Afgezonken tunnel: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Volgorde: 100% brede kadersjablonen laten aansluiten op kader van de categorieën, maar boven cats
k typos fixed: procede → procedé met AWB
Regel 11:
Vervolgens wordt de tunnel vastgezet in de sleuf. Aanvankelijk gebeurde dit door grind rond de tunnel te storten; dit is de reden dat de eerste afgezonken tunnels een rond dwarsprofiel hebben.
 
Later werd er zand onder en naast de tunnel gespoten; dit heet de onderspoelmethode, waardoor een rechthoekig dwarsprofiel mogelijk werd. Daarna werden de afdichtingen aan de kopeinden verwijderd en werd de tunnel afgewerkt. De onderspoelmethode is uitgevonden door de destijds [[Denemarken|Deense]] firma Christiani & Nielsen. In 1972 toen er gedacht werd aan een af te zinken tunnel in de Westerschelde was dit systeem vanwege de grote diepte en stroming aldaar onmogelijk om toe te passen en werd onderzoek gedaan naar het aanbrengen van het funderingszand met een leiding door de bodem van de afgezonken elementen in plaats van buitenaf. Dit werd onderzocht door de speurwerkafdeling van de Ballast-Nedam groep en wel op ware schaal met een betonnen bodemelement van 10 bij 10 m in een proefopstelling te Jutphaas. Uit alle gegevens bleek dit een voortreffelijke oplossing te zijn en is deze in een toegekend octrooi vastgelegd en sinds de bouw van de Vlaketunnel in 1975 steeds weer toegepast, het meest recent in 2012 bij de afgezonken metrotunnel in het IJ te Amsterdam<ref>[http://www.hierzijnwij.nu/nieuws/de-tenen-van-wendy-over-onderspoelen-en-aanvullen Noord/Zuidlijn over het onderspoelen en aanvullen van tunnelelement Wendy]</ref>. Dit procedeprocedé wordt het "onderstromen" genoemd in plaats van het eerder genoemde "onderspoelen".
 
Bij de in de jaren zestig gebouwde tunnel onder de Maas voor de [[Rotterdamse metro]] is niet de onderspoelmethode gebruikt, maar werden [[heipaal|heipalen]] geheid. Nadat de tunneldelen boven de heipalen gemanoeuvreerd waren, werd de ruimte tussen de heipaal en het tunneldeel opgevuld door een [[nylon]]zak tussen de heipaal vol te persen met [[cementgrout]]. Dit was nodig omdat het niet mogelijk is heipalen allemaal even ver uit de ondergrond te laten steken.
Regel 24:
Bij utilitaire tunnels worden de zinkelementen opgebouwd uit 'moten', die op hun kopse kant 'staand' gestort worden, en daarna een kwartslag gedraaid, en met [[epoxyhars]] aan elkaar gelijmd. Een voorspanning in de langsrichting zorgt voor de vereiste sterkte in de langsrichting. Deze methode is voor het eerst toegepast bij de grondduiker bij Jutphaas, waardoor het water van de [[Vaartsche Rijn]] onder het [[Amsterdam-Rijnkanaal]] wordt geleid.
 
Tegenwoordig wordt een derde methode algemeen toegepast. Hierbij wordt ernaar gestreefd te voorkomen dat tijdens het uitharden van het beton de temperatuur oploopt als gevolg van de chemische reacties die plaatsvinden. Ten eerste wordt zo min mogelijk cement gebruikt, omdat dit het deel is van de mortel dat de chemische reacties veroorzaakt, en daarmee ook de temperatuurstijging. Bij beton voor tunnelbouw wordt ca. 275 [[kilogram]] [[Cement (bouwmateriaal)|cement]] per kubieke meter gebruikt, terwijl bij andere constructies ca. 325 &nbsp;kg gebruikelijk is. Een belangrijkere maatregel is echter het koelen van het uithardende beton door in de wand stalen buizen van 2½ cm op te nemen, waardoor tijdens het uitharden koud water wordt gepompt dat, nadat het de warmte van het beton heeft opgenomen, naar een koelaggregaat gevoerd wordt, en vervolgens met de juiste begintemperatuur weer door het uithardende beton gepompt wordt. De eerste tunnel waarbij deze methode werd toegepast waren de [[caisson]]s voor de metro in [[Amsterdam]] (hoewel deze tunnel niet volgens de afzinkmethode gebouwd is). Deze methode leidt tot duidelijke financiële besparingen en wordt daarom tegenwoordig algemeen toegepast.
 
== Bekende afgezonken tunnels ==
Regel 31:
* De breedste afgezonken tunnel is de [[Drechttunnel]] onder de [[Oude Maas]] tussen [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]] en [[Zwijndrecht (Nederland)|Zwijndrecht]].
* De grootste afgezonken tunnel is de [[Beneluxtunnel]], goed voor ca 52.000 m³ waterverplaatsing.
* De langste overspanning is de [[Sontverbinding]] tussen Denemarken en Zweden, een combinatie van een afzinktunnel, de [[Drogdentunnel]] (4 &nbsp;km), en een brug, de [[Sontbrug]] (16 &nbsp;km).
* De diepst aangelegde afgezonken tunnel is de intercontinentale MarmaRay-spoortunnel van Istanboel in Turkije, met een afgezonken diepte van 60,46 m.
 
Regel 39:
 
== Nederlandse afgezonken tunnels en aquaducten ==
Autotunnels<br />
* De [[Maastunnel]], [[Rotterdam]] 1942
* De Eerste [[Coentunnel]], Amsterdam 1966
Regel 59:
* De [[Tweede Coentunnel]], Amsterdam 2013
 
Spoortunnels<br />
* De [[Hemtunnel]], Amsterdam 1985
* De [[Willemsspoortunnel]], Rotterdam 1993
Regel 66:
* [[Lijst van tunnels in de hogesnelheidslijn Schiphol - Antwerpen|Tunnel Dordtsche Kil]], Dordrecht 2006 (ook deels [[bouwkuip|open bouwkuip]])
 
Metrotunnels<br />
* De [[Erasmuslijn]], Rotterdam 1966
* De Spijkenisser metrotunnel, Rotterdam 1985
Regel 73:
* De [[Noord/Zuidlijn]] (sectie onder het [[IJ (water)|IJ]] en het [[Station Amsterdam Centraal|Centraal Station]]), Amsterdam 2013
 
Utilitaire tunnels<br />
* De [[Watertransporttunnel]] onder het [[Amsterdam-Rijnkanaal]]
* De [[Servicetunnel Hollandsch Diep]]
* De [[Servicetunnel Oude Maas]]
 
Aquaducten<br />
* Het [[Akwadukt Mid-Fryslân]], Grou 1992
* Het [[Galamadammen Akwadukt]], [[Galamadammen]], [[Koudum]] 2007
Regel 84:
 
== Belgische afgezonken tunnels ==
Autotunnels<br />
* De [[Kennedytunnel]], [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] 1969
* De [[Liefkenshoektunnel]], Antwerpen 1991