Lutterade: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Aanpassing coördinatensjabloon |
|||
Regel 1:
'''Lutterade''' is een wijk van de voormalige Nederlands-Limburgse gemeente [[Geleen]], die op haar beurt sinds 2001 behoort tot de gemeente [[Sittard-Geleen]]. De naam Lutterade betekent ''kleine rade''; een rade is een ''ontginning van een bos''. De wijk is ontstaan uit het voormalige buurtschap Lutterade, dat samen met de andere buurtschappen [[Krawinkel]], [[Oud-Geleen]], [[Spaans Neerbeek]] en [[Daniken (Limburg)|Daniken]] de gemeente Geleen vormde. Sinds [[1840]] maakte Lutterade deel uit van de kerkparochie Lutterade-Krawinkel.
Lutterade is gelegen ten zuiden van [[Sittard]] aan de spoorlijn Sittard-Maastricht. In het centrum ligt [[Station Geleen-Lutterade]].
==Geschiedenis==
In de 18e en 19e eeuw was Lutterade naast de landbouw bekend om zijn kleine industrie, zoals leerlooierijen, spijkerindustrie, smidsen enz. De komst van de [[Staatsmijn Maurits]], die in [[1926]] in gebruik werd genomen en later uitgroeide tot de grootste mijn in Europa, heeft verregaande gevolgen gehad voor Lutterade. Op haar hoogtepunt leverde de mijn werk aan zo'n 16.000 mijnwerkers. Een deel van het dorp en de parochiekerk moesten wijken voor de mijn en het dorp groeide in ijltempo uit tot een stad. De open ruimten tussen de diverse buurtschappen Lutterade, Krawinkel en Oud-Geleen werden geheel opgevuld met [[woningbouw]] ten behoeve van de arbeiders, die van heinde en verre kwamen om in de mijn te werken en later in de Chemische Industrie van [[Koninklijke DSM NV|DSM]]. Lutterade werd het centrum van de gemeente Geleen.
In de mijn werd zogenaamde vetkool ontgonnen, die uitermate geschikt was voor verwerking tot lichtgas en voor gebruik voor chemische doeleinden. De cokesfabrieken konden een groot deel van Nederland voorzien van lichtgas voor huishoudelijk gebruik. Hiervoor werd te Lutterade de grootste gashouder van Europa gebouwd. Nog voor de oorlog begon de ontwikkeling van de Chemische bedrijven door de [[Staatsmijnen in Limburg]], later kortweg [[Koninklijke DSM NV|DSM]] genoemd. Het eerst ontstond het SBB (Stikstof Bindingsbedrijf) voor de productie van kunstmest en nylons,
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd op [[5 oktober]] [[1942]] abusievelijk een deel van Lutterade door de Engelsen gebombardeerd. Uit Britse archieven blijkt dat het eigenlijke doelwit voor [[Royal Air Force|RAF]] Bomber Command in de nacht van 5-6 oktober 1942 [[Aken (stad)|Aken]] is geweest. Door de slechte weersomstandigheden werd echter niet Aken maar vooral Lutterade gemarkeerd door lichtkogels. Een groot deel van de bomladingen viel dan ook geheel onverwacht boven Lutterade naar beneden. Bij dit bombardement kwamen 83 mensen om het leven.
Regel 19:
Door de mijnbouw zijn veel bijzondere gebouwen verdwenen. Van de weinige dingen die resteren is het [[Drossaerdhuis]] aan de Geenstraat vermeldenswaard. In het [[Openluchtmuseum]] te Arnhem staat een authentieke Limburgse hoeve uit Lutterade. Van de voormalige Staatsmijn Maurits zijn het hoofdgebouw en een watertoren overgebleven en als monument aangeduid.
Een opmerkelijke [[gedenksteen]] staat aan de linkerkant voor de seniorenflats. Het betreft de gedenksteen ter nagedachtenis aan Zr. Aloysia Löwenfels (geboren op 5 juli 1915 te [[Trabelsdorf]]), woonachtig en werkzaam bij de [[Arme Dienstmaagden van Jezus Christus te Lutterade]]. Omdat zij [[Joden|joods]] was zat zij naar zeer aannemelijk is bij de [[katholieke zusters]] ondergedoken. Hier moet ze ontdekt of verraden zijn want zij sterft op 9 augustus 1942 in Auschwitz.
In [[1858]] werd er 14.000 gulden door de raad bijgedragen voor de bouw van een kerk in Lutterade-[[Krawinkel]]. Eerst werd er een [[noodkerk]] ingericht, en in [[1862]] kon worden begonnen met de bouw. De architect was [[Carl Weber]]. In [[1907]] werd de stompe torenspits vervangen door een hoge [[Ingesnoerde torenspits|ingesnoerde]] zeshoekige vorm.
Deze kerk werd in [[1937]] afgebroken. Daarna werd de huidige kerk gebouwd naar ontwerp van [[Jos Cuypers]], en zoon [[Pierre Cuypers jr.]]. In [[2005]]-[[2006]] is de kerk gerestaureerd.
{{
[[Categorie:Geleen]]
| |||