Markt (Maastricht): verschil tussen versies

| detailkaart =

| detailkaartbijschrift=

}}

De '''Markt''' is een plein in de [[binnenstad (Maastricht)|binnenstad]] van [[Maastricht]]. Het plein ontleent zijn naam aan de [[Markt (winkel)|warenmarkt]]en die hier al eeuwenlang plaatsvinden. Tevens bevindt zich op de Markt het [[Stadhuis van Maastricht]] en een groot aantal horecagelegenheden. De Markt is goed bereikbaar met het openbaar vervoer (stadsbussen [[Veolia Transport Nederland|Veolia]]).

==Geschiedenis==

===Middeleeuwen===

De Markt was aanvankelijk een veel kleiner plein gelegen aan de noordelijke rand van de stad, tegen de eerste middeleeuwse omwalling aan. De namen van enkele op de Markt aansluitende straten, [[Kleine Gracht (Maastricht)|Kleine Gracht]] en [[Grote Gracht (Maastricht)|Grote Gracht]], herinneren hier aan, want zij liggen op de plaats van de [[gracht]] die langs de [[stadsmuur]] liep. Tegen de binnenzijde van de oude stadsmuur bouwde men aan het eind van de 13e eeuw een [[lakenhal]] met [[belfort (toren)|belfort]]. In de lakenhal werden de lakens verhandeld van de Maastrichtse [[Lakenindustrie|lakenwevers]], die zich in het [[Boschstraatkwartier]] ten noorden van de Markt gevestigd hadden. Door de bouw van de tweede middeleeuwse omwalling in de 14e eeuw kwam het plein centraler in de stad te liggen. De Leugenpoort, de oorspronkelijke noordelijke stadspoort, werd in 1316 tot gevangenis ingericht en werd vanaf dat moment ook Gevangenenpoort genoemd. De oude stadsmuur liep tot het midden van de 17e eeuw dwars over het plein. De ruimte buiten de oude stadsmuur werd aangeduid als de Houtmarkt.

De meeste huizen aan de Markt zijn in de 17e en 18e eeuw gebouwd. In veel gevallen betrof het '[[Verstening (bouwkunde)|verstening]]' van bestaande middeleeuwse huizen. Voorbeelden zijn de hoekpanden Markt-[[Hoenderstraat (Maastricht)|Hoenderstraat]] en Markt-Heilige Geest, waar de stenen invulling van het [[Vakwerk (wandconstructie)|vakwerkbouwskelet]] in beide gevallen duidelijk zichtbaar is. Veel huizen rondom de Markt vallen op door monumentale, (deels) [[Blauwe hardsteen|hardstenen]] gevels en hoge daken.

 

===20e-21e eeuw===

De Markt veranderde in 1930 drastisch van aanzicht door de bouw van de [[Wilhelminabrug (Maastricht)|Wilhelminabrug]]. Om het verkeer vanaf de nieuwe brug te laten doorstromen, sloopte men de bebouwing tussen de Markt en de [[Maas]], waardoor twee straten en drie bouwblokken compleet werden weggevaagd. Ter plekke van de verdwenen Kwadevliegenstraat en de Drieëmmerstraat werd een nieuwe, brede straat aangelegd, de Stadhuisstraat. Aan weerszijden van de Stadhuisstraat verrezen eind jaren '50, begin jaren '60 grote kantoorgebouwen: het stadskantoor van de gemeente Maastricht en een kantoor van [[Rijkswaterstaat]]. Het laatste werd enkele jaren later eveneens door de gemeentelijke organisatie in gebruik genomen. In dezelfde periode werd een deel van de nabije Gubbelstraat gesloopt om plaats te maken voor een vijf lagen tellende, bovengrondse parkeergarage. De drie gebouwen in [[Functionalisme (architectuur)|functionalistische stijl]] waren jarenlang gehate objecten in het Maastrichtse stadsbeeld.

 

==Beschrijving erfgoed==

===Architectuur===

Midden op de Markt staat het 17e-eeuwse [[Stadhuis van Maastricht|stadhuis]] dat nog steeds dienst doet als [[gemeentehuis]] van Maastricht, hoewel de meeste gemeentelijke diensten sinds 2007 in [[Mosae Forum]] gehuisvest zijn. Ook de raadszaal en de publieksbalies hebben een onderkomen in het nieuwe complex gevonden. Het [[college van burgemeester en wethouders]] echter zetelt in het oude stadhuis, dat tevens voor representatieve doeleinden wordt gebruikt. Het stadhuis van Maastricht geldt als een hoogtepunt in het oeuvre van [[Pieter Post (architect)|Pieter Post]] en een belangrijk voorbeeld van het [[Hollands Classicisme]].

 

==Economische betekenis==

===Warenmarkt, winkels===

Op de Markt vinden tweemaal per week [[markt (winkel)|warenmarkten]] plaats, te weten:

Verder is er aan de zuidzijde van het plein een dagmarkt met een beperkt aantal permanente marktkramen met snacks en levensmiddelen. Naast de warenmarkten zijn er diverse reguliere winkels direct aan de Markt gevestigd, alhoewel het aantal afneemt. In het winkelcentrum Mosae Forum zijn vooral landelijke [[winkelketen]]s gevestigd.

 

===Horeca===

Op de Markt bevindt zich een grote concentratie van [[horeca]]gelegenheden, met name aan de noord- en zuidzijde van het plein. Aan de zuidzijde domineren de [[fastfood]]zaken; aan de noordkant bevinden zich enkele hotels. Veel cafés en restaurants hebben terrassen aan het plein. Een typisch Maastrichtse horecazaak die ook bij bezoekers grote bekendheid geniet, is friture Reitz ("''frietsje mèt zoervlèis''") tegenover het Mooswief aan de zuidkant van de Markt.

 

==Zie ook==

 

==Fotogalerij==

<gallery perrow=4>

</gallery>

{{Appendix||2=

* Minis, L., ''Het Stadhuis'', Maastrichts Silhouet #4. Maastricht, 1980

* Ubachs, P., en I. Evers, ''Historische Encyclopedie Maastricht''. Zutphen, 2005

}}

 

[[Categorie:Plein in Maastricht]]