uit elkaar naar de buitenste rand van de bol. Doordat tegengerichte elektrische velden elkaar opheffen is de grootte van het veld in het [[middelpunt]] 0 [[Volt (eenheid)|volt]] per [[meter]] en kan de door de band aangevoerde lading blijven toestromen, met als gevolg dat de spanning op de bol toeneemt. 5 miljoen volt is bij een goede constructie haalbaar.

 

Dit type [[Elektrostatica|elektrostatisch]]e generator is relatief simpel in elkaar te zetten en is ongevaarlijk zolang de [[diameter]] van de bol onder ruwweg 50 cm blijft. Wel is het aan te bevelen [[elektronica|elektronische apparatuur]] uit de buurt te houden, want door de hoge [[veldsterkte]]s kunnen [[Halfgeleider (elektronica)|halfgeleider]]s, zoals [[transistor]]en, [[diode]]s en [[geïntegreerde schakeling|chips]] defect raken.

 

==Zie ook==

* [[Elektriseermachine van Wimshurst]]