Elektriseermachine: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 7:
===Nieuwe tijd===
[[Bestand:Electrostatic generator Teylers Museum.jpg|{{largethumb}}|left|[[Martinus van Marum]]s [[grote elektriseermachine]] in [[Teylers Museum]] (Haarlem)]]
De eerste "moderne" elektriseermachine werd gemaakt door [[Otto von Guericke]] in de [[17e eeuw|zeventiende eeuw]] die ook de [[MaagdenburgerMaagdenburgse halve bollen]] introduceerde. Zijn eenvoudige apparaat bestond uit een bol van [[zwavel]] die door middel van een zwengel snel werd rondgedraaid. Als dan iemand zijn handen op de bol legde werd deze door de wrijving elektrisch geladen. Latere modellen gebruikten glazen bollen of glazen schijven. Met deze elektriseermachines was het voor het eerst mogelijk om [[elektrische lading]] doelbewust te manipuleren.
 
Een grote verbetering was de uitvinding van de eerste [[condensator]] om lading in op te slaan: de [[Leidse fles]]. In de [[18e eeuw]] werden de machines steeds groter en een van de grootste die ooit gebouwd is, de [[grote elektriseermachine]] van [[Martinus van Marum]], kan men heden nog bezichtigen in [[Teylers Museum]] te [[Haarlem]]. De lading die hiermee geproduceerd kan worden is zo groot, door de opslag in een hele batterij Leidse flessen, dat deze bij ontlading absoluut ''dodelijk'' voor mensen is. Volgens een waarschijnlijk 'apocriefe' anekdote bracht koning Lodewijk Napoleon een bezoek aan Van Marum en onder indruk van de machine wilde hij het effect van statische elektriciteit op een van zijn soldaten uitproberen. Dat wist van Marum te voorkomen door voor te stellen om de machine uit te proberen op een koe, die gelijk doodging toen de machine aangezet werd.